Εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία χρησιμοποίησε το νέο υπερόπλο της, τον πύραυλο Ορέσνικ, που δύναται να φέρει πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές και να πλήττει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μέσα σε λίγα λεπτά. Κανένα από τα υπάρχοντα αντιπυραυλικά συστήματα της Δύσης δεν μπορεί να τον σταματήσει, εξ ου ο αγώνας ταχύτητά της για να βρει το «αντίδοτο».
Όλα αυτά, την ίδια στιγμή που ο νέος ψυχρός πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση ζωντανέψει όσο ποτέ άλλοτε τον εφιάλτη μιας πυρηνικής αναμέτρησης. Οι ειδικοί λένε πως σ’ ένα τέτοιο σενάριο -μολονότι εξακολουθούν να το θεωρούν σχεδόν απίθανο- η ευρωπαϊκή ήπειρος είναι ο υπ’ αριθμόν δύο υποψήφιος για πυρηνικά πλήγματα.
Σενάριο μαζικής πυρηνικής επίθεσης στην Ουκρανία
Κατά την πιο πρόσφατη προειδοποίηση του Βλαντίμιρ Πούτιν περί «κόκκινων γραμμών», νέου πυρηνικού δόγματος κ.ά, ο πρόεδρος της Ρωσίας σημείωσε πως το Κρεμλίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον οποιουδήποτε κράτους επιτίθεται στη Ρωσία εάν αυτή η χώρα υποστηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη.
Εάν η Ρωσία εξαπέλυε μια μαζική πυρηνική επίθεση στην Ουκρανία ή τη Δυτική Ευρώπη, η ήπειρος δεν θα μπορούσε να κάνει πολλά για να σταματήσει τον όλεθρο.
Ο Pavel Podvig, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών, θεωρείται ευρέως ως ο κορυφαίος δυτικός εμπειρογνώμονας στον πλανήτη γύρω από τα πυρηνικά όπλα της Ρωσίας. Ο ίδιος παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα για το πώς θα εκτυλισσόταν ένα πυρηνικό χτύπημα στην Ευρώπη.
«Εάν επρόκειτο να γίνει κάποιου είδους μαζική εκτόξευση -ή αν έχουν εκτοξευθεί αρκετοί [ρωσικοί] πύραυλοι- τότε είναι σχεδόν αδύνατο να εγγυηθούμε ότι θα αναχαιτιστούν όλους τους», είπε.
Κατά τις εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ για την περίπτωση μια μαζικής επίθεσης εξ μέρους της Ρωσίας, η Συμμαχία διαθέτει «λιγότερο από το 5%» της απαιτούμενης αεράμυνας.
Η Ρωσία πιστεύεται ότι διαθέτει περίπου 1.700 πυρηνικές κεφαλές μέσα σε περισσότερους από 500 πυραύλους που μπορούν να εκτοξευθούν μέσα σε λίγα λεπτά από σιλό, κινητούς εκτοξευτές, υποβρύχια και αεροσκάφη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν πιθανώς ο πρωταρχικός στόχος, αλλά πολλοί από αυτούς τους πυραύλους είναι γνωστό ότι προορίζονται για την Ευρώπη.
Αλλά εάν οι εν λόγω πύραυλοι είναι ουσιαστικά ασταμάτητοι, τι πρέπει να κάνουν οι άμαχοι σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης;
Ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διατηρούν πυρηνικά καταφύγια της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, τα οποία ανανεώνονται αθόρυβα. Στο Κίεβο, ένα πυρηνικό καταφύγιο άνοιξε πρόσφατα και διατέθηκε προς χρήση.
Στην Πράγα, ένα δίκτυο αποθηκών του Ψυχρού Πολέμου έχει μπει στο στόχαστρο των ντόπιων έπειτα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Οι αποθήκες «εξακολουθούν να λειτουργούν από την πτώση του του άλλοτε «υπαρκτού σοσιαλισμού» και μπορούν να ενεργοποιηθούν εάν χρειαστεί», είπε στο RFE/RL ο Jan Mikes, ο επικεφαλής του τμήματος διαχείρισης κρίσεων της εκεί τοπικής αυτοδιοίκησης.
Εκπρόσωπος της πυροσβεστικής υπηρεσίας της Τσεχικής Δημοκρατίας είπε στο RFE/RL ότι, αρχής γενομένης από το 2023, η υπηρεσία άρχισε να ενημερώνει «τις απαιτήσεις για το σύστημα καταφυγίων και τα ίδια τα καταφύγια», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Στην κοιλάδα Ahr της Γερμανίας, κοντά στη Βόννη, η Heike Hollunder, η διευθύντρια ενός καταφυγίου για πυρηνικές βόμβες που πλέον λειτουργεί ως μουσείο, επεσήμανε πως υπάρχει μια σημαντική αύξηση επισκεπτών σε αυτό.
«Το ενδιαφέρον αυξήθηκε, ειδικά από τους νεότερους, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», είπε στο RFE/RL. «Θα μπορούσε το καταφύγιο να χρησιμοποιηθεί ακόμα; Υπάρχει πυρηνικό καταφύγιο για την κυβέρνηση στο Βερολίνο; Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα».
