Οι κοινωνικές συμβάσεις λένε ότι υπάρχουν δύο φύλα: άνδρες και γυναίκες. Και γνωρίζουμε ποιος είναι ποιος με βάση τα γεννητικά του όργανα.
Αλλά στην πραγματικότητα, διάφοροι πολιτισμοί έχουν αναγνωρίσει εδώ και πολύ καιρό μέλη που αντιστρατεύονται το βιολογικό δυαδικό σύστημα.
Οι αρχαίοι έγραφαν για ανθρώπους που δεν ήταν ούτε άντρες ούτε γυναίκες- τα άτομα άλλαζαν φύλα εδώ και αιώνες- και οι διανοούμενοι συζητούσαν έντονα τη σχέση μεταξύ του σώματος και του εαυτού.
Ο Αριστοφάνης, αφηγείται μια ιστορία δημιουργίας στην οποία η «αρχική ανθρώπινη φύση» περιλαμβάνει ένα τρίτο φύλο. Αυτό το φύλο «ήταν ένα ξεχωριστό είδος, με σωματική μορφή και δικό του όνομα, που συγκροτήθηκε από την ένωση του αρσενικού και του θηλυκού».
Hijra
Η ινδουιστική κοινωνία διαθέτει το φύλο hijra, την πιο κοινή μη δυαδική ταυτότητα που αναγνωρίζεται σήμερα στην Ινδία.
Οι Hijra συναντώνται στα θρησκευτικά κείμενα των Ινδουιστών και σε όλη την ιστορία της Νότιας Ασίας.
Πολλοί γεννιούνται με αρσενικά σεξουαλικά χαρακτηριστικά, αν και η κοινότητα τους περιλαμβάνει επίσης διαφυλικά (intersex) άτομα.
Μια μοναδική κουλτούρα διέπει την ταυτότητα hijra: συχνά εγκαταλείπουν το σπίτι τους για να ενταχθούν σε ομάδες που εκπαιδεύουν νέους μυημένους στην πνευματικότητα.
Τα άτομα αυτά αναλαμβάνουν θρησκευτικό ρόλο στην ινδουιστική κουλτούρα, γιορτάζοντας τελετουργίες όπως οι γάμοι και οι γεννήσεις.
Τους τελευταίους αιώνες δημιουργήθηκε ένα στίγμα κατά των hijra, με αφορμή τη βρετανική αποικιοκρατία. Μάλιστα, ένας βρετανικός νόμος του 1871 τους κατηγοριοποίησε ως εγκληματίες.
Το στίγμα κατά των hijra συνεχίζει ακόμα, παρά το γεγονός ότι το Μπαγκλαντές, η Ινδία και το Νεπάλ είχαν αναγνωρίσει τα δικαιώματα των μη δυαδικών ατόμων μέχρι το 2014.
Calalai, Calabai και Bissu
Η εθνοτική ομάδα Bugis στο Νότιο Σουλαουέζι της Ινδονησίας αναγνωρίζει τρία φύλα πέρα από το δυαδικό.
Το Calalai αναφέρεται σε άτομα που έχουν θηλυκά χαρακτηριστικά αλλά παρουσιάζονται με παραδοσιακά ανδρικούς ρόλους, κόβοντας συχνά τα μαλλιά τους κοντά και φορώντας ανδρική αμφίεση.
Παίρνουν επίσης μια κοινωνική θέση παρόμοια με αυτή των ανδρών, υπερβαίνοντας ορισμένους περιορισμούς που ισχύουν για τις γυναίκες.
Οι Calabai είναι άτομα που έχουν ανδρικά βιολογικά χαρακτηριστικά αλλά καταλαμβάνουν έναν ρόλο σαν αυτόν που παραδοσιακά καταλαμβάνουν οι γυναίκες.
Ωστόσο, οι calabai δεν προσδιορίζονται ως γυναίκες, απορρίπτουν τους περιορισμούς που βιώνουν οι γυναίκες και δεν αλλοιώνουν τα σεξουαλικά τους χαρακτηριστικά.
Οι calabai συχνά επιβλέπουν τους γάμους και διαχειρίζονται κάθε πτυχή των τελετών.
Τέλος, το bissu, ένα άλλο φύλο, ενσαρκώνει την ολότητα του ανδρισμού και της θηλυκότητας.
Οι Bugis πιστεύουν ότι to bissu ξεπερνά τα άλλα φύλα, περικλείοντας έναν πνευματικό ρόλο.
Άτομο Bissu
Οι άνθρωποι bissu συχνά φορούν λουλούδια και φέρουν ιερά μαχαίρια για να συμβολίσουν την διευρυμένη τους ταυτότητα.
Εκτελούν πνευματικές τελετές και πιστεύεται ότι γεφυρώνουν το εγκόσμιο και το θείο.
Muxe
Οι Muxes αποτελούν μια κοινότητα ανθρώπων στο Μεξικό που έχουν συνήθως ανδρικά βιολογικά χαρακτηριστικά αλλά ενστερνίζονται μια θηλυκή ταυτότητα.
Η λέξη muxe παρουσιάζει ομοιότητα με την ισπανική λέξη για τη «γυναίκα», mujer.
Οι Muxes συχνά αναλαμβάνουν οικιακούς ρόλους που τυπικά ανήκουν στις γυναίκες, όπως το ράψιμο, το μαγείρεμα και η φροντίδα της οικογένειας.
Η ταυτότητα muxe είναι ενσωματωμένη στον πολιτισμό των ιθαγενών ζαποτέκων, οι οποίοι ζουν κυρίως στη νότια μεξικανική πολιτεία Οαχάκα.
