Με τον Αμερικανό πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ να αποκαλεί τον Ουκρανό σύμμαχο ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, «δικτάτορα», διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία με τη Ρωσία. Ήδη, οι ΗΠΑ κάθισαν στο τραπέζι με τη Ρωσία στο Ριάντ της Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, δίχως τον Ουκρανό πρόεδρο, με τον τελευταίο να αντιδρά λέγοντας πως «δεν θα δεχτεί ποτέ» οποιεσδήποτε αποφάσεις χωρίς τη συμμετοχή της χώρας του. Είναι όμως έτσι;
Σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Φλίντερς (Αυτραλία), Ματ Φιτζπάτρικ, αυτή δεν θα είναι η πρώτη φορά που μεγάλες δυνάμεις συνεννοούνται για να διαπραγματευτούν νέα σύνορα ή σφαίρες επιρροής χωρίς τη συμβολή των λαών που ζουν εκεί.
Έτσι, ο Φιτζπάτρικ απαριθμεί στο The Conversation, ιστορικές περιπτώσεις που οι μεγάλες δυνάμεις έκλειναν συμφωνίες χωρίς τον εγχώριο «ξενοδόχο».
Διαμάχη για την Αφρική
Τον χειμώνα του 1884–85, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, σε διάσκεψη που συγκάλεσε ο Γερμανός καγκελάριος Ότο φον Μπίσμαρκ εγκαινίασαν τη Διαμάχη για την Αφρική που δεν ήταν παρά η εισβολή, η κατοχή, ο εποικισμός και η προσάρτηση της Αφρικανικής ηπείρου από τους Ευρωπαίους. Ούτε ένας Αφρικανός δεν ήταν παρών στο συνέδριο.
Μεταξύ άλλων, η διάσκεψη οδήγησε στη δημιουργία του Ελεύθερου Κράτους του Κονγκό υπό τον έλεγχο του Βελγίου, τον τόπο των αποικιακών θηριωδιών που σκότωσαν εκατομμύρια.
Η Γερμανία ίδρυσε επίσης την αποικία της γερμανικής Νοτιοδυτικής Αφρικής (σημερινή Ναμίμπια), όπου αργότερα διαπράχθηκε η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα εναντίον των αποικισμένων λαών της.
Η Τριμερής Σύμβαση
Το 1899, η Γερμανία και οι ΗΠΑ διοργάνωσαν μια διάσκεψη και ανάγκασαν μια συμφωνία για τους Σαμόα να χωρίσουν τα νησιά τους μεταξύ τους, παρά το γεγονός ότι οι Σαμόα εξέφρασαν την επιθυμία είτε για αυτοδιάθεση είτε για συνομοσπονδία κρατών του Ειρηνικού με τη Χαβάη.
Ως «αποζημίωση» για την απώλεια στη Σαμόα, η Βρετανία έλαβε την Τόνγκα, ενώ η γερμανική Σαμόα τέθηκε υπό την κυριαρχία της Νέας Ζηλανδίας μετά τον Α΄Π.Π. μέχρι το 1962. Η Αμερικανική Σαμόα (εκτός από πολλά άλλα νησιά του Ειρηνικού) παραμένουν εδάφη των ΗΠΑ μέχρι σήμερα.
Η Συμφωνία Σάικς-Πικό
Στη διάρκεια του Α’ Π.Π. οι Βρετανοί και Γάλλοι συμφώνησαν να μοιράσουν την παραπαιούσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, δίχως φυσικά να προσκληθεί η τελευταία. Ήταν η περίφημη συμφωνία Σάικς-Πικό του 1916 που πήγαινε κόντρα στην αραβική ανεξαρτησία καθώς και στις υποσχέσεις που έδωσε η Βρετανία στη Διακήρυξη του Μπαλφούρ να στηρίξει τους Σιωνιστές για δημιουργία εβραϊκού κράτους. Βέβαια, οι Σιωνιστές αργότερα ενισχύθηκαν, όσο κανείς άλλος, για τον σκοπό τους.
«Η συμφωνία έγινε η πηγή δεκαετιών συγκρούσεων και αποικιοκρατίας στη Μέση Ανατολή, οι συνέπειες των οποίων συνεχίζουν να γίνονται αισθητές σήμερα» λέει ο Φιτζπάτρικ.
Η Συμφωνία του Μονάχου
Το τέταρτο ιστορικό παράδειγμα, που αναφέρει ο πολιτικός επιστήμονας, είναι η περίφημη Συμφωνία του Μονάχου τον Σεπτέμβριο του 1938, όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλεν και ο Γάλλος πρωθυπουργός Εντουάρ Νταλαντιέ τα βρήκανε με τον ηγέτη της Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι και τον Αδόλφο Χίτλερ της Γερμανίας.
