Ένα ψηφιακό μάτι κατοπτεύει τα χειρουργεία του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» συλλέγοντας συνεχώς στοιχεία και τροφοδοτώντας ένα ad hoc πληροφοριακό σύστημα. Η ευκρίνεια της εικόνας είναι τέτοια, που ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης έδωσε πριν από μία εβδομάδα εντολή ώστε το ψηφιακό μάτι του «Ευαγγελισμού» να μπει πιλοτικά και σε άλλα νοσοκομεία του συστήματος υγείας, με στόχο την καθολική κατόπτευση αυτού του ζωτικού πεδίου του ΕΣΥ. Με τον ψηφιακό έλεγχο των χειρουργείων το ΕΣΥ θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 85 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Στοιχεία, όπως ο γιατρός, η κλινική, το είδος της χειρουργικής επέμβασης, τα ιατρικά υλικά χειρουργείων αλλά και οι προμηθεύτριες εταιρίες εισάγονται με αμείωτο ρυθμό στη βάση δεδομένων. Η επεξεργασία τους, χάρη σε ένα μοντέλο Τεχνητής Νοημοσύνης που αναπτύχθηκε, επιτρέπει στους επικεφαλής του «Ευαγγελισμού» να έχουν ζωντανή εικόνα ανά πάσα στιγμή για τις χειρουργικές πράξεις.
Η λειτουργία του ψηφιακού οργάνου είχε ενεργοποιηθεί πιλοτικά από το περασμένο έτος, φωτίζοντας αχαρτογράφητα σημεία των χειρουργείων, όπως για παράδειγμα ποια ιατρικά υλικά επιλέγονταν για τις επεμβάσεις και πως μεταφράζεται αυτό για τον ασθενή, τον γιατρό, το νοσοκομείο αλλά και το σύστημα υγείας. Οι αρμόδιοι ενημερώνονταν και επικοινωνούσαν το αποτέλεσμα στους διευθυντές των χειρουργικών κλινικών.
Τον τελευταίο μήνα, όμως, το ψηφιακό μάτι παρακολουθεί όλες τις κλινικές, από τις γενικές μέχρι τις καρδιοθωρακοχειρουργικές και από τις νευρολογικές μέχρι τις ουρολογικές, ενώ η επεξεργασία των δεδομένων είναι μία πρόκληση για τους διαχειριστές του συστήματος, λόγω του όγκου τους και του περιεχομένου τους. Αν σκεφτεί κάποιος ότι στον «Ευαγγελισμό» διενεργούνται κάθε χρόνο από τους 120 χειρουργούς όλων των ειδικοτήτων περίπου 9.000 χειρουργικές επεμβάσεις, αντιλαμβάνεται τα δεδομένα που συλλέγονται για τα ποιοτικά και για τα ποσοτικά χαρακτηριστικά των χειρουργείων. Όλοι οι χειρουργοί είναι υποχρεωμένοι πια να συμπληρώνουν ηλεκτρονικά το πρακτικό χειρουργείου και να δηλώνουν, μεταξύ άλλων τα ιατρικά υλικά που χρησιμοποίησαν.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Η ιδέα υλοποίησης του πληροφοριακού αυτού συστήματος προέκυψε όταν διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο κόστος χειρουργείων μεταξύ ομοειδών ιατρικών πράξεων, πχ μεταξύ των by pass, της αγγειοπλαστικής, της τοποθέτησης βηματοδότη, της λαπαρασκοπικής αφαίρεσης χολής και άλλων» εξηγεί μιλώντας στο ΘΕΜΑ, ο διοικητής του «Ευαγγελισμού», Αναστάσιος Γρηγορόπουλος.
Η συλλογή των στοιχείων δρομολογήθηκε άμεσα. Στην πρώτη εκείνη φάση, κατά τις αρχές του 2023, τα δεδομένα συγκεντρώνονταν με τους…παραδοσιακούς τρόπους, δηλαδή χειροκίνητα, είτε με έγγραφα και παραστατικά, είτε με στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα του νοσοκομείου. «Άλλαξε ο τρόπος συλλογής των στοιχείων, αλλά το συμπέρασμα παρέμεινε ίδιο. Η ανάλυση έδειξε ότι σε ίδιες ιατρικές πράξεις προέκυπτε διαφορά του κόστους, ανάλογα με τον γιατρό και ανάλογα με την κλινική, επειδή χρησιμοποιούνταν είτε πολύ περισσότερα υλικά, είτε πολύ ακριβότερα υλικά» λέει ο κ. Γρηγορόπουλος.
