Προς μεγάλη τύχη ή ατυχία των Αμερικανών, η Μητέρα Φύση «μαγείρευε» για εκατομμύρια χρόνια, κάπου στην Άγρια Δύση υλικά που θα γεμίσουν τσέπες και ταυτόχρονα θα φτιάξουν τις «ασπίδες» της ανθρωπότητας έναντι της κλιματικής καταστροφής. Στα έγκατα της άγονης Νεβάδα, όμως, κρύβεται δυστυχώς και η καταστροφή της. Με μπροστάρη, όμως, έναν «τρελό» επιστήμονα, η τοπική κοινωνία τα βάζει επάξια με εταιρείες κολοσσούς.
Μία από τις τελευταίες ενέργειες του Ντόναλντ Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία (2017-2020) ήταν να εγκρίνει τη λειτουργία ορυχείου κοντά στα σύνορα Όρεγκον-Νεβάδα, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο… γνωστό κοίτασμα λιθίου της χώρας.
Το λίθιο, όμως, είναι και ο «χρυσός» των υπέρμαχων των κλιματικών πολιτικών, όπως αιολικά και γεωθερμικά πάρκα. Είναι το ορυκτό που παρέχει το βασικό συστατικό για τις μπαταρίες που απαιτούνται για την αποθήκευση όλης αυτής της ανανεώσιμης ενέργειας και επίσης την τροφοδοσία των ηλεκτρικών οχημάτων.
Αυτή η πράσινη μετάβαση στις ΗΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη σε δημόσιες και ιδιωτικές εκτάσεις σε όλη τη χώρα: Σήμερα υπάρχουν περισσότερες από 4.000 ηλιακές εγκαταστάσεις σε κλίμακα κοινής ωφέλειας σε όλη τη χώρα. Περισσότερες από 70.000 ανεμογεννήτριες διάσπαρτες στις ΗΠΑ, ένας αρκετά μεγάλος αριθμός από τις οποίες βρίσκονται στο Τέξας και 51 γεωθερμικούς σταθμούς σε δημόσιες εκτάσεις γύρω από τη Δύση.
Εθνικό Καταφύγιο και «χρυσωρυχείο» ταυτόχρονα
Ωστόσο, οι New York Times ανέδειξαν μια συγκεκριμένη τοποθεσία που έχει μπει στο μάτι της εξορυκτικής Rover Critical Minerals: Ο λόγος είναι ότι κάτω από ένα απίστευτο Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής, το Ash Meadows, κρύβεται το υπερ-πολύτιμο λίθιο σε τεράστιες ποσότητες.
«Υπάρχει πάντα ότι κάτι δίνεις και κάτι παίρνεις, αλλά πρέπει να κάνουμε κάτι.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις δύο Αμερικανών επιστημόνων, Πάτρικ Ντόνελι και Ναόμι Φράγκα, που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, περίπου 100 ενδημικά είδη ζουν σε όλη τη λεκάνη, από μικροσκοπικά σαλιγκάρια μέχρι το σπάνιο, χυμώδες νιτρικό φυτό Amargosa.
Οι μελέτες τους υπογραμμίζουν τα μεγάλα διλήμματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν όσοι συμμετέχουν στην εκστρατεία αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Για να αποτραπεί η καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη που θα καταστρέψει τα οικοσυστήματα, οι ΗΠΑ και όχι μόνο, πρέπει να κατασκευάσουν υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Ντόνελι και Φράγκα κάνουν μετρήσεις στο προστατευμένο προς το παρόν πάρκο στη Νεβάδα (New York Times)
Πρέπει να γίνει κάτι
Το λίθιο που εξορύσσεται εγχώρια είναι ζωτικής σημασίας για αυτήν την υποδομή, λένε οι υποστηρικτές της πράσινης ενέργειας, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει την προοπτική καταστροφής σε τμήματα της νοτιοδυτικής Νεβάδα.
«Υπάρχει πάντα ότι κάτι δίνεις και κάτι παίρνεις», λέει ο Μαρκ Γιάκομπσον, καθηγητής Πολιτικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ που μελετά την ενέργεια. «Αλλά πρέπει να κάνουμε κάτι. Και το πιο καθαρό πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να προσθέσετε ηλιακή ενέργεια, να προσθέσετε άνεμο, και αυτό θα αντικαταστήσει πολύ πιο βρώμικα ορυκτά καύσιμα».
