Σχεδόν 2,7 εκατομμύρια Έλληνες ζουν με παχυσαρκία, με τις προβλέψεις να δείχνουν ότι ως το 2030 περίπου 5 εκατομμύρια ενήλικες θα έχουν υψηλό δείκτη μάζας σώματος – πάνω από το φυσιολογικό – στη χώρα μας. Σήμερα ένας στους τρεις είναι παχύσαρκος και ένας στους τέσσερις είναι υπέρβαρος.
Η παχυσαρκία μπορεί να προκαλεί σωματικούς περιορισμούς, να επηρεάσει την ψυχική υγεία, ενώ σχετίζεται με πάνω από 200 επιπλοκές όπως το αγγειακό εγκεφαλικό, η υπνική άπνοια, η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης και άλλες παθήσεις που δυσκολεύουν την καθημερινότητα.
Όμως τρεις στους τέσσερις Έλληνες πιστεύουν ότι οι παχύσαρκοι φέρουν ακέραια την ευθύνη της παχυσαρκίας τους, και μάλιστα το 68% του γενικού πληθυσμού τους κατηγορεί για έλλειψη αυτοπειθαρχίας. Έτσι, οι παχύσαρκοι μπαίνουν στο στόχαστρο αδικαιολόγητων στερεοτύπων, επιφορτιζόμενοι με ένα στίγμα, σε ποσοστό 77%.
Τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση στο θέατρο Ακάδημος, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα Παχυσαρκίας που έχει οριστεί για τις 4 Μαρτίου. Στην εκδήλωση συμμετείχε ο ηθοποιός Πυγμαλίων Δαδακαρίδης πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης της παράστασης «Η Φάλαινα», με έναν συγκινητικό μονόλογο που ανέδειξε τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη μοναξιά και την αποξένωση των ανθρώπων με παχυσαρκία. Ο ηθοποιός μοιράστηκε την προσωπική του εμπειρία από τη μεταμόρφωσή του για την παράσταση, ενώ αναφέρθηκε και σε θεατή που στο τέλος της παράστασης του εκμυστηρεύτηκε: «Φοβόμουν να έρθω να με δω». Παρότρυνε «να αντιλαμβανόμαστε με ευγένεια, αγάπη και σεβασμό την παρουσία των ανθρώπων να μην τους κρίνουμε από το χρώμα, από το σχήμα, από τη σεξουαλικότητα ή από το βάρος. Να σκεφτούμε βαθύτερα, βάζοντας τον εαυτό μας στη θέση αυτού του ανθρώπου» και οι πάσχοντες «να έχουν θάρρος και να κερδίσουν μέρες ζωής, να κερδίσουν τη ζωή τους και ένα καλύτερο αύριο».
Από τους αιτιολογικούς παράγοντες της παχυσαρκίας, σχεδόν κανένας δεν είναι τροποποιήσιμος σε βαθμό που να εξαρτάται μόνο από το άτομο
Ξένια Κούρτογλου, Ιδρύτρια Focus Bari & Resilience Expert, Βιβιάννα Ζορμπά, Patient Communication Manager Φαρμασερβ – Lilly, Καλλιόπη Κώτσα, Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας – Διαβητολογίας, Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ
Δική τους ευθύνη
Σύμφωνα με έρευνα της Φαρμασερβ – Lilly, που παρουσίασε η Διευθύντρια Επικοινωνίας Ασθενών Βιβιάνα Ζορμπά, το 81% των ατόμων με παχυσαρκία πιστεύει ότι η απώλεια βάρους είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη, το 30% έχει κάνει τουλάχιστον 5 σοβαρές προσπάθειες να χάσει βάρος όμως μόλις το 11% το πέτυχε και το αποτέλεσμα κράτησε για ένα χρόνο, ενώ το 54% των ατόμων με παχυσαρκία φτάνει να συζητήσει το θέμα του βάρους του με το γιατρό μετά από έξι χρόνια από τη στιγμή που αντιμετώπισε το πρόβλημα, περιμένοντας συνήθως το γιατρό να ανοίξει το θέμα προς συζήτηση.
Παρόλα αυτά, η παχυσαρκία αποτελεί χρόνια νόσο η οποία προκαλεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς το σώμα αντιστέκεται και πολύπλοκοι μηχανισμοί που ρυθμίζουν την όρεξη και το μεταβολισμό, οδηγούν στην επαναπρόσληψη του βάρους που χάθηκε ύστερα από δίαιτα και άσκηση.
