Ανάπτυξη της τάξης του 2,1% (από 2% προηγουμένως) «βλέπει» για την ελληνική οικονομία φέτος το ΔΝΤ, στο πλαίσιο του άρθρου 4 για τη χώρα μας.
Σύμφωνα με την έκθεση του Ταμείου, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει υψηλός, στο 2,1% το 2025, πριν μετριαστεί μεσοπρόθεσμα. Οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να αποτελούν βασικό μοχλό ανάπτυξης, υποστηριζόμενες από έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης θα παραμείνει σταθερή, υποστηριζόμενη από την ευνοϊκή αύξηση της απασχόλησης και του εισοδήματος. Με τη σταθεροποίηση των παγκόσμιων τιμών ενέργειας, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του τάση, ενώ ο πυρήνας του πληθωρισμού θα είναι πιο επίμονος λόγω του πληθωρισμού των υπηρεσιών και της αύξησης των μισθών.
Με τη λήξη της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης και λόγω των δημογραφικών αντιξοοτήτων και της υποτονικής αύξησης της παραγωγικότητας, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αναμένεται να μετριαστεί σε χαμηλότερα επίπεδα γύρω στο 1,25% μεσοπρόθεσμα. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να μειωθεί σταδιακά κάτω από το 4% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, καθώς οι εισαγωγές αναμένεται να επιβραδυνθούν παράλληλα με την εκκαθάριση των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
ΙΟΒΕ: Ανάπτυξη στο 2,4% για το 2025 – Οι αβεβαιότητες στο διεθνές περιβάλλον
Όπως διατυπώνεται στη συγκεκριμένη έκθεση «Οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας παραμένουν ευνοϊκές, με το πραγματικό ΑΕΠ να διατηρεί την ισχυρή επέκτασή του. Τα δημόσια οικονομικά έχουν βελτιωθεί περαιτέρω, με τον λόγο του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σε σταθερή πτωτική πορεία, εν μέσω της συνεχιζόμενης δημοσιονομικής εξυγίανσης που υποστηρίζεται από την ισχυρή πρόοδο στη μείωση της φοροδιαφυγής».
Συστάσεις για επενδύσεις, Δημόσιο και συντάξεις
Από εκεί και πέρα, το ΔΝΤ σημειώνει πως «Η συνέχιση της μεταρρυθμιστικής δυναμικής θα δημιουργήσει μια σταθερή βάση για την αντιμετώπιση των εναπομεινάντων απότοκων της κρίσης (σ.σ. 2010) και των διαρθρωτικών προκλήσεων που απορρέουν από το αυξανόμενο αλλά ακόμη χαμηλό επίπεδο των συνολικών επενδύσεων, τις δυσμενείς δημογραφικές προοπτικές και την υποτονική αύξηση της παραγωγικότητας». Όπως προστίθεται, «Το σωστό μείγμα πολιτικής που αποσκοπεί στη συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη, στην εφαρμογή φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών εμποδίων από την πλευρά της προσφοράς και στην περαιτέρω ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι απαραίτητο για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».
Επιπλέον, το Ταμείο εφιστά την προσοχή σε «υπερβολικές αυξήσεις των συντάξεων και των μισθών του δημόσιου τομέα» ενώ ζητά να αντισταθμιστούν, όπως για παράδειγμα με τη διασφάλιση ότι οι αυξήσεις των συντάξεων θα τηρούν τον καθιερωμένο τύπο αναπροσαρμογής χωρίς ad hoc προσαρμογή.
