ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 00.36
Στη διατήρηση της Ελλάδας στην πιστοληπτική βαθμίδα “ΒΒΒ-“, με σταθερές προοπτικές (outlook), προχώρησε ο αμερικανικός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch την Παρασκευή το βράδυ.
Όσον αφορά τα ισχυρά στοιχεία, αλλά και τις αδυναμίες της χώρας σε επίπεδο πιστοληπτικής φερεγγυότητας, ο οίκος σημειώνει ότι οι αξιολογήσεις της Ελλάδας υποστηρίζονται από επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος και δείκτες διακυβέρνησης υψηλότερου επιπέδου σε σχέση με τον μέσο όρο των χωρών με αξιολόγηση “BBB”, καθώς και από ένα αξιόπιστο πλαίσιο πολιτικής που υποστηρίζεται από τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρωζώνη.
Η δημοσιονομική και μακροοικονομική προσαρμογή έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, με βάση τη βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών και την αξιοπιστία των ασκούμενων πολιτικών, σημειώνει ο οίκος, τονίζοντας ότι αυτά τα πλεονεκτήματα συνοδεύονται από τις κληρονομιές της κρίσης δημόσιου χρέους, ιδίως στον πολύ υψηλό, αλλά σταθερά μειούμενο λόγο χρέους προς ΑΕΠ, καθώς και στη σημαντική απώλεια οικονομικής παραγωγής, το χαμηλό ποσοστό επενδύσεων, τις επίμονες εξωτερικές ανισορροπίες και τα κληροδοτημένα από το παρελθόν ενδεχόμενα βάρη από τον τραπεζικό τομέα.
Η Fitch κάνει λόγο για συνετή δημοσιονομική στάση από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης, αναμένοντας η υγιής δημοσιονομική πολιτική θα συνεχιστεί το 2025 και το 2026. Η Ελλάδα έχει επιτύχει ισχυρή δημοσιονομική θέση μετά την πανδημία και τα ενεργειακά σοκ, με δημοσιονομικό έλλειμμα να εκτιμάται περίπου στο 1% του ΑΕΠ φέτος. Αυτό είναι ευνοϊκότερο από το τρέχον διάμεσο έλλειμμα των χωρών με αξιολόγηση “BBB” (2,6%) και κινείται κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ (3,1%). Τα έσοδα ενισχύονται με τη βελτίωση της είσπραξης φόρων, ενώ οι δαπάνες βρίσκονται υπό αυστηρό κρατικό έλεγχο. Ο οίκος προβλέπει ότι το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα θα παραμείνει πάνω από το 2% του ΑΕΠ τουλάχιστον έως το 2026.
Αξιόπιστο δημοσιονομικό πλαίσιο
Αναφορικά με το δημοσιονομικό πλαίσιο, η Fitch το αξιολογεί ως “αξιόπιστο”, σημειώνοντας ότι “η δέσμευση της κυβέρνησης για δημοσιονομική σύνεση ενισχύθηκε πρόσφατα με το σχέδιο προϋπολογισμού του 2025 και το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό-διαρθρωτικό σχέδιο που εκπονήθηκε σύμφωνα με το αναθεωρημένο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ”.
Την ίδια στιγμή, ο οίκος υπογραμμίζει ότι η κυβέρνηση “δεσμεύτηκε να διατηρήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα σημαντικά κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και να διασφαλίσει τη συνεχή μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ, βασιζόμενη σε μια μέτρια πορεία αύξησης των πρωτογενών δαπανών”.
Δημόσιο χρέος κάτω από το 140% του ΑΕΠ έως το 2028
Ο συνδυασμός σταθερών πρωτογενών πλεονασμάτων, χαμηλού και σταθερού κόστους επιτοκίων και ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ γύρω στο 4% θα διασφαλίσει τη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο του οίκου, το χρέος θα μπορούσε να πέσει κάτω από το 140% του ΑΕΠ έως το 2028 από 164% στα τέλος του 2023 και ενώ το 2020 είχε φτάσει στο υψηλότερό του επίπεδο, στο 207%. Η Ελλάδα έχει επιτύχει μία από τις μεγαλύτερες μειώσεις χρέους στην Ευρώπη μετά την κρίση της πανδημίας.Παρ’ όλα αυτά, το χρέος εξακολουθεί να είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο των κρατών με αξιολόγηση “ΒΒΒ” (56%) και πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (90%).