Οι Ντόνελι και Φράγκα πιστεύουν ότι αυτοί οι συμβιβασμοί μπορεί να οδηγήσουν σε πιο διαρκή περιβαλλοντική ζημιά από ό,τι θέλουν να αναγνωρίσουν οι υποστηρικτές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Θέλουν οι άνθρωποι να σκέφτονται κριτικά σχετικά με αυτά τα πιθανά κόστη και πολεμούν ορισμένα ορυχεία λιθίου για να αναδιαμορφώσουν την εθνική συζήτηση: Στη βιασύνη μας να αξιοποιήσουμε την πράσινη ενέργεια, ποιες συνέπειες μπορεί να έχουμε;
Δεν έχετε δει τίποτα ακόμα!
Ο Ντόνελι όμως ήταν αρκετά «τρελός» ώστε να αρχίσει να κάνει τολμηρές κινήσεις για να προστατεύσει τον οικολογικό θησαυρό. Το καλοκαίρι του 2023, μαζί με το Κέντρο Βιολογικής Ποικιλότητας μήνυσαν το Γραφείο Διαχείρισης Γης των ΗΠΑ επειδή έδωσε το πράσινο φως σε διερευνητικές γεωτρήσεις της Rover, υποστηρίζοντας ότι η υπηρεσία δεν είχε λάβει κατάλληλη περιβαλλοντική αναθεώρηση των πιθανών επιπτώσεων του έργου.
Έναν χρόνο πριν μάλιστα είχε στείλει ηλεκτρονικό μήνυμα στην ίδια εταιρεία να τους ενημερώσει και να ξεκαθαρίσει ότι θα τους πολεμήσει.
«Θα εγκατέλειπα αυτό το έργο αυτή τη στιγμή, γιατί είστε μηδέν, και εννοώ μηδέν, πιθανότητα να επιτραπεί» τους είχε γράψει «Δεν υπάρχει περίπτωση να προχωρήσει το δικό μου».
Η εταιρεία του απάντησε. «Πιστεύουμε το αντίθετο. Είμαστε πολύ έξω από κάθε τομέα περιβαλλοντικής ανησυχίας».
Την παραμονή των Χριστουγέννων του 2024, ο Ντόνελι έγραψε μια τελευταία φορά, αποκαλώντας την εταιρεία ανίδεη. «Το ορυχείο σας βρίσκεται σε ένα τεράστιο σύστημα υδροφόρο ορίζοντα άνθρακα που διατηρεί κυριολεκτικά δεκάδες υδρόβια, ενδημικά είδη που προστατεύονται βάσει του νόμου για τα απειλούμενα είδη. Δεν θα φτάσετε καν στο να πάρετε άδεια. Οι υπηρεσίες θα βάλουν τα γέλια. Και αν δεν το κάνουν, θα σας θάψουμε στα δικαστήρια. Αν πιστεύετε ότι η εταιρεία εξορύξεων πέρασε δύσκολα μαζί μας δεν έχετε δει τίποτα ακόμα. Αυτό είναι το σπίτι μου».
Το αμερικανικό δημοσίευμα σημειώνει ότι ο Ντόνελι είναι μια διχαστική φιγούρα που κατά καιρούς κατακρίνεται για την άρνησή του. Ο Μπρους Τζαμπούρ, ένας επίτροπος της κομητείας Nye που υποστηρίζει το ορυχείο της Loneer στην οροσειρά Silver Peak στη Νεβάδα, διαφωνεί κάθεται με τις συγκρουσιακές τακτικές του Ντόνελι. «Πώς λύνει αυτό το πρόβλημα;» λέει. «Είναι απλώς μια απόσπαση της προσοχής. Είναι μόνο προσωρινό».
Η πρώτη νίκη των ντόπιων
Ο Ντόνελι όμως είναι εξαιρετικά πείσμων. Μάλιστα το παρελθόν, στην προσπάθειά του να προστατεύσει τη βιοποικιότητα από ανθρώπινες δραστηριότητες, κατάφερε να βάλει λουκέτο σε κατασκήνωσης θηλέων προσκόπων για να προστατεύσει ένα είδος πεταλούδας.
Μέχρι τον Ιούνιο του 2024, η μήνυση του Ντόνελι κατά του Bureau of Land Management είχε βοηθήσει στην καθυστέρηση της διερευνητικής γεώτρησης της Rover και είχε δημιουργήσει τη δημιουργία κινήματος όλων σχεδόν των κατοίκων. Οι προσπάθειες του Ντόνελι «μας έδωσαν χρόνο να αρχίσουμε να συγκεντρώνουμε τις δυνάμεις μας και να κάνουμε περισσότερη έρευνα», λέει ο Μάικ Κότινγκιμ, υπάλληλος της πόλης.
