Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Μετά από πολλά χρόνια τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ στη χώρα μας, σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση του ΟΟΣΑ για τις τάσεις των φόρων. Το 2023 όπως προκύπτει από τη σχετική έκθεση διαμορφώθηκαν στο 39,8% του ΑΕΠ, μετά από χρόνια ιδιαίτερα υψηλών φόρων κυρίως την περίοδο των Μνημονίων. Σημειώνεται ότι ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 6 μονάδες χαμηλότερα και συγκεκριμένα διαμορφώθηκε στο 33,9%, όσο περίπου ήταν στην Ελλάδα όταν εισήλθε στην οικονομική κρίση.
Παρά τη μείωση που καταγράφεται, η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών, οι οποίες σε σύγκριση με το 2010 καταγράφουν από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην αναλογία φόρων προς το ΑΕΠ. Σύμφωνα με τα στοιχεία το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εσόδων, (περίπου 4 στα 10 ευρώ) προέρχονται από τους φόρους στην κατανάλωση, όπου η χώρα μας συνεχίζει σταθερά τον πρωταθλητισμό!
Συγκεκριμένα, το 2023 τα φορολογικά έσοδα από αγαθά και υπηρεσίες ανήλθαν στο 40,1% του συνόλου των εσόδων στην Ελλάδα. Στην Ευρώπη, είναι το τρίτο υψηλότερο ποσοστό μετά τη Λετονία (42%) και την Ουγγαρία (45,7%). Αν και καταγράφεται βελτίωση σε σχέση με το 43,3% του 2022, απέχει σχεδόν 12 μονάδες από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (31,5% το 2022).
Σχετικά με το κύριο θέμα της φετινής Έκθεσης του ΟΟΣΑ, που είναι οι φόροι Υγείας, δηλαδή οι φόροι σε καπνικά, οινοπνευματώδη και αναψυκτικά με ζάχαρη, αν και για την Ελλάδα δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία, από τους γενικούς δείκτες προκύπτει η χώρα μας βρίσκεται στην 3η θέση, με ποσοστό κοντά στο 1,4% του ΑΕΠ, πρωτίστως λόγω των υψηλών Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης σε τσιγάρα, καπνό και υγρά άτμισης.
Τι δείχνουν τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για τους φόρους
– Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ για τον λόγο φόρων προς ΑΕΠ ήταν υψηλότερος το 2023 απ’ ό,τι το 2010, όταν ήταν 31,5%. Ο λόγος φόρων προς ΑΕΠ αυξήθηκε σε 29 χώρες κατά την περίοδο αυτή. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην Ιαπωνία (8,2 π.μ.), τη Σλοβακική Δημοκρατία (7,6 π.μ.) και την Ελλάδα (7,5 π.μ.). Αυξήσεις άνω των 5 π.μ. παρατηρήθηκαν επίσης στην Κορέα, την Ισπανία, το Μεξικό, την Πορτογαλία και το Λουξεμβούργο. Στις υπόλοιπες εννέα χώρες, ο λόγος φόρων προς ΑΕΠ μειώθηκε μεταξύ 2010 και 2023. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στην Ιρλανδία, από 27,7% το 2010 σε 21,9% το 2023, κυρίως λόγω της εξαιρετικής αύξησης του ΑΕΠ το 2015. Η αμέσως μεγαλύτερη πτώση σημειώθηκε στην Ουγγαρία (2,6 π.μ.). Ο δείκτης φόρων προς το ΑΕΠ στο σύνολο του ΟΟΣΑ (μη σταθμισμένος μέσος όρος) ήταν 34% το 2022, αμετάβλητος από το 2021. Σε σχέση με το 2021, ο λόγος φόρων προς ΑΕΠ αυξήθηκε σε 21 χώρες και μειώθηκε σε 17. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις του λόγου φόρων προς ΑΕΠ σημειώθηκαν στην Κορέα (2,2 π.μ.) και τη Νορβηγία (2,1 π.μ.). Χιλή, Ουγγαρία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελλάδα ήταν οι μόνες άλλες χώρες όπου η αύξηση ξεπέρασε τη 1 π.μ. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στη Δανία (5,3 π.μ.) και την Πολωνία (2,3 π.μ.). Εννέα χώρες του ΟΟΣΑ (Χιλή, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ισραήλ, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Σλοβενία και η Ελβετία) συγκέντρωσαν περισσότερα έσοδα από τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων, ενώ οι υπόλοιπες εισέπραξαν περισσότερα από τις εργοδοτικές εισφορές.
Οι μεταβολές του δείκτη φόρων προς το ΑΕΠ οφείλονται στις σχετικές μεταβολές των ονομαστικών φορολογικών εσόδων και του ονομαστικού ΑΕΠ. Από το ένα έτος στο άλλο, εάν τα φορολογικά έσοδα αυξηθούν περισσότερο από το ΑΕΠ (ή μειωθούν λιγότερο από το ΑΕΠ), ο λόγος φόρων προς το ΑΕΠ θα αυξηθεί. Αντιστρόφως, εάν τα φορολογικά έσοδα αυξηθούν λιγότερο από το ΑΕΠ ή μειωθούν περαιτέρω, ο λόγος φόρου προς ΑΕΠ θα μειωθεί. Επομένως, ένας υψηλότερος λόγος φόρου προς το ΑΕΠ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το ποσό των φορολογικών εσόδων έχει αυξηθεί ονομαστικά, ή ακόμη και πραγματικά, σε ονομαστικούς ή ακόμη και πραγματικούς όρους.
– Το υψηλότερο μερίδιο των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων ήταν στη Λιθουανία, με 23,8% του συνολικού φόρου των φορολογικών εσόδων. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων ανήλθαν επίσης σε ποσοστό άνω του 15% των συνολικών εσόδων στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιαπωνία, την Πολωνία και τη Σλοβενία.
Πηγή: capital.gr
