Στόχο για μείωση επιτοκίων στο 2% βάζει για το 2025 η ΕΚΤ

Του Τάσου Δασόπουλου

Το 2% θεωρεί –προς το παρόν– η Φρανκφούρτη ως σημείο ισορροπίας των επιτοκίων του ευρώ, ώστε να υπάρχει το περιθώριο ανάκαμψης της Ευρωζώνης αλλά και η σταθεροποίηση του πληθωρισμού κοντά στο 2%, χωρίς όμως να μπορεί από τώρα να υπολογίσει τις επιπτώσεις από τις κινήσεις που θέλει να πραγματοποιήσει στη δεύτερη θητεία του ο Ντόναλντ Τραμπ. 

Στην αρχή του 2025 η ΕΚΤ στοχεύει σε μια σταθερή αποκλιμάκωση των επιτοκίων, με έναν μάλλον αργό ρυθμό, αφού σχεδιάζεται να έχουμε τέσσερις ισόποσες μειώσεις επιτοκίων της τάξης του 0,25%, με χρονοδιάγραμμα το οποίο θα κριθεί από τις εξελίξεις. Πλέον, τόσο η πρόεδρος της ΕΚΤ, κυρία Κριστίν Λαγκάρντ, όσο και τα μέλη του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής δηλώνουν πεπεισμένα, από τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, ότι ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης, παρά την επάνοδό του στο 2,4% τον Δεκέμβριο του 2024, θα προσγειωθεί μετά τα μέσα του 2025 στην περιοχή του 2%. 

Ωστόσο αυτός ο σχεδιασμός δεν έχει περιλάβει αμυντικές κινήσεις για το ευρώ, η ισοτιμία του οποίου μπορεί να διολισθήσει στο 1:1 πριν από τα μέσα του χρόνου, ή ακόμα και έναν εμπορικό πόλεμο που μπορούν να εξαπολύσουν οι ΗΠΑ στην Ε.Ε. μέσω επιβολής δασμών ή ακόμα και της αύξησης της τιμής εξαγώγιμου υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ε.Ε., το οποίο καλύπτει σήμερα το 20% των αναγκών της. Το τελευταίο είναι πιθανό ενδεχόμενο αν οι ευρωπαϊκές χώρες δεν καλύψουν το έλλειμμα που δημιούργησε η διακοπή τροφοδοσίας ρωσικού φυσικού αερίου από τον αγωγό που διέρχεται μέσω Ουκρανίας με –ακριβό– αμερικανικό LNG.

Την ίδια ώρα, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, με εντολή του ή με την ανοχή του, έχει “εξαπολύσει” τον μεγαλοεπιχειρηματία κ. Έλον Μάσκ σε μια καμπάνια υποστήριξης ακροδεξιών καθεστώτων στην Ευρώπη, ενώ και ο ίδιος είχε συνάντηση με την Ιταλίδα πρωθυπουργό, κυρία Τζόρτζια Μελόνι, η οποία προέρχεται από την ακροδεξιά παράταξη της γειτονικής χώρας. Στο μεταξύ, ο κ. Μασκ έχει κάνει δημόσια παρέμβαση για τη Γερμανία, η οποία οδεύει σε εκλογές τον επόμενο μήνα, υπέρ του AfD, και για τη Μεγάλη Βρετανία, επιτιθέμενος στη νέα κυβέρνηση των Εργατικών. 

Η δημοσιονομική απειλή της άμυνας 

Ο ίδιος ο κ. Τραμπ δεν έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά του για τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. Ωστόσο έχει ρίξει τη “βόμβα” για την ανάγκη αύξησης στο 5% του ΑΕΠ, από το 2% του ΑΕΠ που είναι σήμερα, της ελάχιστης δαπάνης για αμυντικούς εξοπλισμούς που θα πρέπει να εφαρμόσουν όλες οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Τούτο δε τη στιγμή που, με εξαίρεση την Ελλάδα και την Πολωνία, οι οποίες ξεπερνούν με άνεση το όριο του 2% του ΑΕΠ τους για αμυντικές δαπάνες, υπάρχει μια ομάδα χωρών της Ε.Ε., που είναι μέλη του ΝΑΤΟ, οι οποίες έχουν αμυντικές δαπάνες που μόλις που προσεγγίζουν το 2% του ΑΕΠ τους, ενώ όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε., που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, υπολείπονται σαφώς του ορίου. Αν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επιμείνει στην απαίτησή του, θα πρέπει να μιλάμε ανοιχτά για την ανατροπή του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας που έχει συμφωνηθεί σε επίπεδο ένωσης από το τέλος του 2023. Τούτο διότι θα είναι πολλές οι χώρες οι οποίες δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιδεινωθεί η δημοσιονομική τους κατάσταση (της Ελλάδας μη εξαιρουμένης) λόγω αμυντικών δαπανών. Κάτι τέτοιο, όμως, μπορεί να έχει ως απάντηση την απώλεια της “αμυντικής ομπρέλας” του ΝΑΤΟ για τις μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Γερμανία και Γαλλία, και για άλλες μικρότερες χώρες της Ε.Ε., σε ένα πολύ κρίσιμο χρονικό σημείο. 

Ο λόγος ξανά στην ΕΚΤ 

Ανεξάρτητα από την παρούσα κατάσταση, ο φόβος νέων πληθωριστικών πιέσεων αλλά και μιας περαιτέρω επιβράδυνσης της οικονομίας της Ευρωζώνης είναι μέσα στην ατζέντα της ΕΚΤ. Τούτο με δεδομένο ότι, με βάση εσωτερική έρευνα της Τράπεζας, η επιβολή νέων δασμών θα σημάνει τη μείωση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 1% – 1,4% του ΑΕΠ, που πρακτικά σημαίνει ότι η Ευρώπη θα μπει σε ύφεση.

Η διαπραγμάτευση για τις εξαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ, αν και όποτε καταλήξει σε συμφωνία, θα δώσει ένα σήμα κινδύνου νέων πληθωριστικών πιέσεων μέσα στο 2025, αφού την υψηλή τιμή θα κάνει υψηλότερη η μείωση της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Το σενάριο με το αμερικανικό φυσικό αέριο δεν έχει μελετηθεί αρκετά, αν και, εκτός από τις πληθωριστικές πιέσεις που θα προκαλέσει, θα πλήξει σημαντικούς κλάδους της μεταποίησης, οι οποίοι πάσχουν ήδη από την οικονομική επιβράδυνση και την επίθεση από την Κίνα.

Όλα αυτά θα τεθούν επί τάπητος στην πρώτη συνεδρίαση του Νομισματικού Συμβουλίου για το 2025, η οποία θα εξετάσει αν θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια του ευρώ από το 3% κατά 25 ή 50 μονάδες βάσης. Επίσης, θα πρέπει κατά τη συνεδρίαση να υπάρξει συμφωνία για τη βασική και τις εναλλακτικές στρατηγικές που θα μπορεί να ακολουθήσει η ΕΚΤ για το σύνολο του 2025.

Μάλιστα, είναι γεγονός ότι πλέον θα πρέπει να εξεταστούν και ακραία σενάρια, πλήρους αναστροφής της νομισματικής πολιτικής, αφού η ευρωπαϊκή οικονομία μπορεί σε λίγο να μην μπορεί να αντέξει ούτε τα επιτόκια του 2%. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να εξεταστεί, εκτός από μια περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, και ένα κανάλι παροχής ρευστότητας στην αγορά, ειδικά αν αυτή βρεθεί στα όρια ή πέρα από τα όρια της ύφεσης.