Χαμηλοί χρηματοδοτικοί κίνδυνοι
Το ευνοϊκό προφίλ του χρέους της Ελλάδας χρέους -μέσες λήξεις στα 19 χρόνια, ευνοϊκά επιτόκια και μεγάλα ταμειακά αποθέματα (47 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2024)- μειώνει σημαντικά τους κινδύνους και χρησιμεύει ως “μαξιλάρι” έναντι πιθανών μελλοντικών σοκ. Σε αυτό το ευνοϊκό περιβάλλον, η Fitch αναμένει μια ομαλή μετάβαση στη χρηματοδότηση της αγοράς. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 12 δισ. ευρώ (5,5% του ΑΕΠ) λόγω της ανακατάταξης του αναβαλλόμενου επιτοκίου των δανείων του EFSF. Η αναταξινόμηση αύξησε επίσης το τεκμαρτό επιτόκιο του αποθέματος χρέους κατά περίπου 20 μ.β. από 1,3% σε περίπου 1,5%, το οποίο εξακολουθεί να είναι αρκετά χαμηλότερο από την ονομαστική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Τροχιά “μέτριας” ανάπτυξης
Η Fitch κάνει λόγο για μια “μέτρια τροχιά ανάπτυξης”, προβλέποντας μεγέθυνση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το επόμενο έτος, παρόμοια με εκείνη του 2024 και του 2023. Η ανάπτυξη υποστηρίζεται από τη σταθερή επιτάχυνση των επενδύσεων και τη μέτρια αύξηση της κατανάλωσης, που με τη σειρά της υποστηρίζεται από τις αυξήσεις των πραγματικών μισθών και την περαιτέρω πτώση της ανεργίας. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 9,3% τον Σεπτέμβριο του 2024, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009, ενώ ο πληθωρισμός σταθεροποιήθηκε γύρω στο 3% τους τελευταίους μήνες, τονίζει ο οίκος.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) έχει υποστηρίξει επενδύσεις, με την Ελλάδα να επιτυγχάνει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά απορρόφησης της συνιστώσας των επιχορηγήσεων μεταξύ των μελών της ΕΕ. Η Fitch αναμένει επίσης ορισμένες θετικές επιπτώσεις από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης στις ιδιωτικές επενδύσεις και την κατανάλωση.
Παρά τις πρόσφατες σταθερές επιδόσεις στο αναπτυξιακό πεδίο, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει διαρκή σημάδια από τις κρίσεις χρέους της: ο δείκτης επενδύσεων προς ΑΕΠ στο 15,6% εξακολουθεί να είναι χαμηλός σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ και το επίπεδο του ΑΕΠ είναι σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από το ιστορικό υψηλό του 2007. Ο οίκος αναμένει ότι η οικονομική ανάπτυξη θα παραμείνει σε σταθερή πορεία της τάξης του 2% μεσοπρόθεσμα, πάνω από τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ευρωζώνης.
“Καμπανάκι” για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών
Η Fitch σημειώνει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας βρισκόταν στο 6,3% το 2023, “σημαντικά υψηλότερο από το διάµεσο επίπεδο 0,3% των χωρών με αξιολόγηση “ΒΒΒ””. Ωστόσο, ο οίκος αναφέρει ότι το έλλειμμα συρρικνώθηκε το 2023 συγκριτικά με το 2022, όταν άγγιξε το 10,3%, ωστόσο η τάση βελτίωσης δεν συνεχίστηκε το α’ εξάμηνο του 2024. Τα έσοδα από τον τουρισμό επιβραδύνθηκαν στο απόγειο της θερινής περιόδου, αντανακλώντας πιθανότατα μια συνολική αδυναμία στην ευρωπαϊκή ζήτηση, σχολιάζει η Fitch.
Ο οίκος προσθέτει ότι “το πολύ χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης των εγχώριων κλάδων είναι ο κύριος λόγος για το σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιο”. Παράλληλα, “η περαιτέρω επιτάχυνση των επενδύσεων που απαιτούν σημαντικό ρυθμό αύξησης των εισαγωγών μεσοπρόθεσμα θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών”.
“Η συμμετοχή στην ευρωζώνη μετριάζει τους χρηματοδοτικούς κινδύνους που απορρέουν από το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και δεν αναμένουμε καμία διαταραχή στις εξωτερικές ροές κεφαλαίων”, συμπληρώνει ο οίκος.
