Μπορεί η κρητική διατροφή να έγινε διάσημη, περιζήτητη, ακόμα και μόδα (μετά την αναγνώριση της συμβολής της στην καλή υγεία), για τους παλιούς Κρητικούς όμως αυτή είναι η καθημερινότητα, η ζωή τους.
Ασκόλυμπροι, σταμναγκάθια, παπούλες, λαγουδόχορτα, μάραθα, κουτσουνάδες και άλλα περίπου 120 άγρια βρώσιμα χόρτα αποτελούν βασικό μέρος του κρητικού τραπεζιού, συμμετέχοντας σε πολλά πιάτα – όχι σαν σαλάτα, αλλά βρασμένα ή «τσιγαριαστά» (τσιγαρισμένα σε λάδι) ή μαγειρεμένα με κρέας, ψάρι και όσπρια.
Το να ξέρει κανείς να τα διακρίνει και να τα μαζεύει αποτελεί μια τέχνη, ένα μεγάλο στοιχείο πολιτισμού που κινδυνεύει να χαθεί. Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα σημαντική η πρωτοβουλία «Πάμε για… χόρτα» της Περιφέρειας Κρήτης σε συνεργασία με τοπικούς συλλόγους που έχει στόχο τη διάδοση της Τέχνης της Συλλογής και Αξιοποίησης των Αγριων Χόρτων της Κρητικής Γης.
Η δράση εντάσσεται στο έργο «Κρήτη Ευρωπαϊκή Περιφέρεια Γαστρονομίας 2026» – υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο το Διεθνές Ινστιτούτο Γαστρονομίας, Πολιτισμού, Τεχνών και Τουρισμού, ύστερα από ομόφωνη πρόταση της Επιτροπής Ειδικών που επισκέφθηκε το νησί, αποφάσισε να εντάξει την Κρήτη στις Γαστρονομικές Περιφέρειες της Ευρώπης.
Η βλάστηση στο φόρτε της
Κοινός άξονας των εκδηλώσεων, που θα διαρκέσουν από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Απρίλιο (εποχή που η βλάστηση της κρητικής υπαίθρου είναι στο φόρτε της), είναι η συλλογή άγριων χόρτων στο φυσικό τους περιβάλλον. Επιλέγεται δηλαδή κάποιο χωράφι, προφανώς καθαρό από φυτοφάρμακα, και οι συμμετέχοντες στη δράση με τη βοήθεια «καθοδηγητών», ντόπιων δηλαδή που γνωρίζουν τους θησαυρούς της κρητικής γης και τα μυστικά τους, μαθαίνουν να τα μαζεύουν, πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον (φροντίζοντας να αφήνουν πίσω κάποια). Παράλληλα, όμως, κάθε εκδήλωση, μετά το μάζεμα, εμπλουτίζεται με διάφορες δράσεις (π.χ. παλιές νοικοκυρές του χωριού μαγειρεύουν με παραδοσιακές συνταγές τα χόρτα που έχουν μαζευτεί και, στη συνέχεια, τα γεύονται όλοι μαζί), τις οποίες επιμελούνται οι τοπικοί σύλλογοι που έχουν αναλάβει τη συγκεκριμένη μέρα. Γιατί αυτή είναι μια πρωτοτυπία της δράσης: τον κεντρικό συντονισμό μεν τον έχει η Περιφέρεια, αλλά τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις τις επιλέγουν και τις οργανώνουν τοπικοί σύλλογοι του χωριού που «πρωταγωνιστεί» κάθε μέρα.
«Αυτός είναι ο σωστός τρόπος για να προσεγγίσουμε τον εναλλακτικό τουρισμό», λέει στα «ΝΕΑ» η Σοφία Μαλανδράκη – Κρασουδάκη, περιφερειακή σύμβουλος Κρήτης, εντεταλμένη στον Τομέα Πολιτισμού, Παιδείας καθώς και σε θέματα Απόδημων Κρητών και υπεύθυνη δράσης και συντονισμού για την Περιφέρεια Κρήτης του «Πάμε για… χόρτα». «Το λάδι ήταν ανέκαθεν άφθονο στην Κρήτη και γι’ αυτό τα χόρτα βρίσκονται στο τραπέζι των Κρητικών αδιάλειπτα για 2.500 χρόνια», επισημαίνει. Μιλά για τη μεγάλη επιτυχία που είχε πέρυσι το πρόγραμμα, πρώτη χρονιά υλοποίησής του. «Είδαμε τριαντάρηδες με μικρά παιδιά, με τα πλαστικά τους μαχαιράκια στα χωράφια, είδαμε σεφ από τα ξενοδοχεία, ανθρώπους που συμμετείχαν σε μια εκδήλωση σε ένα χωριό και μετά ακολουθούσαν και την επόμενη εβδομάδα στο άλλο χωριό», λέει η κυρία Μαλανδράκη – Κρασουδάκη, επισημαίνοντας ότι η επαναληπτικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό της δράσης «γιατί δεν μπορεί κανείς να μάθει τα χόρτα με τη μία φορά». Φέτος, το πρόγραμμα θα διαρκέσει 3 μήνες και απλώνεται σε 14 σημεία του Νομού Χανίων σε συνεργασία με 18 τοπικούς συλλόγους. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται Σάββατο και Κυριακή, πάντα στις 11 το πρωί, με ελεύθερη συμμετοχή. Να σημειωθεί ότι καλύπτεται κάθε περιοχή του Νομού Χανίων: από τα Σφακιά ως το Θέρισο, από τον Καράνο ως την Πολυρρήνια και από τις Βρύσες Κυδωνίας ως τον Τζιτζιφέ και τη Σκάφη.
Κανένα εμπόδιο δεν είναι αρκετό
Ακόμα κι αν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, βρίσκουν λύσεις. Για παράδειγμα, η πρώτη φετινή δράση, παρά τη βροχή, πήγε εξαιρετικά. Μπορεί μεν να ακυρώθηκε ένα μέρος (το μάζεμα), αλλά στα γραφεία του πολιτιστικού συλλόγου 70-80 άτομα έμαθαν τα πάντα για τα χόρτα που είχαν ήδη μαζέψει ντόπιοι.
Τι έπεται; «Οι δράσεις μας, κοιτάζοντας το μέλλον, θα συνδεθούν με το λάδι, με την εκπαίδευση και τα σχολεία, ενώ σίγουρα θα αναζητήσουμε το ερχόμενο διάστημα, ανάλογα με την εποχή τους, βρώσιμους θησαυρούς της γης», καταλήγει η κυρία Μαλανδράκη – Κρασουδάκη.
Πηγή: tanea.gr
