BofA: Τα ατού και η “Αχίλλειος πτέρνα” της Ελλάδας

Της Ελευθερίας Κούρταλη

Το 2025 ξεκίνησε με τεράστια αβεβαιότητα, δεδομένου ότι έχουμε μία εντελώς διαφορετική νέα πραγματικότητα στις ΗΠΑ και με πολλά προβλήματα στην Ευρώπη, όπου δεν φαίνεται προς το παρόν να υπάρχει ούτε η πολιτική διάθεση αλλά ούτε και ηγεσία για να βρεθούν λύσεις, όπως σημειώθηκε σε webinar που διοργάνωσε η Bank of America σήμερα. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα έχει αρκετά πλεονεκτήματα αλλά αντιμετωπίζει και σημαντικές προκλήσεις.

Στο webinar της BofA, συμμετείχαν ο Αθανάσιος Βαμβακίδης, Head of Global G10 Foreign Exchange Strategy, ο κ. Πάνος Σερέτης, Head of Global Sustainability Research και ο Ιωάννης Αγγελάκης αναλυτής στο τμήμα European Credit Strategy της τράπεζας. Τα θέματα που τέθηκαν στο “τραπέζι” της ζήτησης ήταν η υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας αλλά και τα εξωτερικά ρίσκα και η αδύναμη εξωτερική θέση της χώρας τα οποία και απαιτούν μεταρρυθμίσεις, το νέο τοπίο στις ΗΠΑ σχετικά με την πορεία του πληθωρισμού ενόψει και των πολιτικών Τραμπ, η θέση της Ευρώπης η οποία παρουσιάζει αδύναμη ανάπτυξη και προκλήσεις από την πολιτική των ΗΠΑ με τις μεταρρυθμίσεις να αποτελούν το κλειδί για τη συνέχεια, η συνέχιση της ισχύς του δολαρίου βραχυπρόθεσμα και η οποία μεσοπρόθεσμα θα εξαρτηθεί από τη δασμολογική και δημοσιονομική πολιτική των ΗΠΑ. Παράλληλα συζητήθηκαν ESG θέματα και κυρίως η αύξηση των εισροών που παρουσιάζουν τα “πράσινα” funds τα τελευταία δύο χρόνια, και οι προοπτικές της πιστωτικής αγοράς.

Ο αμερικανικός εξαιρετισμός και τα προβλήματα της Ευρώπης

Όσον αφορά το μακροοικονομικό περιβάλλον, ο κ. Βαμβακίδης τόνισε πως τα μεγάλα ερωτήματα αυτή τη χρονιά είναι εάν θα δούμε στις ΗΠΑ πολιτικές που θα αυξήσουν τον πληθωρισμό και πάλι ή όχι, και εάν θα δούμε κάποιες μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που υπάρχουν, ως ένα βαθμό απαντώντας και στις πολιτικές Τραμπ. Η Ευρώπη συνήθως κάνει μεταρρυθμίσεις όταν βρίσκεται υπό πίεση, συνεπώς είναι πιθανό σε όλο αυτό το πλαίσιο να δούμε κάτι θετικό στην Ευρώπη τελικά.

Όπως σημείωσε, η οικονομία των ΗΠΑ τα έχει πάει πολύ καλύτερα απ’ ό,τι περίμεναν αρκετοί – δεν έχει περάσει και πολύ καιρός από τότε που προβλεπόταν ακόμη και ύφεση – η αγορά εργασία της είναι πολύ ισχυρή και ο πληθωρισμός παραμένει “κολλημένος” πάνω από τον στόχο του 2% χωρίς να έχει παρουσιάσει καμία βελτίωση από τα μέσα του 2024. Ως ένα βαθμό αυτή η υπεραπόδοση των ΗΠΑ έχει να κάνει με τον αμερικάνικο εξαιρετισμό, αλλά έχει να κάνει και με δημοσιονομική πολιτική η οποία υπήρξε πολύ επεκτατική.

Αυτό που παρατηρείται στην αγορά, ανέφερε ο αναλυτής, είναι ότι ενώ οι επενδυτές περιμένουν πληθωριστικές πολιτικές από τον Ντόναλντ Τραμπ, δεν περιμένουν ωστόσο πληθωρισμό. Αυτή κατά την BofA είναι κατά κάποιον τρόπο μία λάθος τιμολόγηση. Ή θα δούμε κάποιες πολιτικές από τον Τραμπ οι οποίες δεν πάνε τόσο μακριά όσο οι προεκλογικές του υποσχέσεις ή θα δούμε πληθωρισμό στην Αμερική. Ήδη τα οικονομικά δεδομένα είναι τόσο ισχυρά που η BofA πιστεύει πως οι μειώσεις επιτοκίων της Fed έχουν τελειώσει, αλλά αν δούμε πληθωριστικές πολιτικές η Fed θα χρειαστεί να προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων.

