Μέσα σε διάστημα μόλις λίγων ημερών ο Κιρ Στάρμερ έχει μετατραπεί, από εσωτερικά επικρινόμενος πρωθυπουργός της μετά Brexit Βρετανίας, σε έναν από τους πρωταγωνιστές ηγέτες της Ευρώπης στον χειρισμό της πολυεπίπεδης κρίσης του ουκρανικού, που διαχέεται στη Δύση.
Έχει σχηματίσει ένα -απρόσμενο μέχρι πρότινος- «δίδυμο» με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ως ηγέτες των δύο ευρωπαϊκών πυρηνικών δυνάμεων και μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ταυτόχρονα αναδεικνύεται ως ο νέος εν δυνάμει «γητευτής» του απρόβλεπτου Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, όπως κατέδειξε η πρόσφατη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο.
Ήταν στον απόηχό της -και της μετέπειτα ταπείνωσης του Ουκρανού προέδρου στο Οβάλ Γραφείο- που ο Κιρ Στάρμερ οργάνωσε τη σύνοδο κορυφής στο Λονδίνο, προβάλλοντας το προφίλ ενός «παίκτη» διεθνούς επιρροής.
Παίρνοντας τη «σκυτάλη» από τις πρόσφατες μίνι άτυπες συνόδους υπό τον Μακρόν στο Παρίσι, έφερε μαζί 19 ξένους ηγέτες από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, μέχρι τον Καναδά και την Τουρκία.
Οραματιζόμενος το ρόλο του «γεφυροποιού» στις διαταραγμένες ευρωατλαντικές σχέσεις στην εποχή Τραμπ 2.0, κάλεσε την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και ζήτησε το σχηματισμό ενός «συνασπισμού των προθύμων».
Σε αυτό το πλαίσιο ο ίδιος και ο Μακρόν θέλουν, μαζί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να παρουσιάσουν στην Ουάσιγκτον σχέδιο εκεχειρίας για το ουκρανικό, στο «θολό» φόντο των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ρωσίας.
Στο επίκεντρο είναι η παροχή ευρωπαϊκών εγγυήσεων στο Κίεβο και η ανάπτυξη ειρηνευτικής δύναμης στα ουκρανικά εδάφη.
Αλλά αυτό, κατά τον Στάρμερ, δεν μπορεί να γίνει χωρίς «αμερικανική κάλυψη».
Στη μεγαλύτερη μεταπολεμικά κρίση της Δύσης, το Λονδίνο επιχειρεί μια δύσκολη πράξη διπλωματικής εξισορρόπησης μεταξύ των ΗΠΑ του τραμπικού αναθεωρητισμού και μιας διχασμένης Ευρώπης.
Σε αυτό πάντως που ο Κιρ Στάρμερ δείχνει να διαφωνεί με τον Τραμπ και να συμφωνεί με ένα σημαντικό μέρος της ΕΕ είναι ότι δεν υπάρχουν περιθώρια κατευνασμού της επεκτατικής Ρωσίας.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ με τους προέδρους της Γαλλίας και της Ουκρανίας, Εμανουέλ Μακρόν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε τριμερείς συνομιλίες στο περιθώριο της συνόδου κορυφής στο Λονδίνο, στις 2 Μαρτίου (JUSTIN TALLIS/Pool via REUTERS)
Επιστρέφοντας από το «κρύο» του Brexit
Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων επισκέψεών τους στον Λευκό Οίκο ούτε ο Κιρ Στάρμερ, ούτε ο Εμανουέλ Μακρόν κατάφεραν να πείσουν τον Ντόναλντ Τραμπ στην παροχή αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας, σε μια μεταπολεμική περίοδο στην Ουκρανία.
Η νέα ηγεσία της Ουάσινγκτον επιμένει ότι αρκεί η υπογραφή διμερούς συμφωνίας με το Κίεβο για τη συνεκμετάλλευση των ουκρανικών σπάνιων γαιών και υποδομών.
