Στον Εβρο, η Ελλάδα εφαρμόζει ένα προηγμένο και πολυδιάστατο σύστημα επιτήρησης που περιλαμβάνει τεχνολογίες αιχμής, όπως πύργους ελέγχου, drones, τεχνητή νοημοσύνη και άλλα τεχνολογικά μέσα, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων. Αυτές οι τεχνολογίες αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και εστιάζουν στην πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης και την καταπολέμηση της διασυνοριακής εγκληματικότητας.
Διεθνής έρευνα, στην οποία συμμετείχαν τα μέσα El Pais (Ισπανία), Solomon (Ελλάδα), Tagesspiegel (Γερμανία), Inkstick (ΗΠΑ) και Wochenzeitung (Ελβετία), τόνισε ότι «οι εξωτερικές ευρωπαϊκές συνοριακές γραμμές ενισχύονται με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (AI) και αυτοματοποιημένης επιτήρησης. Αντί να προστατεύουν τα θεμελιώδη δικαιώματα, αυτές οι τεχνολογίες χρησιμοποιούνται για να διευκολύνουν τις παράνομες επαναπροωθήσεις και να εμποδίζουν το δικαίωμα ασύλου».
Μία από τις βασικές συνοριακές γραμμές είναι αυτή που χωρίζει την ελληνική περιοχή του Εβρου από την Τουρκία. Πολλές πηγές που συμβουλεύτηκαν οι ερευνητές συμφωνούν ότι αυτό το χερσαίο σύνορο έχει μετατραπεί σε πεδίο δοκιμών για την επαλήθευση τεχνολογιών που η αμυντική βιομηχανία αποκαλεί «έξυπνα σύνορα» και χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκά κονδύλια.
Κατά μήκος ενός μεγάλου μέρους των 192 χιλιομέτρων που χωρίζουν την Ελλάδα από την Τουρκία εκτείνεται ένας φράχτης, ο οποίος ενισχύει το φυσικό σύνορο, τον ποταμό Εβρο. Στο δέλτα βρίσκεται ο πρώτος από τους 11 πύργους επιτήρησης που έχουν εγκατασταθεί κατά μήκος της κοίτης του ποταμού. Πρόκειται για κατασκευές ύψους 15 μέτρων, οι οποίες μοιάζουν με κεραίες τηλεπικοινωνιών και είναι εξοπλισμένες με συστήματα βιντεοεπιτήρησης, θερμικές κάμερες με δυνατότητα νυχτερινής όρασης, ραντάρ και μετρητές απόστασης λέιζερ.
Δέκα από τους πύργους συλλέγουν εικόνες και δεδομένα από κινήσεις που χαρακτηρίζονται «ύποπτες», δηλαδή πιθανών υποψήφιων για παράτυπη μετανάστευση. Ο ενδέκατος πύργος μεταδίδει τις πληροφορίες και το υλικό σε δύο κέντρα ελέγχου: ένα στην Αλεξανδρούπολη και ένα στην Αθήνα.
Οι πύργοι καταγράφουν τις κινήσεις μέχρι και 15 χιλιόμετρα εντός τουρκικού εδάφους, ενώ τα δεδομένα αποστέλλονται σε πραγματικό χρόνο στα κέντρα ελέγχου. Παράλληλα, χρησιμοποιούνται drones τελευταίας τεχνολογίας, τα οποία παρέχουν δυνατότητες αναγνώρισης και εντοπισμού.
Το υποσύστημα επιτήρησης αποτελείται από εξοπλισμό δύο ευρωπαϊκών έργων, ονόματι Andromeda και Nestor. Το Andromeda διαθέτει θερμικές κάμερες, αισθητήρα AIS που εντοπίζει τη θέση σκαφών, θαλάσσια ραντάρ και drones, ενώ το Nestor εξοπλίζεται με κάμερες και συστήματα ανίχνευσης ραδιοσημάτων.
Τα drones, γνωστά ως INUS, είναι εξοπλισμένα με τεχνολογία η οποία συνδυάζει αυτόνομα οχήματα με ανθρώπινους χειριστές. Ο ανθρώπινος χειριστής της πλατφόρμας INUS μπορεί να διαχειρίζεται σε πραγματικό χρόνο διάφορες λειτουργίες, όπως έλεγχο καμερών, εναλλαγή μεταξύ εναέριων και επίγειων συστημάτων, και παρακολούθηση γεγονότων σε χάρτη για επίβλεψη της κατάστασης και σχεδιασμό δράσεων.
Το έργο Nestor, από την άλλη, είναι εγκατεστημένο σε έναν χαμηλότερο πύργο και διαθέτει θερμική κάμερα κατασκευασμένη από την ελληνική αμυντική εταιρεία Miltech, μαζί με μια κεραία αυτόματης ραδιογωνιομέτρησης και το σύστημα SignalShark, το οποίο ανιχνεύει ραδιοσήματα και καθορίζει την προέλευσή τους. Και τα δύο έχουν αναπτυχθεί από τη γερμανική εταιρεία Narda Safety Test Solutions.
Τα δεδομένα που συλλέγονται από τους πύργους και τα drones επεξεργάζονται από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης (AI), τα οποία διακρίνουν την παρουσία ανθρώπων, ζώων και άλλων αντικειμένων. Οι πληροφορίες αυτές επιτρέπουν στις Αρχές να ενεργοποιούν άμεσα συναγερμούς και να λαμβάνουν αποφάσεις.
Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι «οι τεχνολογίες αυτές διευκολύνουν παράνομες πρακτικές, όπως οι συλλογικές απελάσεις (pushbacks) και εμποδίζουν την άσκηση του δικαιώματος στο άσυλο, ενώ θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και τα δικαιώματα των προσφύγων». Υποστηρίζεται ότι η χρήση τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη αυξάνει την αδιαφάνεια, καθώς τα δεδομένα που συλλέγονται δεν είναι διαθέσιμα για ανεξάρτητο έλεγχο. Ουσιαστικά, οι περιοχές αυτές λειτουργούν ως «ζώνες αδιαφάνειας», όπου οι πρακτικές των Αρχών δύσκολα ελέγχονται ή αμφισβητούνται.
Σύμφωνα με την έρευνα, «το 2021, η Ελληνική Αστυνομία παρουσίασε ένα ηχητικό κανόνι (Long Range Acoustic Devices, LRAD), μια συσκευή που παράγει εξαιρετικά δυνατούς ήχους με σκοπό να αποτρέπει πρόσφυγες από το να πλησιάζουν τον φράχτη. Ωστόσο, η παρούσα έρευνα δεν βρήκε καμία απόδειξη ότι η συσκευή έχει χρησιμοποιηθεί έστω και μία φορά».
Την περασμένη χρονιά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Αγκυρας, η Τουρκία συνέλαβε 222.516 μετανάστες που κατευθύνονταν προς την Ελλάδα. Παρότι το σύστημα έχει μειώσει τις αφίξεις στον Εβρο, η Ελλάδα κατέγραψε συνολικά 60.000 αφίξεις το 2024, αριθμός διπλάσιος από τον ανεπίσημο στόχο.
Πηγή: tanea.gr