Αν και η κουλτούρα των Ζαποτέκ σέβεται τους ανθρώπους muxe, οι muxes εξακολουθούν να υφίστανται ορισμένους περιορισμούς: συνήθως τους απαγορεύεται να ζουν με τους συντρόφους τους ή να εγκαταλείπουν τα σπίτια της οικογένειάς τους.
Κάθε χρόνο, οι muxes γιορτάζουν το Φεστιβάλ των Αυθεντικών και Ατρόμητων Αναζητητών Κινδύνου, μια ημέρα ενεργητικής ευθυμίας προς τιμήν τους.
Sekrata
Ο λαός Sakalava, ιθαγενής της Μαδαγασκάρης, αναγνωρίζει το φύλο sekrata.
Οι άνθρωποι Sekrata έχουν αρσενικά βιολογικά χαρακτηριστικά, αλλά αφού επιδείξουν συμπεριφορά που θεωρείται θηλυκή κατά την παιδική ηλικία, μεγαλώνουν ως κορίτσια από τις οικογένειές τους.
Οι Sekrata υιοθετούν μια θηλυκή εμφάνιση στο χτένισμα των μαλλιών τους και στη χρήση κοσμημάτων.
Ως ενήλικες, κατοικούν σε μια μοναδική θέση: δεν καταλαμβάνουν παραδοσιακά ανδρικούς ρόλους, όπως ο στρατιώτης- αντίθετα, αναλαμβάνουν άλλες ευθύνες, όπως η συμμετοχή σε τελετές.
Οι sekrata είναι ευρέως αποδεκτοί στην κοινωνία των Sakalava.
Θεωρούνται ιεροί και «προστατεύονται από υπερφυσικές δυνάμεις».
Δύο πνεύματα
Ο όρος Two-spirit (δύο πνεύματα) είναι ένας όρος που έχουν υιοθετήσει ορισμένοι ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής για να αναφερθούν σε άτομα των κοινοτήτων τους που πιστεύεται ότι ενσαρκώνουν τόσο ένα ανδρικό όσο και ένα γυναικείο πνεύμα.
Τα δύο πνεύματα θεωρούνται ότι είναι μοναδικά ικανά να βλέπουν τη ζωή τόσο από την ανδρική όσο και από τη γυναικεία οπτική γωνία και να γεφυρώνουν τις διαφορές.
Ο όρος «δύο πνεύματα» επινοήθηκε το 1990, αλλά οι τρόποι ζωής που περιλαμβάνει διατρέχουν την ιστορία πολλών ιθαγενών πολιτισμών, αν και διαφέρουν ως προς την ονομασία, την έκφραση και το καθεστώς από πολιτισμό σε πολιτισμό.
Τα δύο πνεύματα κατείχαν εξειδικευμένους ρόλους στις κοινότητές τους, κερδίζοντας τον σεβασμό ως θεραπευτές, προξενητές και τελετουργικοί.
Ο αποικισμός των Ευρωπαίων προσπάθησε να εξαλείψει την κουλτούρα των δύο πνευμάτων.
Ωστόσο, τα δύο πνεύματα ανακτούν την αποδοχή τους σε ορισμένες κοινότητες ιθαγενών.
Bakla
Στις Φιλιππίνες ο όρος baklaαναφέρεται σε άτομα που διαθέτουν αρσενικά σεξουαλικά χαρακτηριστικά αλλά ταυτίζονται με τη θηλυκότητα και συχνά εκφράζουν το φύλο τους μέσω θηλυκής ενδυμασίας και συμπεριφοράς.
Η Bakla, αν και κατά κύριο λόγο αποτελεί παρουσίαση φύλου, μπορεί να επικαλύπτεται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και πολλοί άνθρωποι Bakla ανήκουν επίσης στην κοινότητα LGBTQIA+.
Ιστορικά, οι bakla θεωρούνταν ότι περιλάμβαναν πτυχές τόσο της αρρενωπότητας όσο και της θηλυκότητας και συχνά χρησίμευαν ως ηγέτες των κοινοτήτων τους.
Μετά τον δυτικό αποικισμό, η αποδοχή των bakla μειώθηκε κατακόρυφα.
Ωστόσο μικρές κοινότητες εξακολουθούν να υπάρχουν στις Φιλιππίνες.
Η ρευστότητα φύλου στη δυτική κουλτούρα
Η αντίληψη ότι υπάρχουν μόνο δύο φύλα, λοιπόν, συνδέεται με την πίστη σε μια απόλυτη, βιολογική και παραδοσιακή διαίρεση των φύλων, η οποία θεωρείται από κάποιους ως θεμελιώδης για την κοινωνία.
Η αποικιοκρατική Δύση φαίνεται να έχει αμφιταλαντευθεί πολύ στο ζήτημα αυτό με το πέρασμα των αιώνων.
Στη σύγχρονη Δύση βέβαια, βλέπουμε μια αναγνώριση της ανάγκης για μεγαλύτερη αποδοχή της ποικιλίας των φύλων.
Η νομική αναγνώριση του τρίτου φύλου σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ινδία και η Αυστραλία, η χρήση της λέξης «they» ως προσωπική αντωνυμία για μη δυαδικά άτομα, και η αύξηση της κοινωνικής αποδοχής της αλλαγής φύλου είναι όλα παραδείγματα αυτής της αλλαγής.
Ωστόσο, ακόμα και σε αυτή την αλλαγή έχει εκπυρσοκροτήσει με την νεοφιλελεύθερη δεξιά να κερδίζει έδαφος προτάσσοντας την εμμονή στο σύστημα των δύο φύλων μέσα από την δυτική κουλτούρα, την θρησκεία και την «αντι-woke» ατζέντα.
Πηγή: tanea.gr