Τρεις αιτίες
Σύμφωνα με έρευνα για την παχυσαρκία που παρουσίασε η Ιδρύτρια της Focus Bari Ξένια Κούρτογλου, ο πληθυσμός πιστεύει ότι κακή ποιότητα διατροφής, έλλειψη άσκησης και συναισθηματικοί παράγοντες ευθύνονται για την παχυσαρκία σε ποσοστό 78%, 70% και 65%, αντίστοιχα, ενώ ο σύγχρονος τρόπος ζωής και παθολογικά αίτια αναγνωρίζονται σε ποσοστό 57% και 55%, γενετικοί παράγοντες σε ποσοστό 48%, έλλειψη χρόνου για άσκηση και σωστή διατροφή σε ποσοστό 41%, έλλειψη ενημέρωσης για τη σωστή διατροφή σε ποσοστό 24% και κοινωνικοί παράγοντες σε ποσοστό 23%.
Διακρίσεις
Οι άνθρωποι με παχυσαρκία είναι στόχος αδικαιολόγητων στερεοτύπων κατά 77% και ένα 74% του πληθυσμού τους αποδίδει ακέραια την ευθύνη της παχυσαρκίας τους. Μάλιστα το 68% τους χαρακτηρίζει ότι έχουν έλλειψη αυτοπειθαρχίας. Σε ποσοστό 66%, η κοινωνία ασκεί πίεση, η οποία επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες.
Οι άνθρωποι με παχυσαρκία έχουν μειωμένες ευκαιρίες επαγγελματικής απασχόλησης εξαιτίας της προκατάληψης σε ποσοστό 60%, καθώς η κοινωνική αποδοχή εξαρτάται περισσότερο από την εμφάνιση παρά από την προσωπικότητα, σε ποσοστό 59%.
Σε προσωπικό επίπεδο, «το βάρος δεν θα με πείραζε για έναν σύντροφο αν είχαμε χημεία», θεωρεί το 45% του πληθυσμού, που σε ποσστό 40% βλέπει το κοινωνικό στίγμα να μειώνεται με την αποδοχή της διαφορετικότητας.
Έτσι, το 56% του πληθυσμού θεωρεί ότι με τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης μπορεί το φαινόμενο να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ σε κάποιο βαθμό θεωρεί άλλο ένα 37% του κοινού. Μόνο ένα 2% αναγνωρίζει ότι το φαινόμενο είναι δύσκολο να μειωθεί ακόμη και με τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης.
Το κοινό πιστεύει ότι με συνδυασμό διατροφής και άσκησης (89%), ψυχολογική υποστήριξη (81%) και καθοδήγηση από διαιτολόγους και προπονητές (80%), μπορεί να αλλάξουν οι συνήθειες και με υποστήριξη από ειδικούς μπορεί να αντιμετωπιστούν οι αιτίες του φαινομένου.
Πρωτιά στους ειδικούς έχουν οι διαιτολόγοι (73%) τόσο για πρόληψη όσο και για αντιμετώπιση του φαινομένου, ενώ για πρόληψη, το κοινό πιστεύει ότι οι ψυχολόγοι, οι γιατροί και οι γυμναστές είναι η επόμενη ομάδα ειδικών. Για την αντιμετώπιση, η ομάδα ειδικών θα πρέπει να περιλαμβάνει γιατρό (εκτιμά το 51%), ψυχολόγο (το 49%) και προπονητή (το 39%).
Οι ειδικοί
Πέρα από τις αντιλήψεις του κοινού όμως, η Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας του Α.Π.Θ. Καλλιόπη Κώτσα, υπογράμμισε ότι τα γονίδια, έτσι όπως τα κληρονομούμε ή όπως διαμορφώνονται, καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το πώς λειτουργεί το σώμα, ακόμα και το πώς συμπεριφερόμαστε. Αυτό είναι κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είναι δική μας επιλογή. Το περιβάλλον είναι κάτι που σε έναν βαθμό μπορούμε να το αλλάξουμε, αλλά το άτομο μόνο του σε ένα δύσκολο περιβάλλον δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα.
