της Βίκυς Κουρλιμπίνη
Οι ταξιδιωτικές συνήθειες αλλάζουν και, στην περίπτωση του ελληνικού τουρισμού, αυτό γίνεται όλο και πιο εμφανές. Μαζί με αυτές επηρεάζεται και το τουριστικό καλάθι, καθώς η δαπάνη ανά επισκέπτη μπορεί να αυξάνεται, όμως μειώνεται ο αριθμός των διανυκτερεύσεων.
Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία από την τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων για την εξέλιξη της μέσης κατά κεφαλήν δαπάνης των ξένων επισκεπτών στη χώρα μας.
Όπως αναφέρεται, η πλήρης άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την πανδημία, περιλαμβανομένων και των ασιατικών αγορών (αφού στις υπόλοιπες αγορές οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί είχαν ήδη αρθεί από το α’ τρίμηνο του 2022), επέδρασε θετικά στην περαιτέρω αύξηση των τουριστικών ροών. Ειδικότερα, ο εισερχόμενος τουρισμός τη χρονιά που πέρασε κατέγραψε νέες μέγιστες τιμές τόσο σε όρους αφίξεων όσο και σε όρους εισπράξεων, ξεπερνώντας και τα επίπεδα του 2019.
Σε ό,τι αφορά τη μέση κατά κεφαλήν δαπάνη, η αύξησή της την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα από το 2021 και έπειτα, που ομαλοποιήθηκε σταδιακά η κατάσταση στην ταξιδιωτική βιομηχανία, οφείλεται στους εξής 4 παράγοντες:
– Στις πληθωριστικές πιέσεις, που οδήγησαν το τουριστικό πακέτο σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με αυτά προ πανδημίας.
– Στην αύξηση του μεριδίου για ταξίδια με σκοπό τις διακοπές παραθερισμού, που έχουν υψηλότερη δαπάνη λόγω υψηλότερης διάρκειας παραμονής.
– Στην αύξηση των ροών από τις παραδοσιακές αγορές, από 35,3% το 2014 σε 43,2% το 2023, που έχουν υψηλότερη ταξιδιωτική δαπάνη έως και 4 φορές σε σύγκριση με τις βαλκανικές αγορές.
– Στη μείωση των ροών από τις όμορες βαλκανικές αγορές και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, από 26,8% το 2014 σε 22% το 2023, που έχουν παραδοσιακά χαμηλή διάρκεια παραμονής και, κατ’ επέκταση, χαμηλή μέση κατά κεφαλήν δαπάνη.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα, αν και η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη μειώθηκε το 2022 και το 2023, παραμένει ακόμη υψηλότερη σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Το 2023 η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη του συνόλου των ταξιδιωτών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα ανήλθε στα 603 ευρώ. Δηλαδή, σε σύγκριση με το 2019 (564 ευρώ), αυξήθηκε κατά 7% ή κατά 39,2 ευρώ. Η αύξηση αυτή, παρά τη μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής, έχει να κάνει τόσο με την άνοδο της δαπάνης ανά διανυκτέρευση όσο και με την αλλαγή του μείγματος αγορών.
Στον αντίποδα, η μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής την περίοδο 2021-2023 αποδίδεται στους εξής λόγους:
– Στην ανάκαμψη των ταξιδιών City Break, κυρίως στον προορισμό της Αθήνας.
– Στις πληθωριστικές πιέσεις, που ακολούθησαν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και επέδρασαν αρνητικά, ροκανίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε παγκόσμιο επίπεδο.
– Στην αύξηση των ροών από τις όμορες βαλκανικές αγορές, αν και υπολείπεται ακόμη των προ πανδημίας επιπέδων, που έχουν παραδοσιακά χαμηλή μέση διάρκεια παραμονής.
Πέρσι η πλειονότητα των Περιφερειών παρουσίασε μείωση στον αριθμό των διανυκτερεύσεων. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση, κατά +35,9%, καταγράφηκε στην Περιφέρεια Ηπείρου και ακολούθησε η Περιφέρεια Αττικής με +26,2%. Αντίθετα, η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση καταγράφηκε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, κατά -31,1%. Την ίδια ώρα, η μέση διάρκεια παραμονής ανά επίσκεψη στις Περιφέρειες της Ελλάδας διαμορφώθηκε σε 6,3 διανυκτερεύσεις το 2023, έναντι 6,9 διανυκτερεύσεων το 2022, καταγράφοντας μείωση 8,8%.