«Οι ηγέτες προσπάθησαν να αποτρέψουν την εξάπλωση του πολέμου σε όλη την Ευρώπη αφού οι Ναζί του Χίτλερ είχαν υποδαυλίσει μια εξέγερση και άρχισαν να επιτίθενται στις γερμανόφωνες περιοχές της Τσεχοσλοβακίας, γνωστούς ως Σουδήτες. Το έκαναν με το πρόσχημα της προστασίας των γερμανικών μειονοτήτων. Κανένας Τσεχοσλοβάκος δεν προσκλήθηκε στη συνάντηση» τονίζει ο Φιτζπάτρικ
Η συνάντηση, λέει ο Πολιτικός Επιστήμονας, εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς ως η «Προδοσία του Μονάχου» – ένα κλασικό παράδειγμα αποτυχημένου κατευνασμού μιας εμπόλεμης δύναμης με την ψεύτικη ελπίδα να αποτρέψει τον πόλεμο.
Το Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ
Το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης του 1939, (Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ) εξασφάλιζε ότι η ΕΣΣΔ δεν θα απαντούσε όταν ο Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία, ενώ χώρισε την Ευρώπη σε ζώνες επιρροής. «Αυτό επέτρεψε στους Σοβιετικούς να επεκταθούν στη Ρουμανία και στα κράτη της Βαλτικής, να επιτεθούν στη Φινλανδία και να καταλάβουν το δικό τους μερίδιο της πολωνικής επικράτειας» τονίζει ο Φιτζπάτρικ.
Η Διάσκεψη της Γιάλτας
Τέλος στη Διάσκεψη της Γιάλτας το 1945, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Σοβιετικός δικτάτορας Γιόζεφ Στάλιν και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Φράνκλιν αποφάσισαν την τύχη της μεταπολεμικής Ευρώπης.
Παράλληλα με τη Διάσκεψη του Πότσνταμ αρκετούς μήνες αργότερα, η Γιάλτα δημιούργησε την πολιτική αρχιτεκτονική που θα οδηγούσε στη διαίρεση της Ευρώπης στον Ψυχρό Πόλεμο.
Στη Γιάλτα, οι «μεγάλοι τρεις» αποφάσισαν τη διαίρεση της Γερμανίας, ενώ στον Στάλιν προσφέρθηκε επίσης μια σφαίρα ενδιαφέροντος στην Ανατολική Ευρώπη.
Πρόκειται για επανάληψη της ιστορίας;
Ο πολιτικός επιστήμονας θεωρεί οι διαπραγματεύσεις Ρωσίας-ΗΠΑ ανήκουν στις παραπάνω περιπτώσεις στις οποίες οι υιοθετημένες πολιτικές σπάνια τελειώνουν καλά για όσους επηρεάζονται.
Προσθέτει δε ότι σήμερα η προσέγγιση Ρωσίας-ΗΠΑ είναι αναβίωση είδους μυστικής διπλωματίας Χίλτερ-Στάλιν που χώρισε τα μικρότερα κράτη της Ευρώπης μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Ή ακόμα μοιάζει με μια νέα Γιάλτα, που θέλει να μιμηθεί για να ελέγχει την ανατολική Ευρώπη.
Ο Φιτζπάτρικ όμως πέφτει έξω. Υπενθυμίζεται ότι την άνοιξη του 2022 οι Ουκρανοί εγκατέλειψαν τις διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, ακούγοντας τα δυτικά κέντρα (πχ Λονδίνο). Οι συζητήσεις είχαν προχωρήσει σημαντικά, αλλά το Κίεβο τις τίναξε στον αέρα.
Η Ρωσία του Πούτιν δεν έχει εκφράσει ποτέ οποιαδήποτε πολιτική στόχευση να επιτεθεί ή να ελέγξει την ανατολική Ευρώπη και είναι απορίας άξιο πως πολιτικοί επιστήμονες υιοθετούν αυτό το αφήγημα. Παρομοιάζοντας τις πολιτικές Πούτιν με εκείνες του Χίτλερ οι δυτικοί αναλυτές, σαν τον Φιτζπάτρικ, ουσιαστικά λένε ότι τόσα χρόνια που συνεργαζόταν η Δύση με τη Ρωσία, συνεταιρίζονταν με έναν δικτάτορα.
Η Ουκρανία, εξάλλου παραβίασε τις Συμφωνίες του Μίνσκ (2014) που είχε υπογράψει με τη Ρωσία, φροντίζοντας να τις αξιοποιήσει στο μεταξύ για να εξοπλιστεί. Επέλεξε να μπει σε μια επιθετική στρατιωτική συμμαχία, απειλώντας συνεπώς τη γειτονική Ρωσία, ενώ ασκούσε πολιτικές απαρτχάιντ εναντίον Ρωσόφωνων. Συνεπώς, δεν έχει δείξει καλά δείγματα τήρησης υπογραφών, παρ’ όλα αυτά, ο Ρώσος πρόεδρος δεσμεύτηκε ότι θα είναι μαζί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ήδη η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε συνομιλίες με το Κίεβο για να διαμορφωθεί το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.
Πηγή: in.gr