Παραμένει άγνωστο εάν η στάση αυτή θα μπορούσε να αλλάξει, καθώς η ΕΕ προωθεί πρόγραμμα-μαμούθ για τον επανεξοπλισμό της, ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, με χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων και δάνεια για την αγορά συστοιχιών αεράμυνας, πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Ήδη, η μια μετά την άλλη, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανακοινώνουν αυξήσεις των αμυντικών δαπανών.
Προσώρας πάντως, στις τάξεις των «27», επτά από τις 23 χώρες που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ συνεχίζουν να υπολείπονται του συμμαχικού στόχου του 2% του ΑΕΠ.
«Πήχης», που αναμένεται -υπό τις ασφυκτικές σχετικές πιέσεις Τραμπ- να ανέβει τουλάχιστον στο 3%, στην επόμενη νατοϊκή σύνοδο κορυφής, στα τέλη Ιουνίου.
Εν μέσω διευρυνόμενου ρήγματος εν τω μεταξύ στις διατλαντικές σχέσεις και υπό το φάσμα της ρωσικής απειλής, ένα από τα βασικά θέματα στη σύνοδο του Λονδίνου ήταν η στενότερη στρατιωτική συνεργασία στην Ευρώπη, στο πλαίσιο αναμόρφωσης της αρχιτεκτονικής ασφαλείας.
Τόσο, ώστε ο εν αναμονή επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, να δηλώνει πλέον ανοιχτός «σε συζητήσεις τόσο με τους Βρετανούς, όσο και με τους Γάλλους», προκειμένου η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης να μπει κάτω από μια νέα «πυρηνική ομπρέλα».
Ο πρόεδρος Μακρόν έφερε ήδη το θέμα στο «τραπέζι» από πλευράς Γαλλίας.
Για τη Βρετανία ωστόσο -που, εκτός από πυρηνική αποτρεπτική δύναμη, διαθέτει επίσης ισχυρό στρατό, ναυτικό και αεροπορία- θα αποτελούσε μείζονα πρόκληση χωρίς στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ.
«Είμαστε αλληλένδετοι σε θέματα άμυνας, ασφάλειας και πληροφοριών», τόνισε ο Κιρ Στάρμερ στη Βουλή των Κοινοτήτων.
«Παραμένουν ένας αξιόπιστος σύμμαχος».
Ο Κιρ Στάρμερ με τον Ντόναλντ Τραμπ, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο (Carl Court/Pool via REUTERS/File Photo)
«Σε ποιον να τηλεφωνήσω στην Ευρώπη;»
Μια ρήση που αποδίδεται στον αείμνηστο Χένρι Κίσινγκερ, αμφιλεγόμενο «αρχιτέκτονα» της αμερικανικής ρεαλπολιτίκ, είναι ότι επί των ημερών του δεν μπορούσε να καταλάβει «ποιον να καλέσω αν θέλω να μιλήσω στην Ευρώπη»…
Πρακτικά ήταν μια δηκτική αναφορά στην αδυναμία του ευρωπαϊκού μπλοκ να συντονιστεί σε ένα ενιαίο μέτωπο στην παγκόσμια ψυχροπολεμική αρένα.
Εν έτει 2025, σε νεο-ψυχροπολεμικό φόντο και με τη συμμαχία με τις ΗΠΑ σε κρίση, αυτή η εικόνα στην ΕΕ δεν δείχνει να έχει αλλάξει πολύ.
Παρά τις δεκαετίες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τα μέτωπα του διχασμού πληθαίνουν.
Από τα δημοσιονομικά και το μεταναστευτικό, μέχρι την άνοδο του εθνικολαϊκισμού και της Ακροδεξιάς ή τις έξωθεν απειλές, είτε από τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε από τις ΗΠΑ «Πρώτα η Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο ίδιος δεν έχει κρύβει την απέχθειά του για την ΕΕ. «Δημιουργήθηκε για να π@δ@ξει την Αμερική», είπε τις προάλλες, προαναγγέλλοντας την επιβολή δασμών κατά των «27», ενόσω ο πιο στενός συνεργάτης του, τεχνο-ολιγάρχης Ίλον Μασκ και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, στηρίζουν απροκάλυπτα την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά.