Οι αναβαθμίσεις των τραπεζών
Η Fitch υπενθυμίζει ότι αναβάθμισε τις αξιολογήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών κατά μία βαθμίδα πιστοληπτικής αξιολόγησης τον Σεπτέμβριο, με θετικές προοπτικές. Αυτό αντανακλά τις προσδοκίες του οίκου για περαιτέρω βελτιώσεις στο λειτουργικό περιβάλλον της Ελλάδας και στο πιστωτικό προφίλ των τραπεζών. Οι ελληνικές τράπεζες διατηρούν υψηλή ρευστότητα και ισχυρή κερδοφορία, υποστηριζόμενες από τα υψηλότερα επιτόκια, την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης και την εκκαθάριση του ισολογισμού τους.
Όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας του κεφαλαίου και του ενεργητικού των τραπεζών, ο οίκος τονίζει ότι ο συνολικός δείκτης κεφαλαίων 19,1% στο τέλος Ιουνίου 2024 πλησιάζει τον μέσο όρο της ευρωζώνης (20,1%). Ο δείκτης των ενοποιημένων μη εξυπηρετούμενων δανείων (τέλος Ιουνίου 2024: 6,4%) θα μειωθεί περαιτέρω το β’ εξάμηνο του 2024 και το 2025 λόγω ενός συνδυασμού οργανικών ενεργειών, μικρών πωλήσεων χαρτοφυλακίου και αύξησης του δανεισμού. Επίσης, η εκκαθάριση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων σε λιγότερο σημαντικά ιδρύματα θα υποστηριχθεί από το σύστημα προστασίας περιουσιακών στοιχείων, σημειώνει η Fitch.
Τα DTCs
Ως απότοκο της κρίσης, εξακολουθεί να υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του Δημοσίου και των τραπεζών λόγω του μεγάλου μεριδίου των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs, 12,5 δισ. ευρώ, 50% των κοινών μετοχών Tier1 τον Ιούνιο του 2024) στο κεφάλαιο των τραπεζών. Τα DTCs παραμένουν μια υποχρέωση για το κράτος, που δεν υπάρχει στα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Τα πρόσφατα σχέδια των τραπεζών να επιταχύνουν την απόσβεση των DTCs αναμένεται να συμβάλουν στην ομαλοποίηση της κεφαλαιακής της τους διάρθρωσης τα επόμενα χρόνια.
ESG – Διακυβέρνηση
Η Ελλάδα έχει βαθμολογία συνάφειας ESG (RS) “5” και “5[+]”, αντίστοιχα, για την πολιτική σταθερότητα, τα ατομικά δικαιώματα και το κράτος δικαίου, τη θεσμική και ρυθμιστική ποιότητα και τον έλεγχο της διαφθοράς. Αυτές οι αξιολογήσεις αποτυπώνουν τη βαρύτητα που έχουν οι Δείκτες Διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας (WBGI). Η Ελλάδα συγκεντρώνει 62,8 αξιολόγηση στη μέση της κατάταξης WBGI, που αντανακλά το πρόσφατο ιστορικό ειρηνικών πολιτικών μεταβάσεων, το μέτριο επίπεδο συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία και ποιότητας των θεσμών, το εδραιωμένο κράτος δικαίου και το μέτριο επίπεδο διαφθοράς.
Παράγοντες που θα μπορούσαν, κατά μόνας ή συνολικά, να οδηγήσουν σε αρνητική αξιολόγηση/υποβάθμιση:
– Δημόσια οικονομικά: Νέα ανοδική τάση του χρέους της γενικής κυβέρνησης/ΑΕΠ, για παράδειγμα, λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης ή υλοποίησης σημαντικών υποχρεώσεων από την πλευρά του Δημοσίου.
– Μακροοικονομικά: Δυσμενές σοκ που θα επηρεάσει το μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας ή/και να επιδεινώσει τις εξωτερικές ανισορροπίες.
Παράγοντες που θα μπορούσαν, κατά μόνας ή συνολικά, να οδηγήσουν σε θετική αξιολόγηση/αναβάθμιση:
– Δημόσια οικονομικά: Εμπιστοσύνη για περαιτέρω σημαντική μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, λόγω παρατεταμένων πρωτογενών πλεονασμάτων.
– Μακροοικονομικα: Βελτίωση της μεσοπρόθεσμης αναπτυξιακής δυναμικής και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω υψηλότερων επενδύσεων ή/και εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Μ. Παπαντωνόπουλος – Γ.Δ. Παυλόπουλος – Λ. Ρουμποπούλου
Πηγή: capital.gr
