του Δημήτρη Γκάτσιου
“Η Ελλάδα είναι πρόθυμη να εργαστεί για την επίλυση του μοναδικού εκκρεμούς σημαντικού ζητήματος με τη γείτονα: την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο… Είμαι πεπεισμένος ότι σήμερα έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας και θα πρέπει να είμαστε αρκετά τολμηροί και αρκετά σοφοί, ώστε να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία”.
Με τη συγκεκριμένη αποστροφή, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο πρωθυπουργός, που ολοκλήρωσε τα ξημερώματα της Παρασκευής την πενθήμερη παρουσία του στη Νέα Υόρκη, σήκωσε την αυλαία της πιο κρίσιμης φάσης μιας διαδικασίας, η οποία είχε ως απαρχή το Βίλνιους της Λιθουανίας.
Αναζήτηση πρόσφορου εδάφους
Μέσα στους επόμενους τρεις μήνες και με το βλέμμα στο επόμενο ορόσημο, αυτό της σύγκλησης του ανωτάτου συμβουλίου συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας και τη νέα συνάντηση των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν, οι δύο πρωτεύουσες θα εξετάσουν και, στη συνέχεια, θα διαπιστώσουν κατά πόσο είναι σε θέση να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, επιλύοντας τις θεμελιώδεις διαφορές τους.
Με το τριαντάλεπτο τετ α τετ κορυφής της Τρίτης να επιβεβαιώνει το καλό κλίμα και τη συνέχεια στα αποκαλούμενα και “ήρεμα νερά” στην περιοχή μας, η εντολή των δύο ηγετών προς τους υπουργούς Εξωτερικών να θέσουν στο… μικροσκόπιο την ύπαρξη πρόσφορου εδάφους για μια τέτοια συνθήκη ήταν από τα κεντρικά σημεία των συνομιλιών. Πρόκειται, άλλωστε, για το πλέον δομικό κομμάτι, για το πλέον κρίσιμο βήμα όσον αφορά την ουσιαστική εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, σε μια συγκυρία από απανωτά κρας τεστ, με σημαντικότερο όλων την έκβαση των εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου.
Μετά τη συνάντηση
Το κάλεσμα Μητσοτάκη στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για λύση σε θαλάσσιες ζώνες και υφαλοκρηπίδα είναι αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον στην ανάγνωση που γίνεται για τα αποτελέσματα που έχει φέρει στο προσκήνιο η συνάντηση των δύο ηγετών. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, μετά το ραντεβού της Νέας Υόρκης υπάρχει μια ποιοτική αναβάθμιση, την ίδια στιγμή που παραμένει κρίσιμο να διατηρείται ένα επίπεδο καλής επικοινωνίας και κατανόησης, ενώ εξακολουθεί να τροφοδοτείται το “κλειδί” της εμπιστοσύνης, το οποίο λειτουργεί ως μοχλός πρόληψης τυχόν κρίσεων.
Στη βάση των εντολών που έχουν λάβει από τον πρωθυπουργό και τον Τούρκο πρόεδρο οι επικεφαλής των δύο διπλωματιών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, θα ξεκινήσουν να συζητούν (από την επόμενη συνάντησή τους στην Αθήνα πριν από το τέλος του έτους) κατά πόσο υφίστανται οι βασικές συνισταμένες, κατά πόσο υπάρχει μια βάση κατανόησης, προκειμένου να τεθεί επί τάπητος το φλέγον θέμα των θαλάσσιων ζωνών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, από τη στιγμή που οι δύο υπουργοί Εξωτερικών διαπιστώσουν κοινό έδαφος, τότε το επόμενο βήμα θα έρθει στο προσκήνιο στις αρχές του 2025. Και θα σχετίζεται με το πράσινο φως που θα ανάψουν Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την έναρξη των ουσιαστικών συζητήσεων στο πλαίσιο των εργασιών του ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας, που θα λάβει χώρα στην πρωτεύουσα της γείτονος.
Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα κρατάει εξακολουθητικά στο προσκήνιο τις κόκκινες γραμμές της. Και αυτό σημαίνει πως στο τραπέζι δεν πρόκειται να πέσουν ζητήματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία. Σε περίπτωση που η Άγκυρα επιχειρήσει να θέσει θέματα που ακουμπούν τις πάγιες κόκκινες γραμμές ή προβάλλει και πάλι τον αναθεωρητικό βερμπαλισμό της, τότε δεν πρόκειται να υπάρξει κανένας διάλογος ανάμεσα στις δύο πρωτεύουσες. “Εάν πρόκειται να προσπαθήσουμε, θα πρέπει και οι δύο πλευρές να υιοθετήσουμε μια συνεπή προσέγγιση σε κάθε πτυχή της συμπεριφοράς μας”, ήταν το σήμα του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η απάντηση
Εάν η θετική πλευρά της ελληνοτουρκικής προσέγγισης περιλαμβάνει τα κεφάλαια της θετικής ατζέντας, τα ζητήματα της λεγόμενης “ήπιας διπλωματίας” ή τη διεύρυνση της συνεργασίας στο μεταναστευτικό, που προκαλεί ήδη αναταράξεις στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι πραγματικές αποστάσεις κάνουν την εμφάνισή τους στο Κυπριακό.
Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο πρόεδρος Ερντογάν έσπευσε να επαναφέρει στο προσκήνιο τη διακηρυγμένη θέση της γείτονος για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας του ψευδοκράτους, με τον κ. Μητσοτάκη να απαντά από το ίδιο βήμα προτάσσοντας και πάλι μια λύση στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. “Η λύση δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα γίνει αποδεκτή. Απλούστατα δεν αποτελεί λύση… Καλούμε την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τουλάχιστον να καλλιεργήσουν αμοιβαία εμπιστοσύνη και να συζητήσουν ειλικρινά για την επίτευξη μιας αμοιβαία αποδεκτής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης”, ήταν το μήνυμα του πρωθυπουργού προς την Άγκυρα.
Κυβερνητικά στελέχη εκφράζουν αισιοδοξία για την επανέναρξη των συζητήσεων για το Κυπριακό, παρά το γεγονός ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει να απαιτεί από τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τα κατεχόμενα. Παρατηρούν, δε, ότι ο πρόεδρος της γείτονος επανέλαβε τις γνωστές θέσεις του και χαρακτηρίζουν θετικό το στοιχείο της κινητικότητας, υπενθυμίζοντας τις προσπάθειες της Αθήνας για επανεκκίνηση των συζητήσεων.
Σε κάθε περίπτωση, οι διεργασίες θεωρούνται δύσκολες, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η Άγκυρα έρχεται εξαρχής με απαράδεκτη θέση, ενώ τον δικό της ρόλο θα διαδραμάτιζε μια ενδεχόμενη συνάντηση Χριστοδουλίδη – Τατάρ. “Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εξέφρασε την ακλόνητη δέσμευσή του στον διάλογο για την εξεύρεση λύσης. Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη σε αυτή τη δέσμευση. Έχει δίκιο να υποστηρίζει ότι το Διεθνές Δίκαιο δεν μπορεί να εφαρμοστεί à la carte και ότι η ιστορία δεν μπορεί να ξαναγραφτεί ή να διαγραφεί”, σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.
Πηγή: capital.gr
