Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: Πώς απέφυγε την κατάρρευση πληρωμών μέσα σε 10 ώρες τεχνολογικού blackout –

Χάος προκλήθηκε στις διατραπεζικές συναλλαγές στην Ευρώπη, την περασμένη εβδομάδα, με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να μην μπορούν να διεκπεραιώσουν πληρωμές τρισεκατομμυρίων, μετά τη πολύωρη διακοπή στο σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Την κατάσταση επέτεινε περαιτέρω το γεγονός ότι το «μπλακ άουτ» σημειώθηκε την προ τελευταία ημέρα μήνα, όπου οι συναλλαγές είναι περισσότερες,

Το κραχ πληρωμών της ΕΚΤ είχε ως αποτέλεσμα μισθοί, συντάξεις και προνοιακά επιδόματα να καθυστερήσουν για χιλιάδες ανθρώπους.

Ωστόσο, η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερη.

Εάν η ίδια αναταραχή είχε συμβεί ή συνεχιστεί την επόμενη μέρα – το τέλος του μήνα και η ημέρα πληρωμής πολλών εργαζομένων του δημόσιου τομέα, συνταξιούχων και δικαιούχων κοινωνικής πρόνοιας, το χάος θα μπορούσε να πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους και επιχειρήσεις και να καταπονήσει το τραπεζικό σύστημα.

«Αν είχε διαρκέσει μέχρι την Παρασκευή, θα υπήρχαν μεγάλα ερωτήματα αναφορικά με τη διαχείριση κινδύνων για τις τράπεζες», σχολιάζει στο Reuters, ο Άλιστερ Μιλν, καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Loughborough Business School της Βρετανίας. «Οι διαχειριστές τραπεζικών κινδύνων θα πρέπει να αποφασίσουν: Είμαστε διατεθειμένοι να πιστώσουμε τον λογαριασμό πελάτη με την εμπιστοσύνη ότι τα χρήματα θα βρεθούν τελικά;»

Δέκα ώρες τραπεζικού χάους

Όταν το σύστημα κατέρρευσε την περασμένη Πέμπτη, το χάος που επικράτησε στις 10 ώρες που χρειάστηκαν για τον εντοπισμό και την επίλυση του προβλήματος εμπόδισε τις πληρωμές πρόνοιας περισσότερων από 15.000 κυρίως ηλικιωμένων και φτωχών Ελλήνων, μεγάλο αριθμό μισθών και συντάξεων στην Αυστρία, καθώς και πολλές χρηματοοικονομικές συναλλαγές .

Στο επίκεντρο της κλιμακούμενης αναταραχής βρισκόταν ένα κομμάτι δυσλειτουργικού υλικού, αλλά χρειάστηκαν ώρες για να εντοπίσουν οι τεχνικοί της ΕΚΤ το πρόβλημα μετά από μια αρχική, λανθασμένη διάγνωση ζητημάτων βάσης δεδομένων, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Reuters.

Αυτό ανάγκασε το προσωπικό των κεντρικών τραπεζών σε πολλές χώρες της ευρωζώνης να εργάζονται όλη τη νύχτα για να επιδιορθώσουν τον ελαττωματικό εξοπλισμό και να εκκαθαρίσουν τις καθυστερημένες συναλλαγές εγκαίρως για την ημέρα πληρωμής, σύμφωνα με αξιωματούχους που όπως και άλλες πηγές ζήτησαν ανωνυμία για να συζητήσουν αυτό το ευαίσθητο θέμα.

Το εφεδρικό σύστημα που δεν λειτούργησε

«Μια αποτυχία υλικού μπορεί να δικαιολογηθεί, αλλά το να μην υπάρχει αντίγραφο ασφαλείας που μπορεί να ενεργοποιηθεί αμέσως σε περίπτωση προβλημάτων δεν μπορεί», σχολιάζει ο Μάρκους Φέρμπερ, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συμμετέχει στην επιτροπή που εποπτεύει την ΕΚΤ. «Η υποδομή ζωτικής σημασίας χρειάζεται ένα εφεδρικό σύστημα και η ΕΚΤ πρέπει να το γνωρίζει αυτό».

Αξιωματούχος της ΕΚΤ είπε στο Reuters ότι το επηρεαζόμενο υλικό, διέθετε πολλά αντίγραφα ασφαλείας και η τράπεζα αυτή τη στιγμή ερευνά γιατί δεν το έκαναν.

Η ΕΚΤ είχε πρόσφατα ολοκληρώσει μια γενική αναθεώρηση του συστήματος πληρωμών και της διαχείρισης κρίσεων πριν από αυτό το συμβάν, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, όπως προτείνεται σε έκθεση της συμβουλευτικής Deloitte μετά από μια σειρά διακοπών λειτουργίας το 2020.

Μυστική τοποθεσία

Το σύστημα πληρωμών Target, το οποίο διαχειρίζεται τρισεκατομμύρια ευρώ ημερήσιων συναλλαγών, είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τη χρηματοπιστωτική και οικονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη των 20 εθνών που οι τοποθεσίες των τεσσάρων διακομιστών του αποτελούν αυστηρά μυστικό, με την ΕΚΤ να αποκαλύπτει μόνο ότι βρίσκονται σε δύο διαφορετικά μέρη της Ευρώπης.