Οι κίνδυνοι
Όπως σημειώνει το Ταμείο, οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης είναι ισορροπημένοι, ενώ οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι ανοδικοί. Οι δυνητικοί αντίξοοι παράγοντες περιλαμβάνουν την επιβράδυνση της ανάπτυξης στις μεγάλες χώρες της ζώνης του ευρώ, την επιδείνωση των περιφερειακών συγκρούσεων και την παγκόσμια αβεβαιότητα πολιτικής. Η επιτάχυνση των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τις προοπτικές ανάπτυξης. Η ισχυρότερη και πιο επίμονη από την αναμενόμενη αύξηση των μισθών θα μπορούσε να τροφοδοτήσει περαιτέρω τον πληθωρισμό των υπηρεσιών, ο οποίος ενδεχομένως να επιδεινωθεί από τις διακυμάνσεις στις παγκόσμιες και περιφερειακές τιμές της ενέργειας.
Τι συνέβη το 2024
Η οικονομία διατήρησε την ισχυρή ανάπτυξή της το 2024, υποστηριζόμενη από την ισχυρή εγχώρια ζήτηση. Το πραγματικό ΑΕΠ διευρύνθηκε κατά 2,3% (σε ετήσια βάση- y/y) τα τρία πρώτα τρίμηνα, ενισχυμένο από την έντονη ανάκαμψη των επενδυτικών έργων που χρηματοδοτούνται από την NGEU και την εύρωστη ιδιωτική κατανάλωση που υποστηρίζεται από την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 9,5% (εποχικά προσαρμοσμένο) το 2024 (Q3), σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο από το 2009, και το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας αυξήθηκε, αντανακλώντας την έλλειψη εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς, ιδίως στις κατασκευές, στις υπηρεσίες που σχετίζονται με τον τουρισμό και στους τομείς υψηλής εξειδίκευσης.
Το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό έχει επίσης αυξηθεί σταδιακά, αλλά παραμένει μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ, ιδίως για τις γυναίκες. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού βρίσκεται σε εξέλιξη με σταδιακό ρυθμό με τον γενικό και τον πυρήνα του πληθωρισμού στο 2,9% και στο 3,4% (y/y) αντίστοιχα στο τέλος του 2024, εν μέσω του επίμονου πληθωρισμού των υπηρεσιών και της αύξησης των μισθών. Παράλληλα με την ισχυρή οικονομική δραστηριότητα, η αύξηση των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα έχει επιταχυνθεί σε 9,4% (y/y) το 2024(Q4), συνοδευόμενη από συνεχή αύξηση των τιμών των κατοικιών. Η υψηλή εγχώρια ζήτηση για εισαγωγές, που οφείλεται στις επενδύσεις, συνέβαλε επίσης στη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε εκτιμώμενο 6,9% του ΑΕΠ το 2024.
Κάτω από 130% το δημόσιο χρέος ως το 2030
Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική εξυγίανση και η διαρκής πρόοδος στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν ενισχύσει τα δημόσια οικονομικά, το αναπτυξιακό δυναμικό και την ενεργειακή ασφάλεια. Μέχρι το τέλος του 2024, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 50 ποσοστιαίες μονάδες από την κορύφωσή του το 2020, υποστηριζόμενος από την ισχυρή ανάπτυξη, τον υψηλό πληθωρισμό και τη σημαντική δημοσιονομική εξυγίανση.
Το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να παραμείνει υψηλό, περίπου στο 2½% του ΑΕΠ το 2025, καθώς τα μειωμένα έσοδα από την πρόσθετη περικοπή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης αναμένεται να αντισταθμιστούν σε μεγάλο βαθμό από τα κέρδη από τα έσοδα των μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στη μείωση της φοροδιαφυγής και την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης. Με το πρωτογενές πλεόνασμα να παραμένει υψηλό στο 2,3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω κατά περίπου 25 ποσοστιαίες μονάδες σε επίπεδα κάτω του 130% έως το 2030.
Βέβαια σε άλλο σημείο, στην έκθεση αναφέρεται πως «Καθώς το δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό, υπάρχουν σημαντικές ανάγκες για επενδύσεις σε υποδομές, ιδίως για την ενεργειακή ασφάλεια και τη στήριξη της πράσινης μετάβασης». Μάλιστα καλεί την ελληνική κυβέρνηση να εξετάσει το ενδεχόμενο ενίσχυσης κρίσιμων τομέων για την κοινωνία όπως «η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, με αυξημένη στόχευση στους φτωχούς και ευάλωτους για την προώθηση της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς».
Μείωση της φορολογικής «σφήνας»
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η μείωση της φορολογικής «σφήνας» ( δηλαδή φόρων και ασφαλιστικών εισφορών για τους εργαζομένους) έχει αγγίξει περίπου τις 4,5 ποσοστιαίες μονάδες από το 2019, ενώ τα φορολογικά έσοδα παραμένουν υψηλά λόγω της μεγάλης προόδου των αρχών στη μείωση της φοροδιαφυγής. Η κατάργηση των σημαντικών συνταξιοδοτικών πέναλτι για τους συνταξιούχους που επανέρχονται στην αγορά εργασίας αύξησε σημαντικά τον αριθμό των εργαζόμενων συνταξιούχων το 2024. Μετά τη σημαντική επέκταση του ηλιακού και αιολικού δυναμικού τα τελευταία χρόνια, οι ΑΠΕ αντιπροσωπεύουν πλέον περίπου το 50% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Όχι σε απαλλαγές από ΦΠΑ – Ζητά φορολόγηση των εκπομπών άνθρακα
Σε άλλο σημείο, το Ταμείο αναφέρει ότι υπάρχουν περιθώρια για πρόσθετες μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα, ώστε να μειωθεί περαιτέρω η φοροδιαφυγή και παράλληλα ζητά να ενισχυθεί η προοδευτικότητα του φορολογικού συστήματος. Η νέα μεσοπρόθεσμη στρατηγική της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό της φορολογικής διοίκησης και την αύξηση της είσπραξης φόρων, συνεχίζοντας να αξιοποιεί την ψηφιοποίηση.
Οι μεταρρυθμίσεις της φορολογικής πολιτικής θα πρέπει να επικεντρωθούν στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και στην αύξηση της προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος. Επιπλέον, οι αναποτελεσματικές φορολογικές δαπάνες, ιδίως οι απαλλαγές από τον ΦΠΑ σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά. Οι αρχές θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αυξήσουν τη φορολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της βιομηχανίας, η οποία μπορεί να δημιουργήσει έσοδα για τη βελτίωση της κοινωνικής πρόνοιας και να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ενεργειακής ασφάλειας με την όξυνση των κινήτρων της αγοράς.
Τι χρειάζεται να κάνουν οι ελληνικές τράπεζες
Η παρακολούθηση των πιστωτικών κινδύνων από τις τράπεζες θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, με παράλληλη ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας και της ποιότητάς τους.
Η ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού στις συστημικές τράπεζες βελτιώθηκε περαιτέρω, με τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων να μειώνεται σε περίπου 3% το 2024 (Q3), γεγονός που διευκολύνεται από ένα χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση πλαίσιο τιτλοποίησης.
Με την επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης, οι εποπτικές αρχές θα πρέπει να συνεχίσουν να εξετάζουν διεξοδικά τον βαθμό στον οποίο οι τράπεζες εφαρμόζουν επαρκείς και εμπροσθοβαρείς πολιτικές , υποστηριζόμενες από επαρκείς αποτιμήσεις εξασφαλίσεων.
Οι εποπτικές αρχές θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν στενά τον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες προσαρμόζουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον και να ενισχύουν περαιτέρω τα συστήματα διαχείρισης κινδύνων. Τα επί του παρόντος αυξημένα κέρδη των τραπεζών θα πρέπει να αξιοποιηθούν πρωτίστως για τη δημιουργία κεφαλαιακών αποθεμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας του κεφαλαίου.
Η πρόσφατα ανακοινωθείσα πρωτοβουλία των τραπεζών να επιταχύνουν την απόσβεση του αναβαλλόμενου φόρου θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα των τραπεζών και θα μειώσει τη σχέση τράπεζας-κράτους.
Πηγή: ot.gr
