Δέκα χρόνια μετά τη δολοφονική επίθεση στο «Charlie Hebdo» το γαλλικό σατιρικό περιοδικό έχει πάρει χαρακτηριστικά συμβόλου και η 7η Ιανουαρίου έγινε ημερομηνία αναφοράς για τους δημοσιογράφους όλου του κόσμου. Αλλά γιατί; Δέκα χρόνια μετά τι σημαίνει να είσαι Charlie Hebdo;
Μια πρώτη απάντηση εξηγεί ότι η επίθεση εκείνη την ημέρα του 2015 ήταν μια επίθεση εναντίον της ελευθερίας του λόγου γενικά, καθώς η σάτιρα αποτελεί πυρηνικό της στοιχείο. Είναι μια απάντηση αυτονόητα αποδεκτή. Ως μια άλλη απάντηση έρχεται η προσέγγιση ορισμένων που βλέπουν την επίθεση στο περιοδικό πριν από δέκα χρόνια μια επίθεση κατά των αρχών του δυτικού πολιτισμού, δηλαδή στο πλαίσιο ενός θρησκευτικού πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτή η προσέγγιση κατά την άποψή μου δεν επιδιώκει να ερμηνεύσει τη δολοφονική επίθεση της 7ης Ιανουαρίου του 2015, αλλά χρησιμοποιεί τη δολοφονική επίθεση για να προπαγανδίσει ακροδεξιές αντιλήψεις που δεν αντέχουν ούτε στιγμή κάτω από το κριτικό βλέμμα των δημοσιογράφων του γαλλικού περιοδικού.
Μια τρίτη απάντηση για το τι σημαίνει σήμερα Charlie Hebdo δεν λαμβάνει υπόψη μόνο την τραγική ημέρα της επίθεσης, αλλά τα χρόνια του περιοδικού πριν από αυτό και τη δεκαετία που ακολούθησε. Νομίζω ότι θα ήταν υποκριτής κάποιος που θα έλεγε ότι ουδέποτε και από κανένα σκίτσο του συγκεκριμένου περιοδικού δεν αισθάνθηκε έστω για μια στιγμή κάποιον δυσάρεστο προβληματισμό. Προσωπικά δεν έχω πρόβλημα να αναφέρω ως παράδειγμα ένα σκίτσο που συζητήθηκε αρκετά και είχε στο επίκεντρο τη Ζιζέλ Πελικό, μια γυναίκα θύμα μαζικών βιασμών που βρήκε το θάρρος να καταγγείλει και να έρθει αντιμέτωπη με τους θύτες της για να τους δικάσει.
Το «Charlie Hebdo» αποτελεί μια περίπτωση σατιρικού περιοδικού που περπατάει συχνά επάνω στα πολυσυζητημένα όρια της σάτιρας. Δηλαδή, τελικά, μας υπενθυμίζει ότι υπεύθυνοι για τη θωράκιση της ελευθερίας της έκφρασης στον δυτικό κόσμο είμαστε όλοι μας: οι δημοσιογράφοι, οι πολιτικές ηγεσίες, οι διανοούμενοι, όλοι οι πολίτες ανεξαιρέτως.
Η προάσπιση της ελευθερίας της έκφρασης αποτελεί διακύβευμα για τον καθένα από μας. Είτε βρίσκεται σε ένα πολιτικό αξίωμα, είτε ασκεί το δημοσιογραφικό λειτούργημα, είτε απλά είναι αποδέκτης της σατιρικής κριτικής, όπως κάθε πολίτης που δεν κινείται στη δημόσια σφαίρα. Το έγκλημα στο «Charlie Hebdo» σε τελική ανάλυση δεν ήταν απλά ένα στιγμιαίο χτύπημα στην ελευθερία του λόγου, αλλά με τη δολοφονία σκιτσογράφων επιχειρήθηκε ένα διαρκές έγκλημα στην ανοχή στη διαφορετική άποψη ως στάση ζωής. Αυτό που κρατάω είναι πως στα 10 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει το γαλλικό περιοδικό έγινε ένα σύμβολο του δικαιώματός μας να θέλουμε να ακούγονται οι φωνές των ανθρώπων που διαφωνούμε εξίσου όπως οι δικές μας. Κι αυτό έγινε με έναν τρόπο που σίγουρα οι συντάκτες του δεν θα επιθυμούσαν. Ωστόσο αυτό συνέβη. Κι ευτυχώς παραμένει το δημοκρατικό πείσμα για περισσότερο πλουραλισμό και για περισσότερες δοκιμές των αντοχών μας στην ελευθερία της έκφρασης. Εντάθηκε το αίτημα για να υπάρξουν ακόμα μεγαλύτερα περιθώρια σε διαφορετικές οπτικές, ακόμα και τις στιγμές που το κέντρο βάρους μιας σατιρικής διάθεσης χάνεται υπό την αμείλικτη πίεση της επικαιρότητας. Η συμπλήρωση των δέκα χρόνων μας θυμίζει το κεντρικό θέμα: το πείσμα για περισσότερη διαφορετική άποψη και περισσότερη ανοχή σε αυτή. Και επιμένουμε ακόμα να είμαστε Charlie Hebdo.
Η Εφη Αχτσιόγλου είναι βουλευτής της Νέας Αριστεράς
Πηγή: tanea.gr
