Όταν ο ΔΜΣ δεν αρκεί – Δύο νέοι όροι στην κατηγοριοποίηση της παχυσαρκίας

Την αναγνώριση της παχυσαρκίας ως χρόνιας νόσου και όχι παράγοντα κινδύνου για άλλες ασθένειες ζητά διεθνής επιτροπή από 75 ιατρικούς οργανισμούς παγκοσμίως, δημοσιεύοντας στο περιοδικό The Lancet Diabetes & Endocrinology την πρότασή της για έναν νέο ορισμό και αλλαγές στα διαγνωστικά κριτήρια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πρόσθετα κριτήρια πέρα από τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και εστιάζοντας σε αντικειμενικά σημάδια και συμπτώματα που αποτυπώνουν την κατάσταση της υγείας σε ατομικό επίπεδο.

Σύμφωνα με τον Δρ. Dr. Robert Kushner, γιατρό με ειδίκευση στην παχυσαρκία από το Northwestern Medicine και μέλος της επιτροπής, η εφαρμογή των προτεινόμενων αλλαγών για την προσέγγιση της σύγχρονης επιδημίας θα επέτρεπε στους γιατρούς να ταυτοποιούν ευκολότερα τα άτομα που χρειάζονται θεραπεία.

Γιατί ο ΔΜΣ δεν αρκεί

Η διάγνωση της παχυσαρκίας μέσω του ΔΜΣ έχει δεχθεί έντονη κριτική. Οι πολέμιοι του βασικού σήμερα εργαλείου για τον προσδιορισμό της παχυσαρκίας εξηγούν πως ο ΔΜΣ δεν αποτελεί άμεση μέτρηση του λίπους στο σώμα, ούτε λαμβάνει υπ’ όψιν την κατανομή του σε κρίσιμες περιοχές, όπως η κοιλιακή χώρα και τα εσωτερικά όργανα, όπου η συσσώρευση αυξάνει τον κίνδυνο ασθενειών.

Επιπλέον, ο ΔΜΣ μπορεί να δίνει πλασματική εικόνα, όπως στην περίπτωση ατόμων με υψηλό ΔΜΣ αλλά καθ΄όλα υγιή όσο και ατόμων με φυσιολογικό ΔΜΣ και σπλαχνικό λίπος σε επικίνδυνα επίπεδα, το οποίο δεν ανιχνεύεται. «Η χρήση μόνο του ΔΜΣ για τη διάγνωση της παχυσαρκίας είναι προβληματική» εξηγεί ο Καθηγητής Robert Eckel από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. «Η εναπόθεση λίπους στο ήπαρ, την καρδιά ή τους μυς αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για την υγεία από το υποδόριο λίπος, χωρίς όμως να ανιχνεύεται από τον ΔΜΣ» προσθέτει.

Επί τούτω η επιτροπή προτείνει:

• τουλάχιστον μία μέτρηση σώματος (π.χ. περιφέρεια μέσης, λόγος μέσης-ισχίου, λόγος μέσης-ύψους) συνδυαστικά με τον ΔΜΣ
• δύο ή περισσότερες μετρήσεις σώματος ανεξάρτητα από το ΔΜΣ
• άμεσες μετρήσεις λίπους, π.χ. μέσω DEXA ή άλλων τεχνολογιών, ανεξαρτήτως ΔΜΣ
• σε περιπτώσεις πολύ υψηλού ΔΜΣ (>40 Kg/m2), η ύπαρξη περίσσειας λίπους να θεωρείται δεδομένη.

Κλινική και προκλινική παχυσαρκία

Προτείνεται ακόμα η διάγνωση της παχυσαρκίας να διακρίνεται σε προκλινικό και κλινικό στάδιο. Αναλυτικότερα προτείνεται η εισαγωγή δύο νέων όρων στην κατηγοριοποίηση της παχυσαρκίας:

• ως προκλινική ορίζεται η παχυσαρκία που δεν έχει προκαλέσει ακόμη προβλήματα υγείας, αλλά συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών, όπως διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα ή καρκίνος. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται υποστήριξη για τη μείωση του κινδύνου
• ως κλινική ορίζεται η παχυσαρκία που συνοδεύεται από αντικειμενικά σημεία και συμπτώματα, όπως μειωμένη λειτουργία οργάνων ή δυσκολία στις καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. δυσκολία στο ντύσιμο ή στην προσωπική υγιεινή) λόγω της περίσσειας λίπους. Τα άτομα αυτά πρέπει να θεωρούνται ότι πάσχουν από χρόνια νόσο και να λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπεία.