Για να σώσει το έργο της η Rover έστειλε τον διευθύνοντα σύμβουλό της, τον Τζάντσον Κάλτερ, στην κοιλάδα Amargosa των 1.350 κατοίκων, για μια συνάντηση στο δημαρχείο της κοινότητας. «Είμαστε εδώ για να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας. Ξέρετε, εάν είμαστε επιτυχείς — η κυβέρνηση των ΗΠΑ χρηματοδοτεί εγκαταστάσεις δισ. δολαρίων για την κατασκευή, και αυτές προσφέρουν μεγάλες ευκαιρίες για τις τοπικές κοινότητες» τους είπε.
Ωστόσο, παρ’ όλες τις προσπάθειές του, οι ντόπιοι δεν πείστηκαν και για λόγους προφύλαξης, ένας σερίφης οδήγησε τον Κάλτερ πίσω στο αυτοκίνητό του. Αργότερα, ο Κάλτερ συνέκρινε, μάλιστα τον Ντόνελι με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας.
Έφυγε κακήν κακώς
Το μεγαλοστέλεχος της εταιρείας αντιμετώπισε την αντίθεση σύσσωμης της τοπικής κοινωνίας. Είναι εντυπωσιακό ότι οι κάτοικοι είχαν συσπειρωθεί έχοντας στις τάξεις της από το συντηρητικό συμβούλιο της κομητείας Nye έως του ιθαγενείς Ινδιάνους και τους προοδευτικούς περιβαλλοντολόγους. Οι γερουσιαστίνες Κάθριν Κορτέζ Μάστο και Τζάκι Ρόζεν, αν και φιλικές στις εξορύξεις, υποστήριξαν μια προτεινόμενη 20ετή απαγόρευση εξόρυξης στο Ash Meadows.
Οι κάτοικοι δεν ήθελαν οι ξένοι να χρησιμοποιούν το ήδη εξαντλημένο νερό τους. «Αν δεν μπορείς να προστατέψεις το νερό, δεν μπορείς να προστατέψεις τους ανθρώπους», είπε μια κάτοικος της περιοχής.
Οι Ντόνελι και Φράγκα, φαίνεται να τα είχαν καταφέρει σε σημαντικό βαθμό. Μια εβδομάδα πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, η κυβέρνηση Μπάιντεν χορήγησε προσωρινή διετή απαγόρευση εξόρυξης στην περιοχή, αν και δεν αναμένεται να επηρεάσει υπάρχουσες αξιώσεις όπως αυτή της Rover, σύμφωνα με τους New York Times.
Χρειαζόμαστε πάση θυσία το λίθιο της Νεβάδα
Η κλιματική αλλαγή όμως είναι εδώ και μαζί της και τα συμφέροντα που δυστυχώς τη συνοδεύουν. Πάνω από το 1/4 των εκπομπών στις ΗΠΑ οφείλεται στις μεταφορές και η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε δεσμευτεί να κάνει τα μισά από όλα τα οχήματα που πωλούνται ηλεκτρικά έως το 2030.
Οι πολιτικές του Τζο Μπάιντεν έθεσαν σε κίνηση έναν τεράστιο αριθμό έργων πράσινης υποδομής με σκοπό να μεταμορφώσουν ριζικά την αμερικανική ενεργειακή οικονομία.
Όλα αυτά, όμως απαιτούν λίθιο και επί του παρόντος οι ΗΠΑ προμηθεύονται το μεγαλύτερο μέρος του από τη Νότια Αμερική και οι υποστηρικτές της εξόρυξης υποστηρίζουν ότι η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής θα μπορούσε να βοηθήσει τη χώρα να μειώσει την εξάρτησή της από την Κίνα για την τεχνολογία μπαταριών.
Σήμερα στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότερα από 100 προτεινόμενα έργα εξόρυξης λιθίου. Ακόμη και υπό την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία θα επιδιώξει να αναιρέσει πολλές από τις πολιτικές του Μπάιντεν για το κλίμα και να δώσει προτεραιότητα σε έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου, η εξόρυξη λιθίου και η δυναμική της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια δεν είναι πιθανό να επιβραδυνθούν.
Έτσι, η νίκη των ντόπιων ήταν κάπως γλυκόπικρη: Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να εγκρίνει την πλήρη 20ετή απαγόρευση εξορύξεων του Μπάιντεν, και δεδομένης της αρχής «drill baby drill» του Τραμπ κάτι τέτοιο είναι απίθανο.
Πηγή: in.gr
