Όταν η OpenAI ανακοίνωσε ένα νέο μοντέλο δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης (AI), που ονομάζεται o3, λίγες ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα, προκάλεσε ενθουσιασμό αλλά και σκεπτικισμό. Ενθουσιασμό από εκείνους που περίμεναν ότι οι ικανότητες συλλογισμού του θα αποτελούσαν ένα μεγάλο βήμα προς την λεγόμενη «υπεράνθρωπη νοημοσύνη» (κάποιοι υπολόγιζαν ότι θα ήταν μεγαλύτερη υπόθεση από την παρουσίαση του ChatGPT από την OpenAI το 2022). Σκεπτικισμός επειδή η OpenAI δεν το έδωσε στη δημοσιότητα και είχε κάθε κίνητρο να υπερτονίσει τον πρωτοποριακό ρόλο της εταιρείας στην τεχνητή νοημοσύνη για να κερδίσει την εύνοια του Ντόναλντ Τραμπ, του επερχόμενου προέδρου.
Ωστόσο, έκτοτε έχει προκύψει ένα σημείο συναίνεσης, αναφέρει ο Economist. Το μοντέλο, όπως και ο προκάτοχός του, το o1 (το o2 παραλείφθηκε επειδή αυτό είναι το όνομα ευρωπαϊκού δικτύου κινητής τηλεφωνίας), παράγει καλύτερα αποτελέσματα όσο περισσότερο «σκέφτεται». Περισσότερη σκέψη σημαίνει περισσότερη υπολογιστική ισχύ – και υψηλότερο κόστος ανά ερώτημα. Ως αποτέλεσμα, συντελείται μια μεγάλη αλλαγή στα οικονομικά της ψηφιακής οικονομίας, η οποία βασίστηκε στην παροχή φθηνών υπηρεσιών σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων με χαμηλό οριακό κόστος, χάρη στη δωρεάν διανομή στο διαδίκτυο. Κάθε φορά που τα μοντέλα γίνονται πιο ακριβά για την υποβολή ερωτημάτων, η εποχή του μηδενικού οριακού κόστους μένει όλο και πιο πίσω.
Η OpenAI γίνεται κερδοσκοπική εταιρεία – «Χρειαζόμαστε περισσότερα κεφάλαια από ό,τι φανταζόμασταν»
Οι επενδυτές εκτιμούν την OpenAI σαν ένα αγαπημένο τεχνολογικό «παιδί»: αξίζει 157 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την πρόσφατη αύξηση κεφαλαίου. Ελπίζουν ότι χάρη στην επιτυχία προϊόντων όπως το ChatGPT, θα γίνει ο επόμενος τεχνολογικός γίγαντας του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Αλλά το υψηλότερο κόστος των μοντέλων τελευταίας τεχνολογίας, καθώς και οι πιέσεις από προμηθευτές, διανομείς και ανταγωνιστές, υποδηλώνουν ότι η κατασκευή μοντέλων μπορεί να μην προσδώσει το είδος των μονοπωλιακών εξουσιών που απολαμβάνουν οι τεχνολογικοί γίγαντες.
Το νέο μοντέλο δεν είναι απλώς καλύτερο, είναι διαφορετικό
«Ένα πολύ σημαντικό πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε για το μέλλον: τα οικονομικά της τεχνητής νοημοσύνης πρόκειται να αλλάξουν εντελώς», δήλωσε ο François Chollet, βετεράνος ερευνητής τεχνητής νοημοσύνης, στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X, την ημέρα που δημοσιοποιήθηκε το o3.
Ο Chollet συνέβαλε στην αύξηση του ενθουσιασμού για την o3, σημειώνει ο Economist. Τον Ιούνιο προκήρυξε ένα βραβείο ύψους 1 εκατ. δολαρίων για μοντέλα που θα μπορούσαν να τρέξουν σε μια δοκιμασία που είχε δημιουργήσει πέντε χρόνια νωρίτερα και ονομάζεται «Abstraction and Reasoning Corpus», ή ARC. Πρόκειται για μια πληθώρα απλών παζλ οπτικής συλλογιστικής που έχουν ως στόχο να είναι «εύκολο για τους ανθρώπους και αδύνατο για τη σύγχρονη τεχνητή νοημοσύνη». Ο Chollet δήλωσε ότι το να νικήσει κανείς μια εργασία ARC ήταν ένα «κρίσιμο» βήμα προς την οικοδόμηση τεχνητής γενικής νοημοσύνης, δηλαδή μηχανών που θα νικούσαν τους ανθρώπους σε πολλές εργασίες.
