Σήμερα, ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα ανέρχεται στα 830 ευρώ, έχοντας αυξηθεί κατά 28% από το 2019. Για τον Κύπριο γενικό εισαγγελέα στο Δικαστήριο της ΕΕ, όμως, ο κατώτατος μισθός δεν θα έπρεπε να… υπάρχει.
Στις 14 Ιανουαρίου, ο γενικός εισαγγελέας Νικόλαος Αιμιλίου, γνωμοδότησε στο Δικαστήριο ότι η σχετική οδηγία για τον κατώτατο μισθό είναι ασυμβίβαστη με το δίκαιο της ΕΕ και ως εκ τούτου πρέπει να ακυρωθεί.
Υπενθυμίζεται ότι το 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσε την «Οδηγία (ΕΕ 2022/2041) για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς στην ΕΕ» με την υποστήριξη 24 από τα 27 κράτη μέλη. Αποσκοπούσε να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για τη διασφάλιση επαρκών επιπέδων κατώτατου μισθού και την προώθηση των συλλογικών συμβάσεων. Ήταν στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αλλαγής παραδείγματος μετά τις αμφιλεγόμενες παρεμβάσεις της ΕΕ στα εθνικά συστήματα καθορισμού των μισθών και συλλογικών συμβάσεων στις αρχές της δεκαετίας του 2010.
Η Δανία και η Σουηδία ήταν οι μόνες χώρες που καταψήφισαν την υιοθέτησή της, επικαλούμενες ανησυχίες ότι η Οδηγία θα μπορούσε να απειλήσει τα εθνικά τους μοντέλα αυτόνομων εργασιακών σχέσεων.
Έτσι, οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα ευθυγραμμίζεται σε γενικές γραμμές με τα επιχειρήματα της Δανίας και της Σουηδίας και προτείνει την πλήρη ακύρωση της οδηγίας.
Η πέτρα του σκανδάλου
Για τους Τόρστεν Σούλτεν, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν, και Τόρστεν Μιούλερ, ερευνητή στο Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο, αυτή η γνωμοδότηση ήταν ένα «σοκ».
«Η θέση του έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις νομικές γνωμοδοτήσεις που εκδόθηκαν νωρίτερα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίες είχαν εξετάσει διεξοδικά τη νομική βάση της Οδηγίας» λένε σε κοινό τους άρθρο στο Social Europe.
Η πέτρα του σκανδάλου, σύμφωνα με την ανάλυσή τους είναι η ερμηνεία του άρθρου 153 παράγραφος 5 της Συνθήκης της ΕΕ, το οποίο περιορίζει την αρμοδιότητα της ΕΕ σε σχέση με την «αμοιβή».
Σύμφωνα με το άρθρο 153 παράγραφος 1β της Συνθήκης, η ΕΕ μπορεί να «υποστηρίξει και να συμπληρώσει» τις προσπάθειες των κρατών μελών όσον αφορά της συνθήκες εργασίας και τα μισθολογικά θέματα. Δεδομένου ότι η αμοιβή αποτελεί βασικό στοιχείο των συνθηκών εργασίας, το Δικαστήριο έχει υποστηρίξει στο παρελθόν ότι «η εξαίρεση της «αμοιβής» δεν μπορεί να επεκταθεί σε οποιοδήποτε ζήτημα που αφορά οποιοδήποτε είδος σύνδεσης με αμοιβή. Διαφορετικά ορισμένες από τις περιοχές που αναφέρονται θα στερούνταν μεγάλο μέρος της ουσίας τους».
Το σκεπτικό του εισαγγελέα
Η ευρωπαϊκή οδηγία για τον κατώτατο μισθό, ωστόσο, βασίζεται στην ιδέα ότι δεν καθορίζει άμεσα τα επίπεδα μισθών ή συγκεκριμένες διαδικασίες για τον καθορισμό των κατώτατων μισθών, λένε οι δύο ειδικοί.
Αντίθετα, παρέχει ένα διαδικαστικό πλαίσιο για τη θέσπιση θεσμοθετημένων κατώτατων μισθών και την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αφήνοντας αυτές τις διαδικασίες να εφαρμοστούν σε εθνικό επίπεδο. Οι υποστηρικτές της οδηγίας υποστηρίζουν ότι σέβεται την εθνική αυτονομία και συμπληρώνει μόνο τις υπάρχουσες εθνικές πρακτικές.