«Είναι σαφές ότι ο ελεύθερος κόσμος χρειάζεται έναν νέο ηγέτη», λέει τώρα η Εσθονή επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας.
«Εναπόκειται σε εμάς, τους Ευρωπαίους, να αναλάβουμε αυτή την πρόκληση», απεφάνθη.
Το βασικό ερώτημα παραμένει ωστόσο αναπάντητο: ποιός;
Η θεσμική ηγεσία της ΕΕ θεωρείται αργόσυρτη και αδύναμη, εγκλωβισμένη σε ενδοκοινοτικές διχόνοιες και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Στα μέσα της δεύτερης και τελευταίας θητείας του στο Ελιζέ, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν παραμένει αδύναμος πολιτικά στο εσωτερικό της χώρας του, ενώ διεκδικεί ρόλο πρωταγωνιστή στην ΕΕ και συνδιαμορφωτή στις γεωπολιτικές εξελίξεις.
Πολλοί αναμένουν την μεγάλη επιστροφή της Γερμανίας, σκιαγραφώντας ως νέο «στρατηγό» τον Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς, που όμως δεν έχει σχηματίσει ακόμη κυβέρνηση, ενώ τα χρονικά περιθώρια στενεύουν ασφυκτικά για την Ευρώπη.
Στο μεσοδιάστημα, προκύπτουν ως… αουτσάιντερ ισχυροί ατλαντιστές.
Οικογενειακή φωτογραφία με τους συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής του Λονδίνου για το ουκρανικό και την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας, στις 2 Μαρτίου (NTB/Javad Parsa/via REUTERS)
Από τον Κιρ Στάρμερ, έως τους ατλαντιστές Τουσκ και Μελόνι
Σε αυτή την αβέβαιη συγκυρία για τις ευρωατλαντικές σχέσεις, η στάση του Κιρ Στάρμερ στο ουκρανικό έχει φέρει τη Βρετανία στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής για πρώτη φορά μετά το Brexit.
Ως πολύτιμος μεσολαβητής μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ο Βρετανός πρωθυπουργός ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση του στις Βρυξέλλες, ειδικά στον τομέα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας.
Επιδιώκει μια πιο ρεαλιστική και στρατηγική προσέγγιση της ευρωπαϊκής διπλωματίας έναντι του αμερικανικού απομονωτισμού.
Ως έχουν οι εξελίξεις, φαίνεται να διαμορφώνονται οι συνθήκες για τις τρεις μεγάλες χώρες της Ευρώπης -τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία- να χαράξουν μια νέα σχέση.
Αλλά η ανάληψη ηγετικού ρόλου από το Λονδίνο θα ήταν το λιγότερο αντιφατική.
Στην «εξίσωση» εν τω μεταξύ μπαίνουν ως ισχυρό ατλαντικό αντίβαρο, με σαφείς φιλοαμερικανικές θέσεις, η Ιταλία και η Πολωνία: οι μοναδικές δύο χώρες που έχουν ήδη απορρίψει κάθε συμμετοχή με στρατιώτες στη βρετανο-γαλλικής έμπνευσης «συμμαχία των προθύμων».
«Είναι πολύ, πολύ σημαντικό να αποφευχθεί ο κίνδυνος διαίρεσης της Δύσης», τόνισε η μεταφασίστρια και φιλοτραμπική πρωθυπουργός της Ιταλίας -τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης, Τζόρτζια Μελόνι.
Υπέρ της πρότασής της για άμεση σύγκλιση συνόδου κορυφής μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ τάχθηκε ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ.
Προεδρεύουσα για το τρέχον εξάμηνο στην ΕΕ, η χώρα του -όμoρη της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας- διαθέτει έναν από τους ισχυρότερους στρατούς της ΕΕ.
Ανακοίνωσε εκτόξευση των αμυντικών της δαπανών στο 4,7% του ΑΕΠ για φέτος, ξεπερνώντας ακόμη και τις ΗΠΑ.
Και πλέον χαρακτηρίζεται δημόσια από τον Ντόναλντ Τραμπ «υπόδειγμα» συμμάχου.
Πηγή: in.gr
