Το είχε περιγράψει ευθύβολα το 1979 ο πρωθυπουργός των Εργατικών Τζέιμς Κάλαχαν, λίγο προτού παραδώσει τα ηνία στη «Σιδηρά Κυρία»: «Υπάρχουν στιγμές που το πολιτικό σκηνικό αλλάζει άρδην. Υποψιάζομαι ότι μια τέτοια αλλαγή μας περιμένει τώρα. Και θα είναι υπέρ της Θάτσερ». Σαράντα τρία χρόνια αργότερα, ένας άλλος απερχόμενος πρωθυπουργός, ο μπουφόνος Μπόρις Τζόνσον, το έθετε πιο ωμά: «Το ένστικτο της αγέλης είναι ισχυρό. Οταν το κοπάδι μετακινείται, μετακινείται για τα καλά». Οσο κι αν είναι άκομψο να παρομοιάζει κανείς τους ψηφοφόρους με… πρόβατα, το αξίωμα επαληθεύτηκε για μια ακόμη φορά στις φετινές βρετανικές εκλογές. Προχθές το βράδυ, οι Βρετανοί κοιμήθηκαν με ένοικο της Ντάουνινγκ Στριτ τον πρώτο μη λευκό, ασιατικής (ινδικής) καταγωγής και ινδουιστή ηγέτη της χώρας τους και χθες το πρωί ξύπνησαν με τον πρώτο – εδώ και περισσότερα από 60 χρόνια – ιππότη πρωθυπουργό τους. Ο σερ Κιρ Στάρμερ, ιππότης του Τάγματος του Μπαθ από το 2014, έγινε ο τρίτος (μετά τον Τόνι Μπλερ και τον Γκόρντον Μπράουν) αρχηγός κυβέρνησης των Εργατικών στον 21ο αιώνα, τερματίζοντας τη δεκατετραετή ηγεμονία των Συντηρητικών. Και ναι, στη sui generis Βρετανία, ο επικεφαλής του κόμματος της «εργατιάς» μπορεί να είναι και… αριστοκράτης. «Τα καταφέραμε! Η αλλαγή αρχίζει τώρα», διακήρυξε ο νέος πρωθυπουργός χθες το πρωί.
Η επικράτηση του Εργατικού Κόμματος ήταν σαρωτική, αν και το ποσοστό που έλαβε ήταν αρκετά κάτω από το 40% που είχε λάβει επί Τζέρεμι Κόρμπιν το 2017 – και αυτός ήταν ο πρώτος αστερίσκος. Ο εκλογολόγος Τζον Κέρτις, «γκουρού» των δημοσκοπήσεων στη Βρετανία, συνόψισε εύγλωττα το αποτέλεσμα: «Ηταν η ιστορία ενός εκλογικού σώματος που ήθελε να απαλλαγεί από την κυβέρνηση. Τόσο απλά». Το 2019, στις «εκλογές του Brexit», οι Εργατικοί του Τζέρεμι Κόρμπιν ηττήθηκαν επειδή δεν έπεισαν ότι μπορούσαν να βγάλουν τη χώρα από το αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, αλλά και εξαιτίας του «υπερβολικά αριστερού» προσανατολισμού τους. Επειτα από τις τρικυμιώδεις – ενίοτε καταστροφικές – θητείες της Τερίζα Μέι, του Μπόρις Τζόνσον, της Λιζ Τρας και του Ρίσι Σούνακ, οι οποίες έκαναν το εκλογικό σώμα να σιχαθεί τους Τόρις, το διακύβευμα των φετινών εκλογών ήταν διαφορετικό: η «Αλλαγή». Αυτό το (βγαλμένο λες από τα πασοκικά βάθη του 1981) σύνθημα επέλεξε ο Στάρμερ ως σλόγκαν της προεκλογικής του εκστρατείας. Και δεν κουράστηκε πολύ για να πείσει τους ψηφοφόρους: όχι με τη ρητορική δεινότητα και τη χαρισματική προσωπικότητά του (δεν φημίζεται για τίποτε από τα δύο, ενώ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου χλευάστηκε ως «πολιτικό ρομπότ» εξαιτίας του τρόπου με τον οποίον μιλά), αλλά επειδή οι πολίτες είχαν κουραστεί με τα καπρίτσια των Συντηρητικών. Εν πολλοίς, το Εργατικό Κόμμα, το προεκλογικό πρόγραμμα του οποίου κάθε άλλο παρά οραματικό και μεγαλόπνοο μπορούσε να χαρακτηριστεί, βασίστηκε στην αλάνθαστη λογική του «ώριμου φρούτου». Oπου «ώριμο» – σαπισμένο, ακριβέστερα – «φρούτο» βλ. τους Τόρις, το κόμμα που ενορχήστρωσε την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, αύξησε τους φόρους και περιέκοψε δραστικά τις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας.