Τι έδειξε η φετινή σεζόν
Η φετινή χρονιά μπορεί να συνοδεύεται από ένα νέο μεγάλο ρεκόρ στις εισπράξεις – σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τα έσοδα από τον τουρισμό θα προσεγγίσουν τα 22 δισ. ευρώ–, όμως, εκτός καλοκαιρινής περιόδου, τα σύντομα ταξίδια κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο έδαφος, ενώ σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία φαίνεται πως και φέτος συνεχίστηκε η μείωση στη διάρκεια των διακοπών.
Επιπλέον, παρατηρείται το φαινόμενο των κρατήσεων της τελευταίας στιγμής, ειδικά για τον προορισμό της Αθήνας, κάτι που είναι εμφανές και από τον ρυθμό των κρατήσεων στα αθηναϊκά ξενοδοχεία για την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων.
Από την αρχή του έτους οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 9,3% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 4,1%. Συνολικά στο τουριστικό καλάθι έχουν μπει φέτος 18,75 δισ. ευρώ, όταν πέρσι το ίδιο διάστημα τα έσοδα ήταν 18 δισ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το ταξιδιωτικό ισοζύγιο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2023, οι αφίξεις ξένων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 6,6% και τα τουριστικά έσοδα κατά 7,9%, φτάνοντας στα 3,578 δισ. ευρώ, από τα 3,318 δισ. Όμως η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη παρέμεινε στα περσινά επίπεδα, δηλαδή λίγο πάνω από τα 620 ευρώ.
Η μεγαλύτερη άνοδος στις εισπράξεις καταγράφηκε από την αμερικανική αγορά. Πιο συγκεκριμένα, οι εισπράξεις από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 3,1% και διαμορφώθηκαν στα 672 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισπράξεις από τη Γαλλία παρουσίασαν μείωση κατά 9,9%, φτάνοντας στα 138,6 εκατ. ευρώ. Οριακή μείωση κατά 1,1% παρουσίασαν, επίσης, οι εισπράξεις από την Ιταλία, στα 156 εκατ. ευρώ, ενώ σημαντική πτώση, κατά 21,3%, παρουσίασαν οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 508 εκατ. ευρώ. Αύξηση κατά 33,2% εμφάνισαν οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ, φτάνοντας στα 273 εκατ. ευρώ.
Τονίζεται πως ο μεγαλύτερος όγκος των ξένων τουριστών έρχεται στη χώρα μας τους θερινούς μήνες, λόγω του κυρίαρχου προσφερόμενου προϊόντος “Ήλιος & Θάλασσα”. Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, πως τη χρονιά που πέρασε το 54% των αφίξεων, το 56% των διανυκτερεύσεων και το 58% των εισπράξεων σημειώθηκε στο γ’ τρίμηνο του έτους. Οι επιχειρηματίες του χώρου σημειώνουν πως, εάν το φαινόμενο της εποχικότητας στη χώρα μας αμβλυνόταν και επενδύαμε περισσότερο στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, τότε τα τουριστικά έσοδα θα ήταν ακόμα υψηλότερα.
Επέκταση της τουριστικής περιόδου
Ακόμα ένα πολύ σημαντικό στοιχείο, όπως σημειώνουν όσοι γνωρίζουν καλά τον χώρο του τουρισμού, είναι η επέκταση της τουριστικής περιόδου, με όλο και περισσότερους επισκέπτες να προτιμούν να κλείνουν τις διακοπές τους εκτός καλοκαιριού, αποφεύγοντας την πολυκοσμία, τις υψηλότερες τιμές των πακέτων, αλλά και τις υψηλές θερμοκρασίες.
