Στο σκοτάδι κράτησαν επί δέκα χρόνια τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, καθώς δεν την ενημέρωσαν ότι ο Αντονι Μπλαντ, κορυφαίος ιστορικός Τέχνης, επιθεωρητής των βασιλικών πινάκων και μέλος του βασιλικού οίκου, είχε ομολογήσει ότι ήταν διπλός πράκτορας της Σοβιετικής Ενωσης. Αυτό αποκαλύπτεται από αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της ΜΙ5 που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα για πρώτη φορά και θα εκτεθούν σε μια πρωτοφανή έκθεση η οποία ετοιμάζεται με στόχο να δείξει τη δουλειά της MI5 στα 115 χρόνια ύπαρξής της. Η Υπηρεσία Ασφαλείας, γνωστή ως ΜΙ5, είναι η εγχώρια υπηρεσία αντικατασκοπείας του Ηνωμένου Βασιλείου και αποτελεί μέρος των μυστικών υπηρεσιών της, παράλληλα με τη ΜΙ6 που επικεντρώνεται σε ξένες απειλές.
Οι βρετανικές υπηρεσίες ασφαλείας δεν γνωστοποίησαν στην Ελισάβετ την είδηση ότι ο Μπλαντ, ιστορικός Τέχνης και μέρος του διαβόητου κατασκοπευτικού κυκλώματος των Πέντε του Κέιμπριτζ, είχε ομολογήσει τον Απρίλιο του 1964 τη συνεργασία του με την KGB – η βασίλισσα ενημερώθηκε μόλις το 1973. Και τότε η Ελισάβετ το έμαθε επειδή ο Μπλαντ ήταν σοβαρά άρρωστος και οι μυστικές υπηρεσίες φοβόντουσαν τον αρνητικό αντίκτυπο που θα είχε η δημοσιοποίηση της ομολογίας και της ασυλίας μετά τον θάνατό του – γι’ αυτό και η κυβέρνηση του Εντουαρντ Χιθ ζήτησε από τον ιδιωτικό γραμματέα της βασίλισσας Μάρτιν Καρτέρις να την ενημερώσει πλήρως.
Δεν έδειξε έκπληξη
Ο Καρτέρις ανέφερε πως όταν της τα αποκάλυψε όλα εκείνη «αντέδρασε πολύ ήρεμα και χωρίς να δείξει έκπληξη: θυμήθηκε ότι οι υποψίες για τον Μπλαντ είχαν διατυπωθεί παλαιότερα, στον απόηχο της υπόθεσης Μπέρτζες – Μακλίν. Προφανώς κάποιος της είχε ανέφερε κάτι στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ίσως λίγο αφότου ανέβηκε στον δρόμο», σημείωσε ο τότε γενικός διευθυντής της MI5, Μάικλ Χέινλι, τον Μάρτιο του 1973.
Ο Χέινλι είχε παροτρύνει το παλάτι τέσσερις μήνες νωρίτερα να διακόψει τους δεσμούς του με τον Μπλαντ, ο οποίος παρέμεινε στη θέση του και μάλιστα ανακηρύχθηκε ιππότης μετά την ομολογία του ότι είχε κατασκοπεύσει υπέρ των Ρώσων ενώ ήταν ανώτερος αξιωματικός της MI5, αφού στρατολογήθηκε με το ψευδώνυμο «Ντον του Κέιμπριτζ» τη δεκαετία του 1930. Μόνο ο Καρτέρις και ο αναπληρωτής του Φίλιπ Μουρ, «το γνωρίζουν στο παλάτι», έγραψε ο Χέινλι τον Νοέμβριο του 1972. «Ο Καρτέρις νόμιζε ότι η βασίλισσα δεν το ήξερε και δεν είδε κανένα πλεονέκτημα να της το πει γιατί θα πρόσθετε στις ανησυχίες της». Ο Μπλαντ επρόκειτο να αποσυρθεί σε ηλικία 65 ετών από τη θέση του. Ο Καρτέρις «επιβεβαίωσε ότι η βασίλισσα δεν είχε πολλές επαφές με τον Μπλαντ και τον συναντούσε σπάνια».
Δεν γνώριζε τίποτα
Τα αρχεία, που δόθηκαν στη δημοσιότητα, δείχνουν ότι ο τότε ιδιωτικός γραμματέας της βασίλισσας, Μάικλ Αντίν, ενημερώθηκε μόνο για την πρόθεση της MI5 να ανακρίνει τον Μπλαντ σχετικά με νέα στοιχεία το 1964, αλλά δεν ενημερώθηκε για την πραγματική ομολογία του, παρά μόνο τρία χρόνια αργότερα. Το 1971 το υπουργείο Εσωτερικών ενημέρωσε τον Χέινλι ότι «η βασίλισσα δεν γνώριζε τίποτα για το αρχείο ασφαλείας του Μπλαντ». Ο Χάνλεϊ παρατήρησε ότι «με τον θάνατό του μπορεί η βασίλισσα να μάθει πολλά από τις εφημερίδες».