Από τους αιτιολογικούς παράγοντες της παχυσαρκίας, σχεδόν κανένας δεν είναι τροποποιήσιμος σε βαθμό που να εξαρτάται μόνο από το άτομο. Είναι τροποποιήσιμοι, αλλά δεν εξαρτάται μόνο από το άτομο.
Συνέχισε, λέγοντας ότι η παχυσαρκία είναι μια προοδευτική ασθένεια που επηρεάζει σχεδόν κάθε σύστημα του σώματος, από τα καρδιαγγειακά, το γαστρεντερικό, τις αρθρώσεις, το αναπνευστικό, ενδοκρινολογικά κλπ, αλλά και τίποτα να μην συμβεί από όλα αυτά, υπάρχουν προβλήματα στο σκελετό.
Όταν το άτομο έχει εγκαταστήσει μία από τις παραπάνω επιπλοκές ή τα κιλά, το εμποδίζουν να διαχειριστεί την καθημερινότητά του. Τότε πρόκειται για κλινική παχυσαρκία και χρειάζεται βοήθεια από διεπιστημονική ομάδα. Το άτομο δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει μόνο του.
Αν το στάδιο είναι πρώιμο, η τροποποίηση της συμπεριφοράς σε συνεργασία με το γιατρό μπορεί να επαρκεί. Τα φάρμακα μπαίνουν αργότερα και με συγκεκριμένες ενδείξεις και βέβαια υπάρχει και το βαριατρικό χειρουργείο, που επειδή είναι μία μεγάλη ριζική επέμβαση εφαρμόζεται εκεί που υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα υγείας.
Ο ρόλος του γιατρού είναι πολύ σημαντικός, πρώτα για να κάνει τη διάγνωση, μετά για να εκπαιδεύσει τους ασθενείς στο πώς να διαχειριστούν το πρόβλημα, να τους κάνει να καταλάβουν ότι δεν φταίνε αυτοί. Στη συνέχεια θα επιλέξει την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση και θα παρέχει μακροχρόνια υποστήριξη.
Τα ιατρεία παχυσαρκίας λειτουργούν πολλά χρόνια στο δημόσιο σύστημα υγείας, με διεπιστημονική ομάδα, όπου μπορεί κανείς να κλείσει ραντεβού. Να ξεκινήσει από την πρόληψη, με εκτίμηση παραγόντων κινδύνου για νόσο και ίσως διατροφικές συμβουλές και συνταγογραφούμενη άσκηση και να παρακολουθείται. Το τελικό συντηρητικό βήμα είναι η φαρμακοθεραπεία, σε συνδυασμό με την άσκηση και την αλλαγή τρόπου ζωής, γιατί αν δεν υιοθετηθούν όλα τα μέτρα μαζί, κάποια στιγμή θα σταματήσει να λειτουργεί και το φάρμακο.
Ο αντιπρόεδρος της Φαρμασερβ – Lilly Σπύρος Φιλιώτης και ο ηθοποιός Πυγμαλίων Δαδακαρίδης
H καμπάνια
Στην εκδήλωση, ο Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της Φαρμασέρβ – Lilly Σπύρος Φιλιώτης, στάθηκε «στην ουσιώδη και επίμονη προσπάθεια της εταιρείας να παραμένει πιστή στο όραμα: «Να κάνουμε τη ζωή των ανθρώπων καλύτερη» και τόνισε ότι «με αυτή την εκστρατεία, η Φαρμασέρβ – Lilly έχει ως στόχο να συμβάλει στην ανάδειξη της παχυσαρκίας ως χρόνιας νόσου, να μεταφέρει το μήνυμα πως το άτομο που ζει με παχυσαρκία δεν ευθύνεται, και πως ο κατάλληλος σύμμαχος του είναι ο ιατρός. Μέσα από τη δύναμη της Συμμαχίας αυτής, θα σπάσει ο φαύλος κύκλος της νόσου.
Η καμπάνια της Φαρμασέρβ – Lilly εστιάζει στην ανάδειξη της παχυσαρκίας ως χρόνιας, πολυπαραγοντικής και υποτροπιάζουσας νόσου που χρήζει ιατρικής παρακολούθησης. Στόχος είναι να αναδειχθεί πως η παχυσαρκία δεν είναι αποτέλεσμα απλώς προσωπικών επιλογών ή κακών συνηθειών. Η παχυσαρκία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την δημόσια υγεία παγκοσμίως επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο και στη χώρα μας.
Πηγή: in.gr