Τον Ιανουάριο η άνοδος των αεροπορικών αφίξεων έφτασε το 25,3% σε σύγκριση με πέρσι, τον Φεβρουάριο καταγράφηκαν 462.000 διεθνείς αφίξεις, παρουσιάζοντας μικρότερη άνοδο, κατά 19,5%, και τον Μάρτιο οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις διαμορφώθηκαν σε 656.000, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 13,7%.
Το β’ τρίμηνο ξεκίνησε με ηπιότερη αύξηση, κατά 5,6%, καθώς τον Απρίλιο καταγράφηκαν 1,4 εκατ. διεθνείς αφίξεις. Τον Μάιο οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις ανήλθαν σε 2,9 εκατ., σημειώνοντας αύξηση κατά 12,7%, ενώ τον Ιούνιο οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις διαμορφώθηκαν σε 3,8 εκατ., με αύξηση 5,6%.
Το γ’ τρίμηνο ξεκίνησε παρουσιάζοντας τη μικρότερη αύξηση, καθώς τον Ιούλιο σημειώθηκε αύξηση κατά 5,3%, ενώ καταγράφηκαν 4,6 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις. Τον Αύγουστο καταγράφηκαν 4,5 εκατ. αφίξεις, σημειώνοντας επιταχυνόμενη αύξηση κατά 7,4% / +311.000. Τον Σεπτέμβριο η αύξηση επιβραδύνθηκε σε 7,1%, με τις διεθνείς αεροπορικές αφίξεις να διαμορφώνονται σε 3,7 εκατομμύρια.
Το δ’ τρίμηνο ξεκίνησε με άνοδο των αφίξεων κατά 10,9%, και τον Οκτώβριο καταγράφηκαν 2,3 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις. Είναι, άλλωστε, ενδεικτικά τα στοιχεία του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων για τον Οκτώβριο για τα ξενοδοχεία της χώρας, όπου η μέση πληρότητα διαμορφώθηκε στο 64%, από 57% πέρσι, και η μέση τιμή δίκλινου δωματίου στα 114 ευρώ, από 101 τον ίδιο μήνα του 2023.
Οι πρώτες τάσεις για την επόμενη χρονιά
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) προβλέπει ότι οι ταξιδιωτικές τάσεις το 2025 θα αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη ζήτηση για βιωσιμότητα, εξατομίκευση και νέες εμπειρίες.
Ο βιώσιμος τουρισμός θα παραμείνει προτεραιότητα, με έμφαση στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων. Υπάρχει, παράλληλα, και ένας νέος “τουριστικός όρος”, οι “coolcations”, που σημαίνει διακοπές σε δροσερότερα κλίματα ως απάντηση στην άνοδο της θερμοκρασίας. Η τεχνολογία θα συνεχίσει να επηρεάζει τον τουριστικό τομέα, διευκολύνοντας τις κρατήσεις και την εξατομίκευση των εμπειριών. Επιπλέον, οι δαπάνες των ταξιδιωτών αυξάνονται γρηγορότερα από τις αφίξεις, ενισχύοντας την οικονομική συμβολή του τουρισμού στην οικονομία.
Σύμφωνα επίσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC), οι προκλήσεις δεν λείπουν από τον ταξιδιωτικό τομέα. Οι επαγγελματίες του τουρισμού αναφέρουν ως μείζονα ζητήματα την αύξηση του κόστους διαμονής, την άνοδο στις τιμές των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και των πτήσεων, καθώς και τις σημαντικές ελλείψεις προσωπικού. Παράλληλα, αυξάνεται ο αριθμός των ταξιδιωτών που επιλέγουν ταξίδια εκτός εποχής, καθώς και λιγότερο γνωστούς προορισμούς.
Οι γενικευμένες αυξήσεις έχουν οδηγήσει και σε αύξηση των ταξιδιωτικών δαπανών. Οι επισκέπτες αναμένεται να δαπανήσουν 800,5 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ευρώπη φέτος, ποσό αυξημένο κατά 13,7% σε σχέση με πέρυσι. Χαρακτηριστικό είναι πως ο τομέας των καταλυμάτων επωφελήθηκε ιδιαίτερα το πρώτο εξάμηνο του έτους, με τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο να αυξάνονται κατά 5,4% και τα ποσοστά πληρότητας κατά 1,8%.
Πηγή: capital.gr
