Η εύρεση υποκατάστατου φαρμάκου που είναι σε έλλειψη δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Συνυπολογίζονται πολλοί παράγοντες, ενώ συχνά μια παρόμοια θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να αγχώνονται και να συμβαίνουν πισωγυρίσματα στην ασθένειά τους
ΜΑΡΙΑ – ΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ
Ο 56χρονος Αντόνιο επισκέπτεται τον οικογενειακό του γιατρό επειδή ο φαρμακοποιός τον ενημέρωσε ότι η θεραπεία με σεμαγλουτίδη που λαμβάνει δεν είναι πλέον διαθέσιμη. Το ιατρικό του ιστορικό περιλαμβάνει παχυσαρκία (BMI 32), υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτη τύπου 2 (με καρδιαγγειακές και νεφρικές επιπλοκές), καθώς και οστεοαρθρίτιδα γονάτου. Ο ασθενής λαμβάνει 2mg σεμαγλουτίδης εβδομαδιαίως, δαπαγλιφλοζίνη και λιναγλιπτίνη. Σύμφωνα με τις τελευταίες εργαστηριακές εξετάσεις, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη του (HbA1c) είναι 7,5% και η τιμή του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (GFR) είναι 32. Τι πρέπει να κάνει ο γιατρός για να αντικαταστήσει το φάρμακο που είναι σε έλλειψη;
Το παραπάνω είναι ένα σενάριο που αναπτύχθηκε από τον Tiago Villanueva, οικογενειακό γιατρό στην Πορτογαλία, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γενικών Γιατρών (European Union of General Practiotioners – UEMO) κατά τη διάρκεια της ενημερωτικής εκδήλωσης που οργάνωσε για δημοσιογράφους ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) με θέμα τις ελλείψεις φαρμάκων. Με το υποθετικό παράδειγμα, ο κ. Villanueva επιχείρησε να εξηγήσει πόσο οι ελλείψεις επηρεάζουν τους ασθενείς και ταυτόχρονα δυσκολεύουν τους γιατρούς για τους οποίους η εύρεση υποκατάστατου είναι σε πολλές περιπτώσεις… σπαζοκεφαλιά.
Προσπαθώντας, μάλιστα, να βρει τη λύση για τον φανταστικό 56χρονο ασθενή, ο οικογενειακός γιατρός σημείωσε τα εξής: Η δαπαγλιφλοζίνη και η λιναγλιπτίνη είναι στη μέγιστη δόση, η μετφορμίνη αντενδείκνυται λόγω κακής νεφρικής λειτουργίας, οι γλιταζόνες επίσης αντενδείκνυνται λόγω καρδιακής ανεπάρκειας. Επιπλέον, η συνταγογράφηση άλλου ανταγωνιστή GLP-1 αντιβαίνει στις κατευθυντήριες γραμμές (Διαβήτης + BMI > 35). Ακόμη κι αν ήταν διαθέσιμο, το πλήρες κόστος θα ήταν πιθανότατα απαγορευτικό για τον ασθενή.
«Οι σουλφονυλουρίες ή η ακαρβόζη θα μπορούσαν να είναι βιώσιμες εναλλακτικές, αλλά ο κλινικός αντίκτυπος θα ήταν πιθανότατα μικρός. Η ινσουλίνη είναι μια πιθανότητα, αλλά έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του ασθενούς και απαιτεί εκτεταμένη εκπαίδευσή του. Ο έλεγχος του διαβήτη θα ωφελούνταν από την απώλεια βάρους, αλλά ο ασθενής δεν μπορεί να ασκηθεί λόγω οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο», ανέφερε ο ειδικός καταλήγοντας ότι ο οικογενειακός γιατρός θα έπρεπε να σκεφτεί την παραπομπή σε ενδοκρινολόγο. Γίνεται, βέβαια, αντιληπτό ότι όλο αυτό το… ταξίδι του ασθενούς για να αντικαταστήσει τη θεραπεία του, που είναι σε έλλειψη, είναι χρονοβόρο και κοστοβόρο.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Άγχος, θάνατοι, ιδιωτικές πληρωμές για υποκατάστατα
Χαρακτηριστικό της δυσκολίας να βρεθεί λύση σε περιπτώσεις ελλείψεων φαρμάκων είναι ότι για 7% – 16% των φαρμάκων για τα οποία καταγράφονται «αρρυθμίες» στην τροφοδοσία των κρατών μελών της ΕΕ δεν υπάρχουν εναλλακτικά σκευάσματα. Έτσι, σύμφωνα με τον κ. Villanueva, οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν φάρμακα που είναι λιγότερο αποτελεσματικά ή λιγότερο ασφαλή. Επιπλέον, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος σφαλμάτων συνταγογράφησης αλλά και επιφυλάξεις από την πλευρά των ασθενών.
Από το σεμινάριο του ΕΜΑ για τους Ευρωπαίους δημοσιογράφους
Από την πλευρά των ασθενών, ο Διευθυντής Πληροφόρησης και Πρόσβασης στη Θεραπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις σπάνιες παθήσεις (Eurordis), François Houÿez, υπογράμμισε ότι καταγράφονται θάνατοι εξαιτίας των ελλείψεων, αλλά η «έλλειψη φαρμάκου παραμένει ατεκμηρίωτη και δεν αναφέρεται ως αιτία θανάτου».
Ο ίδιος επεσήμανε ότι ο αντίκτυπος των παρατεταμένων ελλείψεων φαρμάκων για τους ασθενείς αποτυπώνεται σε πιθανή επανέναρξη μιας ασθένειας, παρατεταμένη νοσηλεία και θάνατο, άγχος, ανάγκη για επιπλέον πληρωμές προκειμένου να αγοράσουν οι ασθενείς εναλλακτικά σκευάσματα, λάθη στη φαρμακευτική αγωγή.
«Οι ελλείψεις φαρμάκων μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ποιότητα της κλινικής φροντίδας και να αυξήσουν τον φόρτο εργασίας των γιατρών», πρόσθεσε ο οικογενειακός γιατρός και Πρόεδρος του UEMO. Σημείωσε δε ότι απαιτείται περισσότερη κλινική καθοδήγηση σχετικά με τη συνταγογράφηση εναλλακτικών φαρμάκων, καθώς και ότι οι γενικοί/ οικογενειακοί γιατροί πρέπει ιδανικά να ενημερώνονται για τις ελλείψεις πριν εμφανιστούν στην αγορά.
Διαβάστε επίσης:
Φάρμακα: Ελλείψεις διαρκείας σε αντιβιοτικά και άλλα σκευάσματα – Δεν αποδίδουν τα μέτρα του Υπουργείου Υγείας
Αυξήσεις τιμών: Σε ποια φάρμακα θα πληρώσουμε παραπάνω συμμετοχή – Δείτε παραδείγματα
EFPIA: Παρά τις βελτιώσεις, η φαρμακευτική νομοθεσία έχει πολύ δρόμο να διανύσει για να αποκαταστήσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης
Πηγή: ygeiamou.gr
