Το νέο Μεσοπρόθεσμο και η ανησυχητική πρόβλεψη της δαπάνης για συντάξεις

Tου Κώστα Κατίκου

Συνεχής προβλέπεται ότι θα είναι στα επόμενα χρόνια ή αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών και, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους, θα προέρχονται από τις νέες συνταξιοδοτήσεις παρά από τις ετήσιες αυξήσεις στις συντάξεις, που θα κινούνται σε ένα εύρος μεταξύ 2,2% και 2,5%.

Η πρόβλεψη που υπάρχει στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Σχέδιο με όλα τα ορόσημα και τους ετήσιους στόχους της οικονομίας για το διάστημα 2025-2028 είναι ανησυχητική, καθώς σε ποσοστό 60% η αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών θα οφείλεται στις κατ’ έτος νέες συνταξιοδοτήσεις και κατά 40% στις αυξήσεις τις οποίες θα λαμβάνουν οι συνταξιούχοι.

Οι αυξήσεις δηλαδή στους υφιστάμενους συνταξιούχους θα κοστίζουν λιγότερο από τα ποσά που θα καταβάλλονται στους νέους συνταξιούχους. 

Από το όριο των δαπανών ύψους 3,5 δισ. ευρώ που θα μπορεί να ξοδέψει  ο προϋπολογισμός, το 1 δισ. ευρώ είναι για τα λειτουργικά κόστη του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των ετήσιων αυξήσεων στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, άλλα 1,4 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι θα κοστίζουν τα εξοπλιστικά προγράμματα και 1 δισ. ευρώ θα είναι η δαπάνη για τις συντάξεις. 

Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο, από αυτό το 1 δισ. ευρώ, τα 400 εκατ. ευρώ είναι η εκτιμώμενη ετήσια δαπάνη για την αύξηση των συντάξεων και 600 εκατ.ευρώ το κόστος των νέων συνταξιοδοτήσεων.

Επισφαλής εκτίμηση

Αυτή η εκτίμηση κινδυνεύει να αποδειχθεί επισφαλής και υποδεέστερη της πραγματικής συνταξιοδοτικής δαπάνης, αν λάβει κανείς υπόψη ότι προέρχεται από ένα κύμα συνταξιοδοτήσεων που έχει ξεκινήσει από το 2022 και δεν πρόκειται να ανακοπεί, καθώς σε αυτό το κύμα εξόδου προς τη σύνταξη “πρωταγωνιστούν” οι γεννηθέντες μεταξύ 1957-1965, που βγαίνουν στη σύνταξη με ηλικίες 60-62 και 67 ετών.

Η πρόβλεψη ότι οι νέες συνταξιοδοτήσεις θα κοστίζουν περί τα 600 εκατ. ευρώ ετησίως θεωρείται υποεκτιμημένη, καθώς δείχνει ότι κάθε χρόνο θα εκδίδονται περίπου 80.000 νέες συντάξεις με μέσο ποσό σύνταξης γύρω στα 700 ευρώ μηνιαίως (80.000 νέοι συνταξιούχοι Χ 700 ευρώ μέση σύνταξη Χ 12 μήνες =672 εκατ. ευρώ τον χρόνο).

Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική, καθώς αντί για 80.000, βγαίνουν περίπου 180.000 με 200.000 νέοι συνταξιούχοι κάθε χρόνο τουλάχιστον για την τελευταία 5ετία.

Με μια μέση σύνταξη στα 700 ευρώ, και έστω και με τις μισές συνταξιοδοτήσεις (100.000 αντί 200.000), το κονδύλι για τις νέες συντάξεις μπορεί να ανέρχεται στα 840 εκατ. ευρώ αντί 600 εκατ. ευρώ που αναφέρεται στο Μεσοπρόθεσμο.

Ήδη, στο οκτάμηνο του 2024, οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης ξεπερνούν τις 120.000. Όλα δείχνουν ότι θα χρειαστεί να μπει φρένο στην αθρόα έξοδο των νέων συνταξιούχων για να μην αναθεωρηθούν οι προβλέπεις στο Μεσοπρόθεσμο. Το φρένο θα είναι προς την κατεύθυνση της συγκράτησης των συνταξιοδοτικών δαπανών, με πρώτο μέτρο την αύξηση των ορίων ηλικίας που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έρθει το 2027, με τη σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και του προσδόκιμου ζωής. 

Η εξέλιξη αυτή είναι προδιαγεγραμμένη και σύμφωνα με εκτιμήσεις -μεταξύ των οποίων και του ΟΟΣΑ- τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν ως και ένα έτος για όσους δεν θα έχουν συμπληρώσει τα 62 ή τα 67 για να προλάβουν την έξοδο στη σύνταξη έως τότε.