Το κανάλι έκτακτης ανάγκης

Το σύστημα άρχισε να καταρρέει σταδιακά μετά τις 8 π.μ. ώρα Φρανκφούρτης την Πέμπτη. Το δίκτυο Target 2 (T2), το οποίο διαχειρίζεται μεγάλες πληρωμές μεταξύ κεντρικών τραπεζών και εμπορικών δανειστών, ακολούθησε το παράδειγμα δύο ώρες αργότερα, σύμφωνα με ενημερώσεις της ΕΚΤ προς τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Τόσο το T2 όσο και το T2S διευθύνονται από την ΕΚΤ με τις κεντρικές τράπεζες της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας.

Σε τηλεφωνήματα εκείνο το πρωί μεταξύ των διαχειριστών κρίσεων στην ΕΚΤ και των άλλων κεντρικών τραπεζών, η ευθύνη αποδόθηκε σε σφάλματα στην κοινή βάση δεδομένων των συστημάτων, τα οποία θα καθιστούσαν αδύνατη τη μεταφορά σε εφεδρική έκδοση -ή “failover” – χωρίς αντιγραφή για το ίδιο θέμα.

Αυτό απαιτούσε από το προσωπικό των κεντρικών τραπεζών να αναλύει επίπονα τις συναλλαγές για να εντοπίσει το λάθος ενώ το σύστημα ήταν εκτός σύνδεσης.

Στις 11.30, οι διαχειριστές κρίσεων ενεργοποίησαν το κανάλι έκτακτης ανάγκης των συστημάτων Target για κρίσιμες πληρωμές, όπως αυτές που αφορούν ξένα νομίσματα ή κλήσεις περιθωρίου. Αυτό γίνεται για να αποτραπεί οποιαδήποτε διακοπή από τη διάχυση σε άλλα νομίσματα ή παρεμπόδιση της λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Αυτή η διαδικασία, η οποία απαιτεί από τους συμμετέχοντες να υποβάλλουν κάθε συναλλαγή με μη αυτόματο τρόπο, είναι ακατάλληλη για τις εκατοντάδες χιλιάδες πληρωμές που πραγματοποιούνται μέσω T2 και T2S κάθε μέρα.

Μερικές δεκάδες πληρωμές πραγματοποιήθηκαν με αυτόν τον τρόπο, αλλά όλες οι άλλες έπρεπε να τοποθετηθούν σε μια ουρά, περιμένοντας να επιλυθεί τελικά το πρόβλημα.

Εντοπίζοντας το «λάθος»

Μόλις το απόγευμα η ΕΚΤ διαπίστωσε ότι στην πραγματικότητα υπήρχε αυτό που αργότερα περιέγραψε ως «ελαττωματικό εξάρτημα υλικού» σε μία από τις τέσσερις τοποθεσίες του συστήματος.

Στη συνέχεια, το προσωπικό άρχισε να μεταφέρει όλες τις συναλλαγές στο backup ή στο failover, λίγο πριν από το 16.00. Η μετακίνηση ολοκληρώθηκε στις 17.15 και ο διακανονισμός συνεχίστηκε στις 18.00, διαρκώντας μέχρι τα μεσάνυχτα.

Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ και τριών άλλων κεντρικών τραπεζών δήλωσαν ότι η εργασία συνεχίστηκε μέχρι νωρίς το πρωί για την εκκαθάριση των περισσότερων από τις συναλλαγές που είχαν τεθεί σε ουρά την προηγούμενη ημέρα.

Το πρόβλημα στην Ελλάδα

Όπως γράφει το Reuters, ορισμένες συναλλαγές είχαν εκκαθαριστεί πολύ αργά για να διεκπεραιώσουν έγκαιρα οι τράπεζες την Παρασκευή, με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα και την Αυστρία να καθυστερήσουν να λάβουν μισθούς, συντάξεις και προνοιακές πληρωμές.

Εντονη δυσαρέσκεια εκδηλώθηκε και μεταξύ των brokers , οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν για τις καθυστερημένες συναλλαγές. Ένας Ολλανδός broker είπε στο Reuters ότι ορισμένοι από τους πελάτες του χρεώθηκαν τόκους για χρήματα που συμφώνησαν να δανειστούν, αλλά δεν έλαβαν στην πραγματικότητα ως αποτέλεσμα της διακοπής λειτουργίας.

Ως εκ τούτου σχεδιάζουν να ζητήσουν αποζημίωση από την ΕΚΤ, όπως προβλέπεται από τους κανόνες Target.

Ο Paul Harris, συνεργάτης της δικηγορικής εταιρείας Osborne Clarke με έδρα το Λονδίνο, είπε ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά πιθανότατα θα δυσκολευτούν περισσότερο να λάβουν αποζημίωση από μια κεντρική τράπεζα παρά όταν φταίει μια ιδιωτική εταιρεία.

Σε μήνυμά της μετά το συμβάν, η ΕΚΤ περιέγραψε την κατάρρευση ως «μείζον περιστατικό» που είχε «δυσμενείς συνέπειες για τους συμμετέχοντες στην αγορά καθώς και για τους πελάτες τους» και είπε ότι ξεκίνησε μια «ενδελεχή ανάλυση» του επεισοδίου.

Η τελευταία ετήσια έκθεση της ΕΚΤ δείχνει ότι το T2 ήταν διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή το 2021, το 2022 και το 2023. Το 2020 ήταν σε λειτουργία 99,46% των περιπτώσεων – κάτω από το επιδιωκόμενο 99,7%.