Τα αρχεία φαίνεται να αμφισβητούν την προηγούμενη αφήγηση σε αναφορές των μέσων ενημέρωσης και σε βιβλία ότι η βασίλισσα ενημερώθηκε πλήρως λίγο μετά την ομολογία του Μπλαντ. Οπως φαίνεται της απέκρυψαν την εξέλιξη, αλλά δεν ήταν η μόνη. Τα αρχεία δείχνουν ότι προηγουμένως ούτε ο Αλεκ Ντάγκλας-Χομ, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός το 1964, δεν ενημερώθηκε μέχρι την ομολογία που δημοσιοποιήθηκε από τη Μάργκαρετ Θάτσερ το 1979. Ο Μπλαντ είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει τη θέση του στο παλάτι επειδή «το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον δεν επηρεάστηκε από την εξέλιξη».
Ενας από τους Πέντε του Κέιμπριτζ
Ο Μπλαντ, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 75 ετών το 1983, ήταν ένας από τους Πέντε του Κέιμπριτζ, μαζί με τους Κιμ Φίλμπι, Ντόναλντ Μακλίν, Γκάι Μπέρτζες και Τζον Κέρνκρος, οι οποίοι είχαν στρατολογηθεί από τους Ρώσους ενώ βρίσκονταν στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ τη δεκαετία του 1930, και εργάστηκαν σε ανώτερες θέσεις στη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών, στο υπουργείο Εξωτρικών και την κυβέρνηση.
Ο πράκτορας της MI5 Αρθουρ Μάρτιν περιγράφει με ζωηρές λεπτομέρειες τον Μπλαντ στο διαμέρισμά του πάνω από το Ινστιτούτο Courtauld στις 23 Απριλίου 1964 με τη μαρτυρία του Μάικλ Στρέιτ, ενός Αμερικανού τον οποίο ο Μπλαντ στρατολόγησε στο Κέιμπριτζ. Ο Μπλαντ είχε βρεθεί στο στόχαστρο της MI5 και είχε ανακριθεί 11 φορές μετά την αποστασία των Μπέρτζες και Μακλίν το 1951 στη Ρωσία. Την τελευταία φορά κατά την ανάκριση ο Μπλαντ είπε: «Δώστε μου πέντε λεπτά όσο παλεύω με τη συνείδησή μου», έγραψε ο Μάρτιν. «Βγήκε από το δωμάτιο, ήπιε ένα ποτό, επέστρεψε και στάθηκε στο ψηλό παράθυρο κοιτάζοντας την πλατεία Πόρτμαν. Αφησα αρκετά λεπτά σιωπής και μετά τον προέτρεψα ξανά να τα βγάλει όλα από το στήθος του. Γύρισε στην καρέκλα του και είπε όλη την ιστορία του». Καθώς ξεδιπλωνόταν η ομολογία του, η νευρικότητα του Μπλαντ ήταν εμφανής: «Κάθε ερώτηση την ακολουθούσε μια μεγάλη παύση κατά την οποία ο Μπλαντ φαινόταν να συζητά με τον εαυτό του πώς θα έπρεπε να απαντήσει». Στο τέλος, «φαινόταν να είναι πραγματικά συντετριμμένος», έγραψε ο Μάρτιν. Ο Μπλαντ εξέφρασε τη «βαθιά ανακούφισή του».
Λεπτομέρειες για τις έρευνες
Τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα από την εγχώρια μυστική υπηρεσία πληροφοριών της Βρετανίας, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν από τα Εθνικά Αρχεία περιγράφουν λεπτομερώς τις έρευνες για την ομάδα της οποίας οι σκιώδεις δραστηριότητες έχουν γοητεύσει το κοινό και αποτέλεσαν την έμπνευση για αμέτρητες κατασκοπευτικές ταινίες και μυθιστορήματα. Ανάμεσα στα έγγραφα είναι μια ημιτελής εξασέλιδη ομολογία από το 1963 του Φίλμπι, που θεωρείται ο αρχηγός των Πέντε του Κέιμπριτζ και ο οποίος έγινε υψηλόβαθμο στέλεχος της βρετανικής υπηρεσίας ξένων κατασκοπευτικών υπηρεσιών MI6, πριν τελικά παραδεχθεί τη δραστηριότητά του έπειτα από αρκετά χρόνια στη διάρκεια των οποίων υπήρχαν υποψίες εις βάρος του.
Αυτά τα αρχεία δημοσιεύονται πριν από τα εγκαίνια την άνοιξη μιας έκθεσης που επικεντρώνεται στο έργο της MI5 στα Εθνικά Αρχεία στο Kew, στο νοτιοδυτικό Λονδίνο. Τα εκθέματα θα περιλαμβάνουν μια ζωντανή αναφορά της συνέντευξης του Μπλαντ και μια από πρώτο χέρι αφήγηση της ομολογίας του Φίλμπι το 1963.
Πηγή: tanea.gr
