Όταν η Beatrice Dionigi φοιτούσε στην Ιατρική Σχολή πριν από 15 χρόνια, είχε διδαχθεί ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου ήταν μια ασθένεια της τρίτης ηλικίας, που πλήττει άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω. Η πραγματικότητα, όμως, ανέτρεψε τη θεωρία, καθώς από τότε που ξεκίνησε την καριέρα της ως χειρουργός παχέος εντέρου και ορθού, βρέθηκε να χειρουργεί ασθενείς πολύ νεότερους από ό,τι είχε μάθει στα αμφιθέατρα του Πανεπιστημίου.
«Συστηματικά, βλέπω ασθενείς ηλικίας 30 και 40 ετών, πολλοί από τους οποίους έχουν προχωρημένη νόσο», αναφέρει η σήμερα αναπληρώτρια καθηγήτρια χειρουργικής στο Ιατρικό Κέντρο Irving του Πανεπιστημίου Columbia (CUIMC). «Κάθε χρόνο, οι ασθενείς είναι όλο και νεότεροι» σημειώνει.
Η συγκεκριμένη τάση έχει επιβεβαιωθεί και ερευνητικά. Διαφορετικές μελέτες έχουν συμπεράνει ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι παθαίνουν καρκίνο στην πρώιμη ενήλικη ζωή και στη μέση ηλικία, με απότομη αύξηση να παρατηρείται κυρίως στους καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος -συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του παχέος εντέρου, του στομάχου και του παγκρέατος- και στους καρκίνους του μαστού και της μήτρας.
Μέσα σε αυτές, μια πρόσφατη διαπίστωσε ότι οι περιπτώσεις καρκίνου του γαστρεντερικού συστήματος σε Αμερικανούς κάτω των 50 ετών αυξήθηκαν κατά 15% μεταξύ 2010 και 2019, ενώ οι διαγνώσεις καρκίνου του μαστού σε γυναίκες κάτω των 50 ετών αυξήθηκαν κατά 8%. Τα μοτίβα αυτά προκαλούν προβληματισμούς, καθώς αντίστοιχα τα ποσοστά καρκίνου μεταξύ των ηλικιωμένων έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τι φταίει
«Ξεκάθαρα συμβαίνει κάτι εντελώς διαφορετικό που καθιστά τους νέους ανθρώπους ευάλωτους με τρόπους που οι προηγούμενες γενιές δεν είχε αντιμετωπίσει» επισημαίνει η Δρ. Rebecca Kehm, επιδημιολόγος του καρκίνου στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Mailman του Πανεπιστημίου Columbia. Εντούτοις, σύμφωνα με την ίδια, η αύξηση των καρκίνων πρώιμης έναρξης δεν μπορεί να εξηγηθεί από τη βελτίωση της πρόσβασης στον προσυμπτωματικό έλεγχο, καθώς οι αυξήσεις συμβαίνουν ακόμη και σε άτομα πολύ νέα για να πληρούν τις προϋποθέσεις για μαστογραφίες ρουτίνας ή κολονοσκοπήσεις.
Ούτε, όμως, η γενετική μπορεί να εξηγήσει την αύξηση αυτή. Κληρονομικές μεταλλάξεις όπως οι παραλλαγές BRCA για τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών, μαζί με κάποιες άλλες που σχετίζονται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ενδομητρίου είναι καλά τεκμηριωμένοι παράγοντες κινδύνου, αλλά ο επιπολασμός τους στον πληθυσμό έχει παραμείνει σταθερός με την πάροδο του χρόνου. «Αν οι γενετικές αλλαγές οδηγούσαν αυτή την τάση, θα περιμέναμε μια σταδιακή αύξηση σε πολλές γενιές – όχι τις απότομες αυξήσεις που βλέπουμε μέσα σε λίγες δεκαετίες», λέει η Δρ. Kehm.
Τι οδηγεί στην αύξηση των καρκίνων πρώιμης έναρξης;
Οι ειδικοί έχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με τον επιπολασμό. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ευθύνεται η αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας μεταξύ των νέων ανθρώπων, καθώς η περίσσεια λιπώδους ιστού μπορεί να τροφοδοτήσει τη χρόνια φλεγμονή και την ανάπτυξη όγκων. Μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες έχουν γενικά υποστηρίξει αυτή την ιδέα, συνδέοντας την παχυσαρκία με αυξημένους κινδύνους για διάφορους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του μαστού και του παχέος εντέρου. Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η παχυσαρκία μπορεί να αποτελεί υποκατάστατο υποκείμενων παραγόντων κινδύνου, όπως η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή.