Έξι μήνες αργότερα το OpenAI πέτυχε άριστα στο τεστ. Το μοντέλο της o3 πέτυχε μια επαναστατική βαθμολογία 91,5%. Η επιτυχία της στην πρόκληση έδειξε μια σημαντική αλλαγή στην ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να προσαρμόζεται σε νέα καθήκοντα, δήλωσε ο κ. Chollet. Το νέο μοντέλο δεν είναι απλώς καλύτερο, είναι διαφορετικό. Όπως και το o1, χρησιμοποιεί μια προσέγγιση «test-time compute», η οποία παράγει καλύτερα αποτελέσματα όσο περισσότερος χρόνος δαπανάται στην εξαγωγή συμπερασμάτων (όταν ένα εκπαιδευμένο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης απαντά σε ερωτήματα). Αντί να παράγει απλώς μια απάντηση όσο πιο γρήγορα μπορεί να την εκπέμψει, το o3 είναι κατασκευασμένο για να σκέφτεται -στην πραγματικότητα- πιο σκληρά για την ερώτηση.
Άνοδος του κόστους
Εδώ είναι που προκύπτει το υψηλότερο κόστος. Ο Chollet έθεσε όριο 10.000 δολαρίων στο ποσό που μπορούν να δαπανήσουν οι διαγωνιζόμενοι για υπολογιστική ισχύ για να απαντήσουν στις 400 ερωτήσεις της πρόκλησής του. Όταν η OpenAI υπέβαλε ένα μοντέλο κάτω από το όριο, δαπάνησε 6.677 δολάρια (περίπου 17 δολάρια ανά ερώτηση) για να επιτύχει βαθμολογία 82,8%. Η βαθμολογία του 91,5%, που πέτυχε το o3, προήλθε από την εκτόξευση του προϋπολογισμού. Η εταιρεία δεν αποκάλυψε το ποσό που δαπανήθηκε, αλλά δήλωσε ότι η ακριβή εκδοχή της διαδικασίας χρησιμοποίησε 172 φορές περισσότερη υπολογιστική ισχύ από ό,τι η φθηνότερη προσέγγιση – γεγονός που υποδηλώνει περίπου 3.000 δολάρια για την επίλυση ενός μόνο ερωτήματος που διαρκεί για τον άνθρωπο δευτερόλεπτα.
Σίγουρα, τα προηγούμενα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης ήδη αμφισβητούσαν τον κανόνα οριακά χαμηλού κόστους της βιομηχανίας λογισμικού, επειδή η απάντηση ερωτημάτων απαιτούσε σημαντικά περισσότερη επεξεργαστική ισχύ από τη χρήση ισοδύναμων εργαλείων όπως μια μηχανή αναζήτησης. Όμως το κόστος της κατασκευής μεγάλων γλωσσικών μοντέλων και της λειτουργίας τους ήταν αρκετά μικρό σε απόλυτους όρους, ώστε η OpenAI να μπορεί ακόμα να δίνει δωρεάν πρόσβαση.
Τα υψηλά οριακά κόστη σημαίνουν ότι οι κατασκευαστές μοντέλων θα πρέπει να δημιουργήσουν ουσιαστική αξία προκειμένου να χρεώνουν υψηλές τιμές
Με τα τελευταία μοντέλα αυτό δεν ισχύει πλέον. Η OpenAI περιορίζει την «επαγγελματική» έκδοση του μοντέλου o1 στους χρήστες της συνδρομητικής βαθμίδας των 200 δολαρίων το μήνα (και χάνει χρήματα, σύμφωνα με τον Sam Altman, το αφεντικό της, επειδή οι πελάτες ξοδεύουν περισσότερα για ερωτήματα από όσα είχε προϋπολογίσει η εταιρεία). Ο Pierre Ferragu της New Street Research, μιας εταιρείας αναλυτών, εκτιμά ότι η OpenAI μπορεί να χρεώνει έως και 2.000 δολάρια το μήνα για πλήρη πρόσβαση στο o3.