Αλλά τέτοιες δραστικές προφυλάξεις είναι μάλλον μάταιες. Ο Podvig λέει ότι ένα ρωσικό πυρηνικό χτύπημα θα πρόσφερε πολύ λίγο χρόνο για να διαφυγή σ’ ένα σκληρό καταφύγιο. Από την εκτόξευση έως τον αντίκτυπο σε έναν στόχο στην Κεντρική Ευρώπη, εκτίμησε ο Podvig, «θα ήταν της τάξης των 10 λεπτών περίπου».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ένα δίκτυο δορυφόρων ικανών να επαληθεύσουν αμέσως το γεγονός της εκτόξευσης ενός πυραύλου, αλλά το εν λόγω σύστημα θα ήταν πιθανώς άχρηστο για χώρες κοντά στη Ρωσία.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν όλα αυτά τα είδη προειδοποιητικών συστημάτων – τους δορυφόρους και όλα αυτά. Αλλά θα αμφιβάλλω ότι αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να κοινοποιήσουν τους συμμάχους των ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά κράτη. Και όπως εκτιμώ δεν θ’ απαιτείτο απλώς ν’ κινητοποιηθούν’ αλλά να το πράξουν πάρα πολύ γρήγορα. Ναι, αμφιβάλλω», δήλωσε ο Podvig.
Τα μοντέλα που υπάρχουν γύρω από το τι θα προκαλούσαν τα σύγχρονα πυρηνικά όπλα στις πόλεις, οδηγούν σε μια ζοφερή ανάγνωση της κατάστασης. Μόνον ένας ρωσικός πύραυλος Topol-M θα προκαλούσε μια σφαίρα πυρός πλάτους ενός χιλιομέτρου που θ’ αποτέφρωνε κάθε ζωντανό οργανισμό με τον οποίον θα ερχόταν σ’ επαφή.
Σε ακτίνα 7 χιλιομέτρων, αμέτρητοι πολίτες θα πέθαιναν από σοβαρά εγκαύματα και θα συνθλίβονταν κάτω από τα ερείπια των κτηρίων που θα κατέρρεαν από το ωστικό κύμα. Στη συνέχεια θα ερχόταν η ακτινοβολία, που θα κατέκλυζε το σημείο της έκρηξης και θα δηλητηρίαζε τον αέρα και το νερό.
Ο Βρετανός στρατιωτικός ιστορικός Basil Liddel Hart ήταν μάρτυρας σε μια πολεμική άσκηση που έλαβε χώρα το 1955, στην οποία το ΝΑΤΟ δοκίμασε ένα σενάριο πλήρους κλίμακας πυρηνικού πολέμου με τη Σοβιετική Ένωση.
Το ΝΑΤΟ νίκησε σε αυτήν την προσομοίωση, αλλά όταν είδαν τ’ αποτελέσματα αυτής της νοητής σύρραξης, διαπίστωσαν πως μια πραγματική θα μετέτρεπε σ’ ερείπια σχεδόν τα πάντα στον δυτικό κόσμο. Αργότερα, ο Hart περιέγραψε την εμπειρία ως «πολύ ανησυχητική».
Η νίκη, έγραψε, «είχε χάσει το νόημά της».
Ο Σοβιετικός ηγέτης Νικήτα Χρουστσόφ είχε πει πως μετά από έναν ολοκληρωτικό πυρηνικό πόλεμο «οι ζωντανοί θα ζηλέψουν τους νεκρούς».
Ο Podvig είναι προσεκτικός όσον αφορά την αποκάλυψη των δικών του υπολογισμών.
Ανοιχτό το παράθυρο ενός λάθους που θα οδηγούσε την ανθρωπότητα στα όρια του αφανισμο
«Απλώς προσπαθώ να μην το σκέφτομαι, διότι γνωρίζω ορισμένα καταστροφικά σενάρια που είναι αρκετά άσχημα», είπε.
Όπως και στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, έτσι και τώρα, το πιο ισχυρό μέσο αποτροπής είναι το γεγονός ότι όλες οι αντιμαχόμενες πλευρές μοιάζουν ν’ αντιλαμβάνονται πως τα σημερινά πυρηνικά αποθέματα είναι ικανά να στείλουν τον πλανήτη πολλούς αιώνες πίσω ή να τον κάνουν μη βιώσιμο.
H πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών επιτρέπει στη χώρα να εξαπολύσει αντίποινα εάν εντοπιστούν εισερχόμενοι πύραυλοι, πριν από οποιαδήποτε πρόσκρουση στο έδαφός της. Η πολιτική πατάει στη λογική της αποτροπής της επί τόπου καταστροφής των πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ, αλλά αφήνει ανοιχτό το παράθυρο ενός λάθους που θα οδηγούσε την ανθρωπότητα στα όρια του αφανισμού.
Παρά τις σταθερά αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, ο Podvig λέει ότι μια πυρηνική Αποκάλυψη παραμένει ένα μακρινό ενδεχόμενο.
«Πιστεύω πως προηγούνται άλλα στάδια περαιτέρω κλιμάκωσης», είπε. «Μια κλιμάκωση που, ωστόσο, ναι, εάν δεν τερματιστεί εγκαίρως, είναι πιθανόν να μας οδηγήσει στο πιο απευκταίο απ’ όλα τα σενάρια…».
Πηγή: in.gr