Μια επικείμενη μελέτη με επικεφαλής τον γαστρεντερολόγο Δρ. Joel T. Gabre, Dionigi του CUIMC, και την ιατρική ογκολόγο Δρ. Yoanna S. Pumpalova βασίζεται σε προηγούμενες έρευνες που συνδέουν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, παρέχοντας τις πρώτες μοριακές αποδείξεις ότι η διατροφή μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις περιπτώσεις πρώιμης εμφάνισης. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένα λιπαρά οξέα που βρίσκονται σε επεξεργασμένα τρόφιμα -όπως τα σπορέλαια που προέρχονται από σόγια, καλαμπόκι και ηλίανθο- θα μπορούσαν να διαταράξουν το μικροβίωμα του εντέρου και να πυροδοτήσουν χρόνια φλεγμονή, καταστρέφοντας το DNA και πυροδοτώντας κακοήθεις αλλαγές.
«Το υπερβολικό λίπος στο σώμα ενδέχεται να ενισχύει αυτές τις διαδικασίες, αλλά η ίδια η παχυσαρκία δεν φαίνεται να είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου σε πρώιμη έναρξη -ή ακόμη και να αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα της νόσου», επισημαίνει ο Δρ. Gabre. Εντούτοις, τονίζει ότι θα χρειαστούν πρόσθετες έρευνες, συμπεριλαμβανομένων πειραμάτων σε μοντέλα ποντικών, για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματά του. Ο ίδιος, όμως, θεωρεί ότι η επιδημία των καρκίνων του παχέος εντέρου πρώιμης έναρξης είναι συνέπεια μιας θεμελιώδους αλλαγής στην ανθρώπινη διατροφή, με βάση τα ερευνητικά δεδομένα.
Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει και τους λόγους που κατά τα άλλα υγιείς ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου δεν ταιριάζουν στο αναμενόμενο προφίλ. «Συχνά, δεν είναι υπέρβαροι ή δεν εμφανίζουν άλλους προφανείς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο», εξηγεί ο Δρ. Dionigi. Με τη σειρά του, το γεγονός αυτό οδηγεί στην υπόθεση ότι η ανθυγιεινή διατροφή στην παιδική ηλικία θα μπορούσε να προκαλέσει μόνιμες βλάβες, καθιστώντας αναγκαίες περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες και μεγαλύτερη προσοχή στη διατροφή των παιδιών.
Oι περιπτώσεις καρκίνου του μαστού
Μια διαφορετική μελέτη με επικεφαλής τη Δρα Kehm, που δημοσιεύτηκε στο Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention δείχνει ότι οι πρώιμες επιλογές του τρόπου ζωής θα μπορούσαν να επηρεάσουν και την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού. Ανατρέχοντας σε συμπεριφορικά και ιατρικά δεδομένα από 26.000 γυναίκες στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που είναι ιδιαίτερα σωματικά δραστήριες μεταξύ των ηλικιών 12 και 34 ετών διέτρεχαν 20% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού πριν τα 40, σε σύγκριση με εκείνες που ασκούνταν ελάχιστα.
Η νέα ερευνητική εργασία είναι και η πρώτη που δείχνει ότι η ποσότητα της άσκησης παίζει σημαντικό ρόλο ήδη από την εφηβεία, ενώ η υιοθέτηση ενός πιο ενεργού τρόπου ζωής θα μπορούσε να προστατεύσει τις γυναίκες κατά του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Η ίδια εικάζει ότι αυτό συμβαίνει επειδή η εφηβεία είναι ένα κρίσιμο παράθυρο για τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων αυξομειώνονται δραματικά. «Η ρύθμιση των επιπέδων των οιστρογόνων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντική», σημειώνει η Δρ. Kehm. Ειδικότερα, η ομάδα της διαπιστώνει ότι η σωματική άσκηση συμβάλλει στην προστασία από τον καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο, ανεξάρτητα από το δείκτη μάζας σώματος ενός ατόμου.
Ενώ οι κλασικοί παράγοντες κινδύνου για καρκίνο είναι γνωστοί, ο ρόλος των επεξεργασμένων τροφών και του τρόπου ζωής παραμένει υπό διερεύνηση. Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για μακροχρόνιες μελέτες που θα εξετάζουν πώς οι περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες επηρεάζουν τον κίνδυνο από την παιδική ηλικία.
Διαβάστε επίσης
Ο σπάνιος καρκίνος που θα σημειώσει αλματώδη αύξηση 77% έως το 2050 – Στο στόχαστρο οι άνω των 50 ετών
Καρκίνος: Διαδεδομένα και απλά τεστ αίματος επιταχύνουν τη διάγνωση σε άτομα με πόνο στο στομάχι και φούσκωμα
Αυτή είναι πρώτη αιτία πρόωρου θανάτου παγκοσμίως – Πώς να προφυλαχθούμε
Πηγή: ygeiamou.gr