Για την κλινική παχυσαρκία, η επιτροπή ορίζει 18 διαγνωστικά κριτήρια για τους ενήλικες και 13 για παιδιά και εφήβους, μεταξύ των οποίων:

• δύσπνοια που προκαλείται σχετιζόμενη με την επιβάρυνση των πνευμόνων από την παχυσαρκία
• καρδιακή ανεπάρκεια συνεπεία της παχυσαρκίας
• πόνοι στα γόνατα ή τα ισχία, με δυσκαμψία των αρθρώσεων και μειωμένο εύρος κινήσεων ως άμεση συνέπεια του υπερβολικού λίπους στις αρθρώσεις
• ορισμένες αλλοιώσεις των οστών και των αρθρώσεων σε παιδιά και εφήβους, οι οποίες περιορίζουν την κίνηση
• άλλα σημεία και συμπτώματα που προκαλούνται από δυσλειτουργία οργάνων, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών, των ανώτερων αεραγωγών, των οργάνων του μεταβολισμού, του νευρικού, ουροποιητικού και αναπαραγωγικού συστήματος και του λεμφικού συστήματος στα κάτω άκρα.

Στο επίκεντρο η εξατομικευμένη θεραπεία

Η επιτροπή τονίζει ότι η θεραπεία της παχυσαρκίας πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Στην περίπτωση της κλινικής παχυσαρκίας, η θεραπεία θα πρέπει να στοχεύει στη βελτίωση της λειτουργίας του σώματος και όχι απλά στην απώλεια βάρους. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση, με την απόφαση να λαμβάνεται από κοινού με τον ασθενή.

Για την προκλινική παχυσαρκία, η φροντίδα μπορεί να περιορίζεται σε συμβουλευτική και παρακολούθηση, εκτός εάν ο κίνδυνος είναι εξαιρετικά υψηλός, οπότε απαιτούνται πιο ενεργές παρεμβάσεις.

Εξάλειψη του στίγματος και καλύτερη εκπαίδευση

Ένας ακόμη στόχος των προτεινόμενων αλλαγών είναι η μείωση του κοινωνικού στίγματος που συχνά συνοδεύει την παχυσαρκία. «Μελέτες δείχνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο συνήθως συζητείται η παχυσαρκία ενισχύει το στίγμα που σχετίζεται με το βάρος, καθιστώντας πιο δύσκολη την πρόληψη, τη διαχείριση και τη θεραπεία της. Η προσέγγιση που προτείνει η επιτροπή αυτή μπορεί να συμβάλει στην άρση των παρανοήσεων και στη μείωση του στίγματος. Παράλληλα, καλούμε σε καλύτερη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος» σχολίασε ο Joe Nadglowski, συνήγορος των ασθενών και επίτροπος του αμερικανικού Οργανισμού Δράσης για την Παχυσαρκία.

Η επιτροπή ζητά καλύτερη εκπαίδευση για τους επαγγελματίες υγείας και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αυτό το σύνθετο πρόβλημα. Με την εφαρμογή της νέας προσέγγισης, ελπίζει να προάγει την πρόληψη, τη διαχείριση και τη θεραπεία της παχυσαρκίας με τρόπο πιο δίκαιο και αποδοτικό, εξοικονομώντας παράλληλα πόρους του συστήματος υγείας.

*Με πληροφορίες από το Πανεπιστήμιο Northwestern και την Ιατρική Σχολή Chobanian & Avedisian του Πανεπιστημίου της Βοστώνης.

Διαβάστε επίσης

Περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από παχυσαρκία

Γιατί ο ένας στους δύο εγκαταλείπει την αγωγή με φάρμακα αδυνατίσματος – Τι συμβαίνει μετά τη διακοπή

Η σιωπηρή νόσος – δολοφόνος που κλέβει χρόνια ζωής