Ωστόσο, για τους Σούλτεν και Μιούλερ, ο γενικός εισαγγελέας έχει πολύ πιο ευρεία άποψη για την παράγραφο 5 του άρθρου 153, υποστηρίζοντας ο ίδιος ότι οποιαδήποτε μορφή ρύθμισης για τις αμοιβές, ακόμη και έμμεση, αντιβαίνει το δίκαιο της ΕΕ.
«Στο σκεπτικό του, κάνει μια αμφιλεγόμενη διάκριση μεταξύ αυτού που θεωρεί αποδεκτό «σιωπηρό» αντίκτυπο στις αμοιβές -όπως η οδηγία για την εργασία ορισμένου χρόνου- και αυτού που θεωρεί απαράδεκτο «ρητό» κανονισμό για τις αμοιβές, που πιστεύει ότι αποτελεί η ευρωπαϊκή οδηγία για τον κατώτατο μισθό».
Εάν αυτή η διάκριση δεν μπορεί να αντέξει τον έλεγχο, ολόκληρο το επιχείρημα στις προτάσεις του γενικού εισαγγελέα θα κατέρρεε, σύμφωνα με την ανάλυσή τους.
«Επιπλέον, ο γενικός εισαγγελέας αδυνατεί να αναγνωρίσει επαρκώς τις διασφαλίσεις της Οδηγίας που προστατεύουν τις εθνικές αρμοδιότητες, ιδίως στον τομέα των συλλογικών συμβάσεων. Για παράδειγμα, η οδηγία επιτρέπει σημαντικές εθνικές διαφορές όσον αφορά τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των κατώτατων μισθών. Τα κριτήρια αναφοράς για τους μισθούς που ορίζονται από τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της οδηγίας κυμαίνονται ευρέως (από 46% του μέσου μισθού στη Λετονία έως 60% στη Σλοβακία)» τονίζουν.
Τι θα κάνει το Δικαστήριο
Σημειώνεται ότι οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτικές, αν και συχνά το Δικαστήριο της ΕΕ εφαρμόζει τις γνωμοδοτήσεις του ή τις λαμβάνει υπόψιν.
«Δεδομένων των σημαντικών επιπτώσεων της υπόθεσης, είναι πιθανό το Δικαστήριο να υιοθετήσει μια πιο διαφοροποιημένη προσέγγιση, ιδίως καθώς τα νομικά επιχειρήματα που προβάλλει ο γενικός εισαγγελέας δεν παραμένουν σαφή και συνεπή» ελπίζουν οι δύο ειδικοί.
Ακόμα όμως και αν το Δικαστήριο ακυρώσει τους κατώτατους μισθούς, ο θεσμός δεν κινδυνεύει τονίζουν. «Η αποτελεσματικότητα της οδηγίας εξαρτιόταν πάντα από τη φιλόδοξη εφαρμογή της σε εθνικό επίπεδο, και αυτή η διαδικασία βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Η έγκριση της Οδηγίας από 24 κράτη μέλη της ΕΕ αντιπροσωπεύει μια ισχυρή δέσμευση για την αντιμετώπιση της φτώχειας στην εργασία, την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και τον περιορισμό του αθέμιτου ανταγωνισμού που οφείλεται στους χαμηλούς μισθούς» υπογραμμίζουν.
‘Ετσι, ανεξάρτητα από το μέλλον της Οδηγίας, αυτή η δέσμευση παραμένει άθικτη. «Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι ελεύθερα να ορίζουν σαφή κριτήρια για επαρκή επίπεδα κατώτατου μισθού, όπως το 60% του μέσου μισθού ή το 50% του μέσου μισθού, στη δική τους εθνική νομοθεσία
»Διατηρούν επίσης την αυτονομία εφαρμογής σχεδίων δράσης που αποσκοπούν στην αύξηση της κάλυψης των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ενώ η ακύρωση της Οδηγίας θα αντιπροσώπευε αναμφίβολα μια μεγάλη οπισθοδρόμηση για την Κοινωνική Ευρώπη, ο εθνικός αγώνας για την επίτευξη δίκαιων μισθών και ισχυρότερης προστασίας της εργασίας θα συνεχιστεί» καταλήγουν οι Γερμανοί ειδικοί σημειώνοντας ότι το παιχνίδι δεν τελείωσε, ακόμα παίζεται.
Πηγή: in.gr