Από την ημέρα που βρέθηκε στο τιμόνι των Εργατικών, τέσσερα χρόνια πριν, ο 61χρονος Στάρμερ βάλθηκε να κερδίσει τον «μεσαίο χώρο»: ξεκίνησε από τα αριστερά, για να μετακινηθεί αλματωδώς προς το Κέντρο, φλερτάροντας ενίοτε με την Κεντροδεξιά, ακόμη και με τη Δεξιά, όπως είπε πρόσφατα στα «ΝΕΑ» η διευθύντρια της «Γκάρντιαν» Κάθριν Βάινερ. Σε αντίθεση με τον «πολύ αριστερό» και «εχθρό του κεφαλαίου» προκάτοχό του, ο σερ Κιρ διακήρυξε υπερηφάνως ότι «η υπ’ αριθμόν ένα αποστολή των Εργατικών είναι η δημιουργία πλούτου». Επίσης, δεσμεύθηκε να μειώσει τον αριθμό των μεταναστών, υπόσχεση που ήχησε ευχάριστα στα αφτιά των πιο συντηρητικών ψηφοφόρων. Δεν είναι τυχαίο ότι τέσσερις κορυφαίες συντηρητικές εφημερίδες υποστήριξαν τους Εργατικούς για πρώτη φορά εδώ και περίπου 20 χρόνια: οι «Σάντεϊ Τάιμς», η «Σαν», οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» και η «Στάνταρντ» – ομοίως και ο «Ικόνομιστ».
Ενα άλλο χαρακτηριστικό της προεκλογικής εκστρατείας ήταν το πόσο εμμονικά προσεκτικοί και επιφυλακτικοί (έως φοβικοί) ήταν οι Εργατικοί προκειμένου να μην πουν ή κάνουν το οτιδήποτε που θα μπορούσε να τους στερήσει ψήφους: οι υποψήφιοι απέφευγαν, όσο μπορούσαν, να αναφερθούν με λεπτομέρειες στο πώς το κόμμα θα χειριστεί συγκεκριμένα ζητήματα ως κυβέρνηση, ενώ από τα κεντρικά τους είχε δοθεί ανεπίσημη εντολή να μη μιλούν (!) σε ξένους δημοσιογράφους.
Το Εργατικό Κόμμα αναλαμβάνει τα ηνία μιας ταλαιπωρημένης (από το Brexit, την κρίση του κόστους διαβίωσης και τα σκάνδαλα των Τόρις) Βρετανίας, 27 χρόνια μετά τον θρίαμβο του Μπλερ και 14 χρόνια μετά την αποχώρηση του Μπράουν, του τελευταίου εργατικού πρωθυπουργού, από την Ντάουνινγκ Στριτ. Ωστόσο, ο Στάρμερ – ο έκτος πρωθυπουργός της Βρετανίας σε μόλις οκτώ χρόνια – δεν θα έχει μακρά περίοδο χάριτος. Ο νέος πρωθυπουργός υποσχέθηκε στους πολίτες την «αλλαγή». Πρέπει, λοιπόν, να δράσει τάχιστα για να τη φέρει. Αν δεν βελτιώσει την κατάσταση στην υγεία (οι ουρές αναμονής για εξετάσεις και επεμβάσεις βρίσκονται σε επίπεδα-ρεκόρ) και την οικονομία (το δημόσιο χρέος έχει ανέλθει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 60 ετών, ενώ οι μισθοί και η παραγωγικότητα παραμένουν στάσιμα), αν δεν δώσει λύσεις στο Μεταναστευτικό και αν αποδειχθεί ότι είναι «μία απ’ τα ίδια», η πρωθυπουργική διαδρομή του ενδέχεται να λάβει χαρακτηριστικά διάττοντα αστέρα και να είναι εξίσου σύντομη (αν και λιγότερο εκκωφαντική…) με εκείνη του Μπόρις Τζόνσον. «Θα πρέπει να δουλέψουμε πολύ σκληρά για να διατηρήσουμε τις ψήφους που πήραμε. Αν επαναπαυθούμε στις δάφνες μας, το παιχνίδι θα χαθεί. Οι ψηφοφόροι θέλουν να δουν την αλλαγή που τους υποσχεθήκαμε», είπε στα «ΝΕΑ» πηγή των Εργατικών. Με ενδιαφέρον αναμένεται