Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τον τουρισμό στις ορεινές περιοχές, επηρεάζοντας τη βιωσιμότητα, την ελκυστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη αυτών των προορισμών. Η άνοδος της θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η περιβαλλοντική υποβάθμιση απειλούν όχι μόνο τη φυσική ομορφιά των περιοχών αυτών αλλά και τις τοπικές κοινωνίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό. Το έργο της Innovation Hive PeakED: Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση και Εκπαίδευση για Νέους Επιχειρηματίες και Εθελοντές έρχεται να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, προωθώντας βιώσιμες τουριστικές πρακτικές και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των ορεινών περιοχών μέσω εκπαίδευσης, έρευνας και συνεργασίας.
Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus+ KA2 Youth και του έργου PeakED, οι εταίροι του προγράμματος, σε συνεργασία με την καθηγήτρια του Τμήματος Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κα Χριστίνα Αναγνωστοπούλου, ολοκλήρωσαν την έρευνα στο πλαίσιο αυτής της συγχρηματοδοτούμενης πρωτοβουλίας.
Το έργο, το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2023 και έχει διάρκεια 2,5 ετών, στοχεύει στην ενίσχυση των ικανοτήτων και την ανάπτυξη – μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας από τη βάση προς την κορυφή, που περιλαμβάνει φορείς της αλυσίδας αξίας, ενδιαφερόμενα μέρη και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής – σχετικών πολιτικών πλαισίων σε όλη την Ευρώπη, ώστε να δημιουργηθούν νέες ή αναβαθμισμένες
αλυσίδες αξίας που θα συμβάλλουν στην κλιματική ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα των ορεινών περιοχών.
Το έργο PeakED αποτελεί ένα σχέδιο δράσης που υιοθετεί καινοτόμες προσεγγίσεις και μεθοδολογίες για τη βιωσιμότητα των ορεινών περιοχών, επιδιώκοντας να καλλιεργήσει ένα σύνολο δεξιοτήτων σε άτομα που δραστηριοποιούνται ενεργά στη διαχείριση των ορεινών οικοσυστημάτων.
Η έρευνα της κα Αναγνωστοπούλου επικεντρώθηκε στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στον τουριστικό τομέα στις ορεινές περιοχές των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο τουρισμός, ως βασικός πυλώνας τοπικής ανάπτυξης και βιωσιμότητας, αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερες προκλήσεις. Φυσικές καταστροφές, επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και πολιτιστικοί κίνδυνοι αποτελούν σοβαρές απειλές για την ελκυστικότητα και τη βιωσιμότητα αυτών των περιοχών, που διαθέτουν πλούσια ιστορία και μοναδική φυσική ομορφιά, και αποτελούν σημαντικούς προορισμούς φυσιολατρικού, πολιτιστικού και θρησκευτικού τουρισμού.
Η έρευνα ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα που επηρεάζουν τις τουριστικές δραστηριότητες, την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, καθώς και τη διατήρηση της βιωσιμότητας στις εν λόγω περιοχές.
Η μελέτη έδειξε ότι η ελκυστικότητα των προορισμών μειώνεται, καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά τη γοητεία των ορεινών περιοχών, υποβαθμίζοντας τη φυσική ομορφιά και τη μοναδικότητα αυτών των περιοχών. Η αύξηση των θερμοκρασιών και η επιδείνωση του φυσικού περιβάλλοντος – όπως οι ακραίες θερμοκρασίες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στην Ιορδανία – αποθαρρύνουν τους επισκέπτες από την εξερεύνηση φυσικών και ιστορικών θησαυρών.
Παράλληλα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα δημιουργούν μια πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση, αυξάνοντας σημαντικά το λειτουργικό κόστος στον τουριστικό τομέα. Ξηρασίες, πλημμύρες και άλλες ακραίες συνθήκες απαιτούν δαπανηρές προσαρμογές στις τουριστικές υποδομές, προκαλώντας οικονομική πίεση στις επιχειρήσεις.
Επιπλέον, προκύπτει μια τουριστική ανισορροπία όσον αφορά την παραδοσιακή καλοκαιρινή τουριστική περίοδο, η οποία παρουσιάζει μείωση στη ζήτηση, καθώς οι ταξιδιώτες προτιμούν πλέον τα ταξίδια την άνοιξη και το φθινόπωρο, γεγονός που δημιουργεί ανισορροπίες στην τουριστική αγορά.
Τέλος, η πολιτιστική κληρονομιά βρίσκεται επίσης σε υψηλό κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία απειλεί με ανυπολόγιστες ζημιές ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, των οποίων η διατήρηση και ανάδειξη υπονομεύεται συνεχώς.
Η προστασία και η ανάδειξη αυτών των προορισμών απαιτούν καινοτόμες στρατηγικές, περιβαλλοντική ευαισθησία και συνεργασία. Είναι ώρα για δράση, ώστε να διατηρηθεί ζωντανό το πάθος για εξερεύνηση και ανακάλυψη.
Ήρθε η ώρα για:
✔ Επενδύσεις σε Βιώσιμες Υποδομές: Εγκατάσταση συστημάτων εξοικονόμησης νερού και ενέργειας σε τουριστικές μονάδες.
✔ Δημιουργία Εναλλακτικών Τουριστικών Προϊόντων: Ανάπτυξη θεματικών μορφών τουρισμού (οικοτουρισμός, αγροτουρισμός) προσαρμοσμένων στις κλιματικές συνθήκες.
✔ Ενίσχυση της Ανθεκτικότητας των Πολιτιστικών Πόρων: Συστηματική συντήρηση και προστασία ιστορικών μνημείων από περιβαλλοντικές φθορές.
✔ Περιφερειακή Συνεργασία: Κοινές πρωτοβουλίες με άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του PeakED και της Innovation Hive.