«Ανωμαλίες» κόστους και αποκλίσεις
«Το πρόγραμμα στον «Ευαγγελισμό» λειτουργεί στα πρότυπα του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και έχει πολύ υψηλές δυνατότητες για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Η βάση δεδομένων του συστήματος περιλαμβάνει: Ιατρικό προσωπικό, Τμήμα εκτέλεσης Κλινική, Είδη ιατρικών πράξεων, Ιατρικά υλικά χειρουργείων, Προμηθευτές ιατρικών υλικών. Χρησιμοποιούνται μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) για τον υπολογισμό κόστους και τον εντοπισμό περιπτώσεων «ανωμαλιών» κόστους, δηλαδή χειρουργεία των οποίων το κόστος υπερβαίνει κατά πολύ το μέσο κόστος σε σχέση με το μέσο κόστος των ομοειδών ιατρικών πράξεων» λέει ο διοικητής.
Τα στοιχεία συγκεντρώνονταν για τουλάχιστον εννέα διαφορετικές χειρουργικές πράξεις/επεμβάσεις από πλήθος γιατρών και κλινικών επί έναν χρόνο. Για παράδειγμα, και με βάση την παρουσίαση του συστήματος, που έγινε τέλος Ιανουαρίου στο υπουργείο Υγείας, το 2023 καταγράφηκε και συγκρίθηκε το κόστος σε 514 επεμβάσεις αφαίρεσης χολής (χολοκυστεκτομή) με λαπαρασκοπική μέθοδο. Η συγκεκριμένη χειρουργική επέμβαση αποτελεί σχεδόν το 3% του συνόλου των επεμβάσεων. Το μέσο κόστος της λαπαροσκοπικής χολυστεκτομής ήταν 1.553 ευρώ. Οι 328 επεμβάσεις ήταν στο μέσο κόστος και οι 186 το ξεπερνούσαν. Οι δε 156 είχαν κόστος μεγαλύτερο κατά 20% του μέσου κόστους. Ενδεικτικά καταγράφηκε επέμβαση χολοκυστεκτομής με υλικά κόστους 6.629 ευρώ, δηλαδή σχεδόν 4,5 φορές πάνω από το μέσο κόστος. Συνολικά, η απόκλιση του μέσου κόστους για αυτές τις 186 επεμβάσεις μεταφράστηκε σε δαπάνη 164.000 ευρώ.
Τη μερίδα του λέοντος στις χειρουργικές πράξεις έχουν οι στεφανιογραφίες, αποτελώντας το 9% του συνόλου των πράξεων που αξιολογήθηκαν και συγκρίθηκαν από το ψηφιακό σύστημα. Για τις 1.694 στεφανιογραφίες που διενεργήθηκαν, τα υλικά κόστισαν 217.000 ευρώ. Το μέσο κόστος προσδιορίστηκε στα 128 ευρώ. Σε 1.408 στεφανιογραφίες δεν καταγράφηκε απόκλιση, ωστόσο σε 192 περιστατικά η «ανωμαλία» που εντόπισε το σύστημα ήταν απόκλιση πλέον του 20% πάνω στο μέσο κόστος. Το άθροισμα της διαφοράς κόστους όλων των χειρουργείων που ήταν σε αυτήν την κατηγορία έφθανε τα 56.000 ευρώ.
Τα «υλικά στον κουβά»
Ο τρόπος που οι χειρουργικές ομάδες με επικεφαλής τους γιατρούς διαχειρίζονται τα υλικά για τις επεμβάσεις έχει μπει επανειλημμένως στο μικροσκόπιο των αρμοδίων στο ΕΣΥ και στο υπουργείο Υγείας. Πριν από δύο δεκαετίες η κατασπατάληση των υλικών απασχολούσε πολύ τα ελεγκτικά όργανα, που είχαν αποτυπώσει στις εκθέσεις τους την αργκό ορολογία για την πρακτική που ακολουθούσαν επίορκοι γιατροί στα χειρουργεία, ως τα «υλικά στον κουβά» ή «κουβανέζικα». Ήταν εκείνα τα υλικά που ανοίγονταν και δεν χρησιμοποιούνταν αλλά πετιούνταν μέσα στους κάδους, οδηγώντας σε κατασπατάληση πόρων και εκτοξεύοντας τις παράνομες συναλλαγές μεταξύ προσωπικού του νοσοκομείου και των προμηθευτριών εταιριών.
