Συμπληρώθηκαν αυτές τις μέρες (19 Νοεμβρίου) 1.000 μέρες πολέμου στην Ουκρανία. Αδιανόητο πλην πραγματικό. Κανένας δεν περίμενε ότι μετά την τραγική εμπειρία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ευρώπη θα δοκίμαζε ξανά την αγριότητα νέου πολέμου. Η ρωσική επιθετικότητα διέψευσε την προσδοκία αυτή ενώ υπονόμευσε και τον ειρηνοποιό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ποιες υπήρξαν οι κύριες συνέπειες των 1.000 ημερών πολέμου;
1. Η καταστροφή της Ουκρανίας, αν και ο ηρωισμός και η γεναιότητα της χώρας απέτρεψαν την ολική κατάλυση της κυριαρχίας της, όπως επεδίωκε ο πρόεδρος Πούτιν. Αλλά χιλιάδες νεκροί, στρατιώτες και άμαχοι, 6 εκατ. εκτοπισμένοι, κατάληψη εδαφών (20%), καταστροφή υποδομών και οικονομίας και πολλά άλλα.
2. Κλόνισε γενικά την πεποίθηση ότι ο πόλεμος είναι αδιανόητος στην Ευρώπη και έτσι υπονόμευσε το αίσθημα ασφάλειας των ευρωπαίων πολιτών με πολλαπλές συνέπειες.
3. Ενίσχυσε την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ταυτόχρονα την έμαθε να μιλά «τη γλώσσα της ισχύος» με πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής άμυνας και της στρατηγικής αυτονομίας της, αν και σε περιορισμένη έκταση. Ταυτόχρονα όμως υπέσκαψε την πολιτική της συνοχή καθώς ο πόλεμος ενίσχυσε τις εθνολαϊκιστικές ακραίες φιλορωσικές δυνάμεις σε εθνικό επίπεδο και ευρωπαϊκό (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).
4. Ενίσχυσε το ΝΑΤΟ με τη διεύρυνσή του με δύο νέα μέλη (Φινλανδία, Σουηδία), αύξηση αμυντικών δαπανών στο 2% ΑΕΠ (23 χώρες-μέλη) και κυρίως το προικοδότησε με νέα αποστολή ενώ μέχρι τον πόλεμο εθεωρείτο «εγκεφαλικά νεκρό».
5. Συνέβαλε στην εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ.
6. Υπονόμευσε καίρια τη νομιμοποίηση της Δύσης στο παγκόσμιο σύστημα, ιδιαίτερα μετά την έκρηξη του πολέμου στη Γάζα, καθώς εμφανίστηκε να ακολουθεί δύο μέτρα και δύο σταθμά για τους δύο πολέμους: αυστηρή στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στην περίπτωση της Ουκρανίας, σχεδόν αδιάφορη για τη Γάζα.
7. Ακύρωσε ουσιαστικά τη λειτουργία του Συμβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ λόγω απομόνωσης της Ρωσίας, η οποία κατέφυγε στα συνεχή βέτο κ.λπ.
Πού πάμε από εδώ και πέρα; Ο πόλεμος μπήκε τώρα σε νέα φάση με την απόφαση ΗΠΑ και άλλων δυτικών χωρών να επιτρέψουν τη χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς σε ρωσικό έδαφος (Κουρσκ). Στόχος να ενισχυθεί επί του πεδίου η Ουκρανία ώστε να προσέλθει σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία ανοίξει μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ (20 Ιανουαρίου). Και να αποφευχθεί η επικράτηση της Ρωσίας ως (δήθεν) νικήτριας δύναμης.
Σε κείμενά μου στις σελίδες αυτές είχε επισημανθεί ότι καμία πλευρά, ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία, μπορούν να κερδίσουν ολικά τον πόλεμο αυτόν. Αν και η Ουκρανία κατά κάποιον τρόπο κέρδισε στρατηγικά, καθώς διέσωσε την ανεξαρτησία και εθνική της ταυτότητα (αν και εδαφικά ακρωτηριασμένη). Αυτό συνειδητοποιείται τώρα από Ουκρανία (Ζελένσκι) και Δύση, ότι δηλαδή δεν μπορεί να στοχεύουν σε ολική νίκη με ανάκτηση όλων των εδαφών (περιλαμβανομένης και της Κριμαίας). Στόχος θα πρέπει να είναι η δίκαιη ειρήνη με διασφάλιση της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας με σχετικές εγγυήσεις. Ολα τα άλλα (εδαφικό, ένταξη σε ΝΑΤΟ, ΕΕ, καθεστώς ουδετερότητας ή μη κ.λπ.) θα αποτελέσουν αντικείμενο της διπλωματικής, διαπραγματευτικής διαδικασίας.
Αλλά πάντως, παρά τις οποιεσδήποτε παράπλευρες θετικές συνέπειες, φαίνεται ότι ο πόλεμος αυτός και η κατάληξή του θα έχουν ως κύριο θύμα την Ευρώπη (εκτός βέβαια από την καταστροφή της ίδιας της Ουκρανίας)….
Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
(ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος
της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ
Πηγή: tanea.gr