και η «επαναδιαπραγμάτευση» πτυχών της συμφωνίας του Brexit που έχει υποσχεθεί ο Στάρμερ – έχοντας όμως αποκλείσει επανένταξη στην ενιαία αγορά ή την τελωνειακή ένωση. Η Βάινερ δεν απέκλεισε να επιχειρηθεί στενή ευθυγράμμιση με την ΕΕ, πιθανότατα όμως στη δεύτερη θητεία του Στάρμερ (εάν επανεκλεγεί). Αλλά και ο έως χθες υπουργός Εσωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι είπε στα «ΝΕΑ» ότι η κυβέρνηση των Εργατικών θα επιχειρήσει να «ακυρώσει» το δημοψήφισμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των Εργατικών ήταν μικρότερο από εκείνο που εξασφάλισε το κόμμα το 2017 υπό τον Κόρμπιν (ο οποίος κατάφερε να εκλεγεί άνετα χθες ως ανεξάρτητος βουλευτής στο Βόρειο Λονδίνο, κόντρα στον υποψήφιο των Εργατικών).
Οι Συντηρητικοί κατέγραψαν το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία τους. Οσο για τον Σούνακ (τον οποίον στην Ελλάδα θα θυμόμαστε για το απρεπές σνομπάρισμά του προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη), η προαναγγελία της παραίτησής του από την ηγεσία του κόμματος ήταν μονόδρομος. Τώρα αρχίζει η ώρα των δελφίνων… Μια συμβολική στιγμή που κατέδειξε την αποδρομή στην οποία βρισκόταν το έως χθες κυβερνών κόμμα καταγράφηκε πριν από τρεις εβδομάδες, όταν το λαϊκιστικό και υπερδεξιό κόμμα Μεταρρύθμιση του Νάιτζελ Φάρατζ ξεπέρασε τους Τόρις σε δημοσκόπηση. Τελικά, ο Φάρατζ κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής για πρώτη φορά στη ζωή του (το προσπαθούσε εδώ και 30 χρόνια!), ενώ το κόμμα του βρέθηκε στην τρίτη – σε ψήφους – θέση. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι υποψήφιοι της Μεταρρύθμισης τερμάτισαν δεύτεροι σε περίπου 90 περιφέρειες – και αυτός είναι ο δεύτερος αστερίσκος της σαρωτικής νίκης των Εργατικών. Ο Φάρατζ δεν έκρυψε χθες τις επιδιώξεις του: «Το σχέδιό μου είναι να οικοδομήσω ένα μαζικό εθνικό κίνημα, αρκετά μεγάλο ώστε να πρωταγωνιστήσει στις εκλογές του 2029». Στην παρουσίαση του μανιφέστου των Συντηρητικών από τον Σούνακ – την οποία παρακολούθησαν «ΤΑ ΝΕΑ» – στο Νορθάμπτονσιρ της Κεντρικής Αγγλίας, όλοι οι υπουργοί και βουλευτές με τους οποίους συνομίλησα παραδέχονταν ιδιωτικά ότι δεν υπήρχε καμία πιθανότητα νίκης. Τελικά, περίπου 250 βουλευτές των Συντηρητικών έχασαν τις έδρες τους, μεταξύ τους 12 εν ενεργεία υπουργοί και η πρώην πρωθυπουργός Λιζ Τρας. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες σημείωσαν το καλύτερο αποτέλεσμα στην ιστορία τους, ξεπερνώντας το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP), το οποίο εκλέγει μόλις εννέα αντιπροσώπους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις προσπάθειές του να εξασφαλίσει νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.
Πηγή: tanea.gr