Σήμερα η κατάσταση έχει βελτιωθεί πολύ, με τα νοσοκομεία να έχουν περάσει σε νέα εποχή σε ό,τι αφορά τον τρόπο προμηθειών, το πλαίσιο, τους διαγωνισμούς, τις αρμοδιότητες των οργάνων. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, κατά τα στελέχη του υπουργείου Υγείας ότι η εικόνα δεν μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω.
Η ψηφιακή καταγραφή αλλά και η αξιοποίηση των στοιχείων της δημιουργούν συνθήκες διαφάνειας και λογοδοσίας, λένε χαρακτηριστικά πηγές του «Ευαγγελισμού».
Τα παραδείγματα που αναφέρονται από όσους γνωρίζουν το πεδίο των χειρουργείων είναι ενδεικτικά. Μπορεί να υπάρχουν αιμοστατικά σκευάσματα 3ml, 7ml και 10ml στην αποθήκη υλικών, αξίας πχ 500, 800 και 1.000 ευρώ αντίστοιχα. Η επιλογή πρέπει να συσχετίζεται με το πώς και για πόσους ασθενείς θα χρησιμοποιηθούν. Μπορεί να ζητηθεί εκείνο των 10ml χωρίς να χρησιμοποιηθεί όλο, άρα γίνεται σπατάλη. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει όταν δεν αξιολογείται αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εργαλείο πολλαπλής χρήσης ή εργαλείο μιας χρήσης σε μία επέμβαση. Πρόκειται, όπως λένε, για ζήτημα σωστής διαχείρισης του επικεφαλής της επέμβασης, αν θα χρησιμοποιήσει πχ περισσότερα υλικά ή ακριβότερα υλικά. Και στις δύο περιπτώσεις, που δεν έχουν κατ’ ανάγκη κακόβουλο κίνητρο, το αποτέλεσμα είναι η σπατάλη, σε ένα σύστημα υγείας όπου η εξοικονόμηση και ο εξορθολογισμός των δαπανών αποτελούν έναν… ατελείωτο μαραθώνιο.
Σύμφωνα με τον διοικητή του «Ευαγγελισμού», η ενημέρωση όλων των γιατρών μέσω των διευθυντών των κλινικών όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν εποικοδομητική, καθώς όταν τους εξηγούσαν τη λειτουργία του προγράμματος, οι περισσότεροι ακολουθούσαν τους κανόνες της διαχείρισης στα υλικά. Στην πλειονότητά τους οι γιατροί συμμορφώθηκαν, συμβάλλοντας στη συρρίκνωση των δαπανών.
Η παρουσίαση του προγράμματος στο υπουργείο Υγείας ενεργοποίησε εξελίξεις. Ο υπουργός Υγείας έδωσε το πράσινο φως για την τοποθέτηση του ψηφιακού συστήματος σε όλα τα νοσοκομεία, ενώ εξετάζεται η δυνατότητα δημιουργίας κεντρικού συστήματος που θα παρακολουθείται από υπηρεσία του υπουργείου. Επιπλέον, δρομολογείται η δυνατότητα αυτόματης αποστολής αναφορών προς Υπουργείο, Διοίκηση νοσοκομείου, Διευθυντές κλινικών και γιατρούς στις περιπτώσεις που εντοπίζεται απόκλιση.
Διαβάστε επίσης
ΕΣΥ – Γραφεία Παραπόνων: Πόσοι πολίτες έκαναν καταγγελίες – Τι αλλάζει από 15 Σεπτεμβρίου
Πόσο στοιχίζουν οι ασθενείς στο ΕΣΥ – Σε ποια νοσοκομεία κοστίζουν ακριβά και σε ποια τα μισά
ΕΣΥ: Οι 7 επεμβάσεις με τη μεγαλύτερη αναμονή – Σε ποια περιοχή της χώρας η ζήτηση είναι στο «κόκκινο»
Πηγή: ygeiamou.gr