Όσον αφορά τις πολιτικές του Τραμπ, από τη μία είναι η πολιτική στο εμπόριο, μιλά για δασμούς, από την άλλη κατά την πρώτη του θητεία ήθελε εμπορικές συμφωνίες – αυτά έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό. Παράλληλα, στο δημοσιονομικό μέτωπο έχει υποσχεθεί να κόψει τους φόρους και τα έξοδα, και το ποιο θα υπερισχύσει θα καθορίσει εάν θα δούμε αύξηση του πληθωρισμού ή όχι. Όλα αυτά, μαζί με το μεταναστευτικό, έχουν επιπτώσεις για τον πληθωρισμό. Εάν δούμε κάποιες πολιτικές που είναι πιο ρεαλιστικές και αποφύγουν τον πληθωρισμό, τότε ίσως η αγορά να είναι λάθος που είναι τόσο ενθουσιασμένη για τις πληθωριστικές πολιτικές και αυτό ίσως σημαίνει ότι το δολάριο θα μεσοπρόθεσμα να υποχωρήσει.

Εάν όμως δούμε πληθωριστικές πολιτικές στην Αμερική, πάμε σε ένα εντελώς διαφορετικό σενάριο, στο οποίο η οικονομία θα υπερθερμανθεί ξανά, η Fed θα αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια και το δολάριο μπορεί να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο και σε σχέση με το ευρώ να πέσει κάτω από την απόλυτη ισοτιμία. 

Κοιτάζοντας την Ευρώπη, το βέβαιο κατά την BofA  είναι ότι η χρειάζεται μεταρρυθμίσεις. Υπάρχουν ωστόσο ελπίδες ότι θα δούμε κάποιες θετικές εξελίξεις. Σίγουρα εάν δεν εφαρμοστούν δασμοί από τον Τραμπ εναντίον της Ευρώπης αυτό θα είναι θετικό για τις αγορές, υπάρχει ενδεχόμενο να δούμε πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική στη Γερμανία μετά τις εκλογές, ενώ αναμένεται να αυξηθούν οι δαπάνες για την άμυνα. Επίσης, κάποιες από τις πολλές μεταρρυθμίσεις που προτείνει η έκθεση Ντράγκι μπορεί να προχωρήσουν και το πολύ θετικό είναι ότι η Κομισιόν τις υποστηρίζει.

Συνεπώς, αν και η BofA δεν είναι πολύ θετική ότι θα δούμε όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη, θεωρεί ότι τα πράγματα είναι τόσο άσχημα που ίσως τελικά να δούμε κάποια πρόοδο στο ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τα ατού και η αχίλλειος πτέρνα της Ελλάδας

Για την Ελλάδα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η χώρα τα πάει πολύ καλύτερα απ’ ό,τι περίμεναν οι αγορές στα χρόνια μετά την πανδημία, και σε ρυθμούς ανάπτυξης και στα δημοσιονομικά της. Έχει βοηθήσει παρά πολύ το ότι πρέπει να γίνει κάποιο catch up από την προηγούμενη δεκαετία. Έχει βοηθήσει πάρα πολύ η εισροή κεφαλαίων από το RRF, καθώς και η πολιτική σταθερότητα. Αυτό αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα δύο χρόνια.

Το ρίσκο ωστόσο στην Ελλάδα και η αχίλλειος πτέρνα της, είναι το μεγάλο έλλειμμα το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών και αυτό είναι μόνιμο στην Ελλάδας. Αυτή τη φορά λοιπόν το πρόβλημα δεν είναι δημοσιονομικό, δεν είναι καν πρόβλημα κατανάλωσης, οι επενδύσεις έχουν αυξηθεί χάρη και στο RRF, αλλά το ερώτημα είναι στο μέλλον όταν τα χρήματα αυτά τελειώσουν, τι θα γίνει στην οικονομία.

Σε ένα θετικό σενάριο οι επενδύσεις αυτές θα έχουν αποδώσει, θα έχουν αυξήσει το δυναμικό της οικονομίας, τις εξαγωγές της, την ώρα που οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν υψηλοί και το έλλειμμα πέφτει. 

Σε ένα αρνητικό σενάριο, οι επενδύσεις αυτές δεν αποδεικνύονται παραγωγικές και όταν τα χρήματα τελειώσουν, οι ρυθμοί ανάπτυξης θα πέσουν. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό τα χρήματα αυτά να ξοδευτούν σε παραγωγικές επενδύσεις, είναι πολύ σημαντικό να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις ώστε να εξασφαλιστεί ότι η ευκαιρία που δίνεται στην Ελλάδα με τόσα πολλά ευρωπαϊκά κεφάλαια να οδηγήσει σε μία κατάσταση που μακροχρόνια να συνεχίσει να είναι θετική 

Πάντως, σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της δασμολογικής πολιτικής Τραμπ στην Ελλάδας, ο κ. Βαμβακίδης σημείωσε πως η χώρα δεν επηρεάζεται άμεσα καθώς η οικονομία είναι προσανατολισμένη στις υπηρεσίες, ωστόσο επηρεάζεται έμμεσα λόγω των επιπτώσεων που θα έχει αυτή στην Ευρώπη και ως ένα βαθμό και στην Κίνα.