Η δύναμη τέτοιων μοντέλων βασίζεται στο ότι φέρνουν μια εκδοχή των «νόμων κλιμάκωσης» του τομέα πιο κοντά στον τελικό χρήστη. Μέχρι τώρα, η πρόοδος στην τεχνητή νοημοσύνη βασιζόταν σε μεγαλύτερες και καλύτερες εκτελέσεις εκπαίδευσης, με περισσότερα δεδομένα και περισσότερη ισχύ υπολογιστών να δημιουργούν περισσότερη νοημοσύνη. Αλλά μόλις ένα μοντέλο είχε εκπαιδευτεί, ήταν δύσκολο να χρησιμοποιηθεί σωστά η επιπλέον επεξεργαστική ισχύς. Όπως δείχνει η επιτυχία της o3 στην πρόκληση ARC, αυτό δεν ισχύει πλέον. Οι νόμοι κλιμάκωσης φαίνεται να έχουν μετακινηθεί από την εκπαίδευση των μοντέλων στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
Αλλαγή των οικονομικών δεδομένων
Τέτοιες εξελίξεις αλλάζουν τα οικονομικά δεδομένα που αντιμετωπίζουν οι κατασκευαστές μοντέλων, όπως η OpenAI. Η εξάρτηση των νέων μοντέλων από περισσότερη επεξεργαστική ισχύ ενισχύει τους προμηθευτές τους, όπως η Nvidia.
Ωφελεί επίσης τους διανομείς των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, κυρίως τους παρόχους υπηρεσιών cloud Amazon, Microsoft και Alphabet (μητρική εταιρεία της Google). Και μπορεί να βοηθήσει να δικαιολογηθούν οι περιουσίες που αυτοί οι τεχνολογικοί γίγαντες έχουν επενδύσει σε κέντρα δεδομένων, επειδή η περισσότερη εξαγωγή συμπερασμάτων θα χρειαστεί περισσότερη υπολογιστική ισχύ. Η OpenAI δηλαδή θα πιεστεί και από τις δύο πλευρές.
Ο ανταγωνισμός
Στη συνέχεια, υπάρχει ο ανταγωνισμός. Η Google έχει κυκλοφορήσει το δικό της μοντέλο συλλογισμού, που ονομάζεται Gemini 2.0 Flash, και άλλες τεχνολογικές εταιρείες πιθανώς θα το κάνουν. Τα μοντέλα ανοικτού κώδικα αναμένεται να ακολουθήσουν. Οι πελάτες θα είναι σε θέση να αντλήσουν από πολλαπλά μοντέλα και από διαφορετικούς παρόχους. Και παρόλο που τα μοντέλα generative-AI μπορεί να βελτιώνονται λίγο μέσω των αλληλεπιδράσεων με τους πελάτες, δεν έχουν αληθινά δικτυακά αποτελέσματα (όπου η υπηρεσία γίνεται πολύ καλύτερη όσο περισσότερους χρήστες έχει), σε αντίθεση με τα προϊόντα που έφτιαξαν η Google και το Facebook την προηγούμενη εποχή.
Τα υψηλά οριακά κόστη σημαίνουν ότι οι κατασκευαστές μοντέλων θα πρέπει να δημιουργήσουν ουσιαστική αξία προκειμένου να χρεώνουν υψηλές τιμές. Η ελπίδα, λέει στον Economist ο Lan Guan της Accenture, είναι ότι μοντέλα όπως το o3 θα υποστηρίξουν πράκτορες τεχνητής νοημοσύνης που θα χρησιμοποιούν άτομα και εταιρείες για να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους. Ακόμα και μια υψηλή τιμή για τη χρήση ενός μοντέλου συλλογιστικής μπορεί να αξίζει τον κόπο σε σύγκριση με το κόστος πρόσληψης, ας πούμε, ενός ολοκληρωμένου διδάκτορα μαθηματικών. Αλλά αυτό εξαρτάται από το πόσο χρήσιμα είναι τα μοντέλα.
Οι διαφορετικές περιπτώσεις χρήσης μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε μεγαλύτερο κατακερματισμό.
Αντί να κυριαρχείται από μία επιχείρηση, ορισμένοι αναμένουν ότι η κατασκευή μοντέλων θα μοιάζει περισσότερο με ένα παραδοσιακό ολιγοπώλιο, με υψηλούς φραγμούς εισόδου αλλά χωρίς ασφυκτικά ή μονοπωλιακά κέρδη. Προς το παρόν, η OpenAI είναι ο ηγέτης, αλλά ένας από τους κύριους αντιπάλους της, η Anthropic, φέρεται να συγκεντρώνει χρήματα με αποτίμηση 60 δισ. δολάρια, και η xAI, η οποία ανήκει κατά πλειοψηφία στον Ίλον Μασκ, αξίζει 45 δισ. δολάρια. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχουν μεγάλες ελπίδες και γι’ αυτούς. Με το o3 η OpenAI απέδειξε την τεχνική της υπεροχή, αλλά το επιχειρηματικό της μοντέλο παραμένει αδοκίμαστο.
Πηγή: ot.gr
