Ποιες κλαδικές συμβάσεις δίνουν αυξήσεις μισθών το 2024

Του Κώστα Κατίκου

Επιχειρησιακές αλλά και κλαδικές συμβάσεις πριμοδοτούν με αυξήσεις τους μισθούς του 2024 για πάνω από 700.000 εργαζόμενους.

Στον επιχειρηματικό τομέα το τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2024 υπογράφηκαν 87 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες αφορούν 57.396 μισθωτούς. Από αυτές, 31 συμβάσεις προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν περιλαμβάνουν μισθολογικές ρυθμίσεις.

Αντίστοιχα είναι σε ισχύ και προβλέπουν αυξήσεις μισθών συλλογικές συμβάσεις εργασίας από μεγάλους κλάδους, όπως του επισιτισμού που αφορά 400.000 εργαζόμενους, των ξενοδοχείων που καλύπτει πάνω από 200.000 εργαζόμενους των τραπεζών για 35.000 υπαλλήλους και της τσιμεντοβιομηχανίας.

Οι κυριότερες κλαδικές ή ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις εργασίας που επηρεάζουν τους μισθούς το 2024 είναι οι εξής: 

1. Η τριετής σύμβαση για τις τράπεζες (Απρίλιος 2022), που προβλέπει αυξήσεις από 1.12.2023 και 2,5% από 1.12.2024. 

2. Η διετής σύμβαση για τα ξενοδοχεία (Δεκέμβριος 2022) με αύξηση 5,0% από 1.1.2024. Η σύμβαση για την καπνοβιομηχανία (Απρίλιος 2023) με αυξήσεις 4%-6,8% για ολόκληρη τη διετία 2023-2024. 

3. Η διετής σύμβαση του επισιτισμού (τροφίμων και ποτών – Ιούνιος 2023,που αφορά περίπου 400.000 μισθωτούς) με αυξήσεις 5,5% από 1.6.2023 και 5% από 1.6.2024. 

4. Η διετής σύμβαση της τσιμεντοβιομηχανίας (Δεκέμβριος 2023) με αύξηση 4% από 1.1.2024.

Για το 2024 προβλέπεται ότι οι μέσες αποδοχές θα αυξηθούν ελαφρώς περισσότερο από ό,τι το 2023, και συγκεκριμένα σε ποσοστό 5,7% έναντι 5,5%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς προβλέπει ότι η μισθωτή απασχόληση θα εμφανίσει αξιόλογη επιτάχυνση, η οποία θα συμπαρασύρει και τις συνολικές αμοιβές των εργαζομένων. 

Η άνοδος των αποδοχών το 2024 επηρεάζεται και από την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων αλλά και από τη λήξη της αναστολής των επιδομάτων προϋπηρεσίας (τριετιών) των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, η οποία είχε νομοθετηθεί κατά την περίοδο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής.

Νέος εργασιακός νόμος για αύξηση των συμβάσεων

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το υπουργείο Εργασίας ετοιμάζει να φέρει το φθινόπωρο νέο νόμο που θα διευκολύνει τη σύναψη περισσότερων συλλογικών συμβάσεων με πρωτοβουλίες των κοινωνικών εταίρων. Ο στόχος είναι να εξασφαλιστούν καλύτεροι μισθοί για τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους, μέσα από την  αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογική σύβαση, όπως προβλέπει η κοινοτική οδηγία 2022/2041 για επαρκείς μισθούς που υποχρεώνεται να εφαρμόσει η χώρα μας.

Ο στόχος που μπαίνει για το υπουργείο Εργασίας είναι να αυξηθεί το  ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις στο 80% από 30% που είναι σήμερα. 

Ενόψει της κατάρτισης των νομοθετικών προτάσεων, η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ξεκίνησε κύκλο επαφών με τους κοινωνικούς εταίρους. Στις πρώτες της συναντήσεις με τη ΓΣΕΕ και τη ΓΣΕΒΕΕ αναφέρθηκε στην ανάγκη της καθολικής εφαρμογής της  ψηφιακής κάρτας εργασίας, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η υποδηλωμένη απασχόληση κυρίως στα ωράρια εργασίας και τις υπερωρίες, ενώ στο θέμα των συμβάσεων υπογράμμισε τη βαρύτητα που δίνει το υπουργείο στην προώθηση των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας καθώς και της ενσωμάτωσης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τον καθορισμό επαρκών κατώτατων μισθών.

Τα κράτη όπου το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι υψηλό τείνουν να έχουν μικρό ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων και υψηλούς κατώτατους μισθούς. Ως εκ τούτου, αναφέρει η οδηγία, “κάθε κράτος μέλος με ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις κάτω του 80 % θα πρέπει να θεσπίσει μέτρα με σκοπό την ενίσχυση των εν λόγω συλλογικών διαπραγματεύσεων”.

Ζητούμενο για την αύξηση των κλαδικών συμβάσεων είναι η άρση των περιορισμών που ισχύουν ως προς την εκπροσώπηση της εργοδοτικής πλευράς, και η ευκολότερη επέκτασή τους για το σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου.

Στις κλαδικές συμβάσεις για παράδειγμα για να υπογραφούν συμφωνίες με τα συνδικάτα θα πρέπει οι εργοδότες που μετέχουν στις διαπραγματεύσεις να απασχολούν πάνω από το 50% των εργαζομένων του κλάδου τους. Το κριτήριο αυτό επανεξετάζεται με στόχο να υπογράφονται κλαδικές συμβάσεις και με διαφορετική σύνθεση από την πλευρά των εργοδοτικών οργανώσεων.  

Δεν αλλάζει ο καθορισμός του κατώτατου μισθού

Στο υπουργείο Εργασίας  έχει συσταθεί επιτροπή ειδικών που θα υποβάλλει νομοθετική πρόταση τον Οκτώβριο για τον τρόπου που θα εφαρμοστούν οι αλλαγές που δρομολογεί η κοινοτική οδηγία στο σύστημα καθορισμού των αμοιβών.

Οι παρεμβάσεις που εξετάζονται πάντως δεν θα μεταβάλουν το σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού ο οποίος θα παραμείνει στη δικαιοδοσία της εκάστοτε κυβέρνησης. Αντίθετα, θα επιδιωχθεί αφενός να ενισχυθούν οι επιχειρησιακές συμβάσεις και αφετέρου να χαλαρώσουν τα κριτήρια για την επέκταση μιας κλαδικής σύμβασης σε εργαζόμενους από επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου.