Ο τίτλος αυτού του σημειώματος είναι και ο τίτλος που επιλέξαμε για τη μεγάλη συναυλία – αφιέρωμα στον Θάνο Μικρούτσικο, που διοργανώνει η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ μαζί με την οικογένειά του την Κυριακή 2 Φλεβάρη στο ΣΕΦ, με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από την απώλειά του. Δεν επιλέχθηκε τυχαία. Η αλήθεια είναι πως ο Θάνος πάντα κάτι είχε να μας πει και το κυριότερο είναι πως αυτό που μας έλεγε, αυτό που μας λέει και θα εξακολουθεί να μας λέει, έχει σημασία.
Ο Θάνος έστησε τους προβολείς της τέχνης του και έριξε άπλετο φως στη ράμπα, στη μεγάλη σκηνή των κοινωνικών αγώνων μετά τη δικτατορία, ενώ η ακτινοβολία αυτού του φωτός άγγιζε τα βάθη της συνείδησής μας. «Η τέχνη δεν πρέπει ν’ αντανακλά σαν τον καθρέφτη, μα σαν φακός να μεγεθύνει», αυτή η παρακαταθήκη του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι, τον οποίο ο Θάνος μελοποίησε και τραγούδησε ο ίδιος, ήταν η ουσία της τέχνης του. Βαθιά διαλεκτικός πίστευε, δηλαδή, ότι η τέχνη φωτίζοντας αυτό που δεν γίνεται εύκολα ορατό, πρέπει να βοηθά τον λαό όχι μόνο να κατανοεί, αλλά πάνω απ’ όλα να συνειδητοποιεί ότι έχει τη δύναμη να νικήσει τη βαρβαρότητα και να αλλάξει τον κόσμο. Σε αυτό ταυτιζόμασταν πάντα.
Ο Θάνος ήταν ένας ακάματος σμιλευτής της τέχνης του. Περπάτησε με αυτή στις γειτονιές – το «Τροπάρια για φονιάδες» ήταν ένας από τους πολύ λίγους τίτλους μουσικού έργου που έγιναν σύνθημα σε τοίχους. Περπάτησε ανάμεσα στους ανθρώπους αποκαλύπτοντας τις χιλιάδες μυστικές φλέβες που μας συνδέουν με τη ζώσα μνήμη των αγώνων και των ελπίδων, τη μήτρα της αυριανής προοπτικής μας, όπου οι λέξεις που μιλούν τώρα για τα βάσανα των ανθρώπων θα έχουν θέση στα λεξικά της ιστορίας.
Ο Θάνος, στην τέχνη του, δεν υπήρξε ποτέ νοσταλγός, αλλά και ποτέ δεν είπε «καλά είμαστε τώρα σε σχέση με παλιά». Κι αυτό φαίνεται στην εσωτερική δύναμη της μουσικής του, είτε σε έργα θυελλώδη, είτε σε έργα «νυχτερινά» κάτω από τα φώτα της πόλης.
Συνθέτοντας μουσική σε μια εποχή «που στενεύουν τα περάσματα», ο δημιουργός Θάνος Μικρούτσικος δεν έχασε το θάρρος του, δεν παραιτήθηκε. Αφουγκράστηκε την ψυχή των λαϊκών ανθρώπων, των νέων ανθρώπων, στάθηκε εκεί, στην άκρη του μονοπατιού που οι «σύντροφοι περπάτησαν το θάνατο δίχως να σκοντάψουν», ένιωσε τον καημό της «Ελένης» που η «ζωή της είναι επικηρυγμένη». Από όλα αυτά εμπνεύστηκε, σε όλα αυτά έδωσε φωνή.
Είχε τη διορατικότητα και τη μαρξιστική μόρφωση που του επέτρεψαν να φτάσει σε ένα πολύ κομβικό πολιτικά συμπέρασμα: Οτι η εγκατάλειψη ή αναβολή του στόχου της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας στο όνομα της αναζήτησης κάποιου δήθεν πιο «εφικτού» στόχου οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια είτε στην ενσωμάτωση είτε στον εκφυλισμό, δίνοντας «αέρα στα πανιά» αντιδραστικών δυνάμεων. Με εφόδιο αυτό το συμπέρασμα «σάλπισε» την ανάγκη συμπόρευσης με το ΚΚΕ – από το οποίο άλλωστε ξεκίνησε και από το οποίο ποτέ δεν απομακρύνθηκε ουσιαστικά – και κόσμησε με την παρουσία του τα ψηφοδέλτιά μας στις βουλευτικές εκλογές του 2019.
Ο Θάνος ήταν μια ανοιχτή αγκαλιά για τους φίλους και τους συνεργάτες, ήταν μια ανοιχτή αγκαλιά για όλους, με απίστευτο χιούμορ, μεγάλη τρυφερότητα και κατανόηση για τους ανθρώπους. Ναι, στα 9/8 του ρυθμού της «Ρόζας» ας αναβλύσει αυτό που, ακόμα, μας φοβίζει, αυτό που πάντα ελπίζουμε γιατί μόνο έτσι θα δούμε ότι μόνο εμείς μπορούμε να «ξελασπώσουμε το μέλλον»…
Ο Θάνος είχε όνειρα. Το καλοκαίρι πριν φύγει για το ταξίδι για το Νότο, στη διάρκεια της προετοιμασίας της τελευταίας του εμφάνισης στο 45ο Φεστιβάλ ΚΝΕ-«Οδηγητή», είχε βρει τις παρτιτούρες από το θεατρικό έργο «Μάνα» του Μπρεχτ κι επιθυμούσε να το παρουσιάσει ολόκληρο. Στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν, κρατώντας του το χέρι, του μιλούσα για την υπόσχεση που είχε δώσει να το παρουσιάσουμε, για τη δύναμη που έχει μέσα του και ότι θα τα καταφέρει να σηκωθεί από το κρεβάτι του πόνου. Λίγες μέρες μετά «έφυγε». Θάνο, θα εκπληρώσουμε το χρέος μας.
Πάνω στη σκηνή, πίσω από αυτή, στα καμαρίνια περιμένοντας, μετά τις συναυλίες, στις συνεντεύξεις, στις εκδηλώσεις, στα Συνέδρια, στα γραφεία μας στον Περισσό, πάντα συζητώντας, πάντα βαθιά ανήσυχος, έθετε προβληματισμούς, έψαχνε απαντήσεις, ζούσε κάθε ώρα και στιγμή με δύναμη, πάθος, φλόγα. Γιατί γι’ αυτόν, «το πιο εκπληκτικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίσει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε»…
Ο Θάνος Μικρούτσικος, που ήταν πεπεισμένος ότι θα φτιάξουμε μια κοινωνία όπου «ο ψαράς θα είναι ποιητής και ο ποιητής θα ψαρεύει», ήταν ένας εξεγέρτης, διεκδικητής του ακατόρθωτου, μαχητής και αγωνιστής της ζωής.
O Δημήτρης Κουτσούμπας είναι ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
Πηγή: tanea.gr
