Ογδόντα χρόνια από τον «μεγάλο Δεκέμβρη», όπως αποκαλούσε ο 19χρονος τότε μαχητής του εφεδρικού ΕΛΑΣ Ανω Νέας Σμύρνης Μίκης Θεοδωράκης τον τραγικό Δεκέμβρη του 1944, η στιγμή εκείνη παραμένει συλλογικό έγκαυμα αλλά και υπόθεση και κτήμα της νεότερης Ιστορίας.
Μα τι ήταν τελικά εκείνη η εποχή εκτός από άγρια, συγκλονιστική και ταυτόχρονα τραγική για τη χώρα; Ηταν μόνον η μεγάλη διαδήλωση του ΕΑΜ, η χτυπημένη από τους Βρετανούς την 3η του Δεκέμβρη; Το ματωμένο Σύνταγμα με τη διαφωνία του ΕΑΜ για τον (μονομερή) αφοπλισμό του ΕΛΑΣ; Ηταν όλο αυτό αποτέλεσμα του πρώτου «εργαστηρίου» σύγκρουσης των αντιτιθέμενων πλευρών του Ψυχρού Πολέμου με πεδίο τη μεγάλη πλατεία της Αθήνας – και όλη την Αθήνα και άλλες πόλεις; Ηταν το πρελούδιο ενός εμφυλίου πολέμου που θα ακολουθούσε και που τις πληγές του για δεκαετίες μετρούσε η χώρα μας;
Οι αναγνώσεις των Δεκεμβριανών του ’44, εκτός του ότι κομίζουν και διαφορετικές – πολλές φορές – ιδεολογικές στάσεις, φανερώνουν και αποκαλύπτουν με τα χρόνια και άγνωστες πτυχές από τα αρχεία που έρχονται στο φως είτε των Βρετανών είτε της δικής μας πλευράς.
Το βέβαιο είναι πως από τις 12 Οκτώβρη που είχαμε την Απελευθέρωση μέχρι και τις 3 Δεκέμβρη του ’44, κατεγράφησαν γεγονότα που διαμόρφωσαν τη συνθήκη της άγριας σύγκρουσης. Από την άλλη, από τις 3 Δεκέμβρη και τις υπόλοιπες 33 περίπου μέρες που ακολούθησαν με μάχες, κανείς θα μπορούσε να εντοπίσει μία βαθιά διαιρετική τομή. Ενα μεγάλο πολιτικοκοινωνικό εσωτερικό ρήγμα το οποίο διαμορφώθηκε στη χώρα και που δυστυχώς οδήγησε αναπόφευκτα στην εμφύλια σύγκρουση.
Ακόμα και η Αριστερά σήμερα κάνει μία πιο αναθεωρημένη μελέτη και έρευνα και βέβαια αξιολόγηση των γεγονότων του Δεκέμβρη. Για το ΚΚΕ, για παράδειγμα, δημιουργήθηκαν επαναστατικές συνθήκες τις οποίες δεν αξιολόγησε τότε η ηγεσία σωστά. Για μια πιο συντηρητική ανάγνωση των γεγονότων, τα πράγματα είχαν λήξει με τον διαμοιρασμό του κόσμου ήδη πολλές μέρες πριν απ’ τον Δεκέμβρη του ’44. Υπό το πρίσμα του ότι η Ελλάδα είχε ήδη αγκυρωθεί στον δυτικό παράγοντα, τα γεγονότα του Δεκέμβρη διαβάστηκαν και διαβάζονται ως μία είδους «ανταρσία» από τις δυνάμεις της ανυποταξίας της εποχής, δηλαδή από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και βέβαια τον στρατηγικό του νου, δηλαδή το τότε ΚΚΕ.
Οπως και να ‘χει, τα γεγονότα εκείνα θα πρέπει να διαβάζονται και να μελετώνται συνέχεια υπό το πρίσμα πολλαπλών αντιθέσεων και στο διεθνές πεδίο: έναν Ψυχρό Πόλεμο που άρχισε να εξελίσσεται πλανητικά. Να μελετώνται υπό το πρίσμα του περάσματος της επικυριαρχίας της χώρας από την Αγγλία στις ΗΠΑ και βέβαια, υπό το πρίσμα των αντιθέσεων του εσωτερικού πολιτικού αστικού κόσμου και της στρατηγικής του να αναταχθεί. Οι μέρες του Δεκέμβρη είναι το αποτύπωμα στα τεκμήρια, οι συγκλονιστικές εικόνες για παράδειγμα του φωτογράφου Ντμίτρι Κέσελ και άλλων. Μία ιστορική εποχή πυκνή σε όλες τις όψεις της, αλλά και πικρά διδακτική.
Πηγή: tanea.gr
