Παρά την αισθητή αποδυνάμωση των Πράσινων και την άνοδο ακροδεξιών ομάδων στις πρόσφατες ευρωεκλογές, η κατανομή των χαρτοφυλακίων στα νέα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκαλύπτει ορισμένες θετικές εξελίξεις ως προς την πορεία της μετάβασης σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050, που είναι και ο βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (ΕΠΣ).
Καταρχάς η αντίληψη της αειφορίας επεκτείνεται σε περισσότερα από ένα χαρτοφυλάκια. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία απαλείφθηκε μεν από τον κατάλογο των χαρτοφυλακίων, αλλά πολλά από τα συστατικά της στοιχεία εμφανίζονται σε τουλάχιστον επτά από τα είκοσι επτά χαρτοφυλάκια με νέους και πιο άχρωμους τίτλους. Η «πράσινη» μετάβαση μετονομάζεται σε «καθαρή» μετάβαση και σε δύο περιπτώσεις συνοδεύεται από το επίθετο «ανταγωνιστική». Αυτό δείχνει την πρόθεση να εξασφαλιστεί καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Η αλιεία και οι ωκεανοί διαχωρίστηκαν από το χαρτοφυλάκιο για το περιβάλλον, στο οποίο προστέθηκε η υδατική ανθεκτικότητα και η ανταγωνιστική κυκλική οικονομία. Στις μεταφορές προστέθηκε το επίθετο «βιώσιμες», παραπέμποντας σε μία ακόμα σημαντική πτυχή της ΕΠΣ. Η πολιτική γειτονίας αντικαταστάθηκε από ένα νέο χαρτοφυλάκιο για τη Μεσόγειο, το οποίο ενδεχομένως να περιλαμβάνει και τη συνεργασία για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, αφού η Μεσόγειος θερμαίνεται και υποφέρει πολύ περισσότερο από άλλες περιοχές.
Η ανάθεση μίας θέσης εκτελεστικής αντιπροέδρου στην Τερέζα Ριμπέρα αποτελεί ακόμα μία θετική εξέλιξη. Η νέα επίτροπος από την Ισπανία έχει επιβεβαιωμένα «πράσινα» διαπιστευτήρια και πολυετή εμπειρία τόσο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα όσο και στο εσωτερικό πεδίο, καθώς ως υπουργός για την οικολογική μετάβαση και τη δημογραφική πρόκληση διαχειρίστηκε αποτελεσματικά επί έξι χρόνια τον πράσινο μετασχηματισμό της Ισπανίας. Με την ανάληψη του χαρτοφυλακίου για την Καθαρή, Δίκαιη και Ανταγωνιστική μετάβαση, η Ριμπέρα καλείται να συντονίσει την επόμενη φάση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, αυτή της εφαρμογής, έχοντας υπό την εποπτεία της μια ομάδα επιτρόπων.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ήταν στην κορυφή της ατζέντας της πρώτης θητείας της Φον ντερ Λάιεν. Από την ανακοίνωση αυτού του ολιστικού σχεδίου για τη βιωσιμότητα της Ευρώπης μέχρι σήμερα έχουν γίνει αρκετά και σημαντικά βήματα. Το αρχικό σχέδιο μέτρων «Fit for 55» περιλάμβανε 13 νομοθετικές προτάσεις, οι οποίες αυξήθηκαν σε 19. Μέχρι σήμερα έχουν ήδη θεσπιστεί οι 18 από αυτές. Ορισμένες επικαιροποιούν και ενισχύουν υφιστάμενη νομοθεσία, ενώ έχουν προστεθεί και νέες ρυθμίσεις και πολιτικές, όπως το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, που στόχο έχει να αμβλύνει τις επιπτώσεις εφαρμογής του αναθεωρημένου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, ή ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Ανθρακα, που επιβάλλει έναν συνοριακό φόρο άνθρακα σε εισαγόμενα προϊόντα που έχουν παραχθεί από ενεργοβόρες βιομηχανίες. Η μόνη πρόταση που εκκρεμεί αφορά τη φορολόγηση της ενέργειας, ένα ευαίσθητο ζήτημα του οποίου η ρύθμιση προϋποθέτει ομοφωνία.
Το momentum για την κλιματική δράση και την απανθρακοποίηση του ενεργειακού κλάδου δεν έχει χαθεί. Παρά τις διαμαρτυρίες και την πολιτικοποίηση των «πράσινων» πολιτικών, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί παρέμειναν προσηλωμένοι στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Μετά την υιοθέτηση του μεγαλύτερου μέρους της απαραίτητης νομοθεσίας, η προσοχή τώρα στρέφεται στην εφαρμογή, η οποία προϋποθέτει τη συνεργασία των κρατών μελών και την υλοποίηση των αναγκαίων μέτρων και πολιτικών για να επιτευχθεί ο συλλογικός ευρωπαϊκός στόχος. Ο στόχος των μηδενικών εκπομπών άνθρακα μπορεί να συνδυαστεί με τον οικονομικό μετασχηματισμό της Ευρώπης, μέσα από την ανάδειξη τεχνολογικών πλεονεκτημάτων που θα τη βοηθήσουν να ανταγωνιστεί άλλες χώρες. Εχω την πεποίθηση ότι η Ριμπέρα θα είναι αποτελεσματική στην ταυτόχρονη διαχείριση των πολυποίκιλων καθηκόντων της υπό συνθήκες πίεσης.
Η Εμμανουέλα Δούση είναι καθηγήτρια ΕΚΠΑ, ειδική σύμβουλος
του ΕΛΙΑΜΕΠ, κάτοχος της έδρας UNESCO για την κλιματική διπλωματία
Πηγή: tanea.gr
