Ευρωπαίοι πολιτικοί και Τύπος, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης δείχνουν να συμφωνούν σε ένα πράγμα: Η εποχή Τραμπ φέρνει τα πάνω-κάτω και καμιά από τις παλιές βεβαιότητες για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη.
Για τους Ευρωπαίους προέχει ωστόσο η απορία, για το πώς βλέπει ο νέος Αμερικανός πρόεδρος την ήπειρό μας και πώς θα πρέπει να τον αντιμετωπίσουν.
Πολλοί ψύχραιμοι αναλυτές έχουν ήδη σχολιάσει ότι για τον Τραμπ όλα είναι μπίζνες. Η πολιτική του βασίζεται σε κανόνες real estate, μέτρησης του κόστους και πρόβλεψης του πιθανού κέρδους. Η Αμερική θα πρέπει να αρχίσει να «κερδίζει» είναι αυτό που μονότονα επαναλαμβάνει.
Στο πράσινο τραπέζι
Πριν από μερικές ημέρες ο βρετανικός Economist σε μια μακροσκελή ανάλυσή του ξεκινούσε θυμίζοντας ότι ο Τραμπ αρέσκεται να περιγράφει την γεωπολιτική με όρους χαρτοπαιξίας. Για αυτόν τον λόγο είπε ορθά-κοφτά στον Ζελένσκι ότι «δεν έχει καθόλου καλό χαρτί».
Για τον Τραμπ όλοι είναι παίκτες σε ένα τραπέζι με πράσινη τσόχα και η βεβαιότητά του είναι ότι η δική του χώρα είναι αυτή, που κρατά πάντα στο χέρι της το καλύτερο χαρτί. Βεβαίως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλοϊκά, όπως προειδοποιεί και η βρετανική επιθεώρηση, αλλά αυτό δεν φαίνεται να απασχολεί προσώρας τον Τραμπ.
Σε ό,τι αφορά τους Ευρωπαίους συμπεριφέρεται με τη σιγουριά ότι και τα δικά τους χαρτιά είναι πολύ χειρότερα από εκείνα των ΗΠΑ. Και σε αυτό δεν φαίνεται να έχει και τόσο άδικο. Ειδικά σε μια περίοδο, που η μέχρι τώρα «soft power» υποχρεώνεται να μάθει τους κανόνες που ισχύουν στο τραπέζι των «hard powers», όπως επισημαίνεται σε ένα επόμενο άρθρο του βρετανικού περιοδικού.
Θα μπορούσε να προσθέσει κανείς βεβαίως ότι αυτό που ξεχωρίζει έναν επαγγελματία από ένα πρωτάρη χαρτοπαίκτη είναι η δεινότητα στη μπλόφα. Αλλά είναι μάλλον νωρίς για να αποφασίσει κανείς αν ο «τρελός βασιλιάς» (Mad King), όπως τον αποκάλεσαν κάποιοι μπλοφάρει ή πραγματικά εννοεί όλα όσα λέει. Στη δεύτερη περίπτωση θα ήταν ιδιαίτερα οδυνηρές οι συνέπειες της αποκάλυψης, για όσους θα είχαν ποντάρει στην πρώτη εκδοχή.
Ο φακός εστιάζει στην Κίνα
H συντηρητική ελβετική Neue Zürcher Zeitung σε μια πρωτοσέλιδη ανάλυσή της το Σάββατο με τίτλο «Η κατάρα της γεωπολιτικής» προσεγγίζει πάντως το ζήτημα από μια ενδιαφέρουσα οπτική γωνία. Παραδέχεται ότι οι Ευρωπαίοι έχουν τα μάτια τους στην Ευρώπη, αλλά ο Τραμπ και οι σύμβουλοί του βλέπουν το «μεγάλο παιχνίδι» (Great Game). «Ο φακός του είναι εστιασμένος στην Κίνα. Η Ρωσία είναι δευτερεύουσας σημασίας και η αξία της περιορίζεται στο να μην καταστήσει τον Κινέζο βασικό ανταγωνιστή ακόμα ισχυρότερο εξαιτίας της εξάρτησης από αυτόν».
Η εφημερίδα υπενθυμίζει μάλιστα και μια σχετική αναφορά του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Μάρκο Ρούμπιο: «Το μεγάλο στόρι του 21ου αιώνα θα αφορά τη σχέση ΗΠΑ-Κίνας. Αν η Ρωσία μετατραπεί σε μικρό αδελφό των Κινέζων τότε η Αμερική θα βρει απέναντί της δύο πυρηνικές δυνάμεις». Η διοίκηση Τραμπ λοιπόν σκέφτεται με την παραδοσιακή λογική των μεγάλων δυνάμεων, αδιαφορώντας για τις ανησυχίες και τις ευαισθησίες των μικρών κρατών. Σε αυτό το πλαίσιο βλέπει την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία ως μια λύση που απομακρύνει την σύγκρουση δύο πυρηνικών δυνάμεων. «Αυτό δεν είναι καθόλου ωραίο, αντιθέτως είναι εντελώς ανήθικο, αλλά αυτή είναι η Ρεαλπολιτίκ» σημειώνει κυνικά η ανάλυση.
Τελικά όλοι είναι ρεαλιστές
Οι Ευρωπαίοι βεβαίως συχνά επικαλούνται την ηθική, ωστόσο θα μπορούσε να τους θυμίσει κανείς ότι ακριβώς στο πλαίσιο του πολιτικού ρεαλισμού είναι πρόθυμοι να αποδεχτούν ένα τζιχαντιστικό καθεστώς στη Συρία και να αποκαταστήσουν διπλωματικές σχέσεις με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Θα μπορούσε να τους πει και πολλά άλλα ακόμα, όπως για παράδειγμα ότι κάποιοι από αυτούς κάνουν ότι δεν έχουν ακούσει για το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εναντίον του Μπένιαμιν Νετανιάχου για τις μεθόδους που χρησιμοποιεί εναντίον αμάχων στη Γάζα.
Ας επιστρέψουμε όμως στην ανάλυση των Ελβετών για την διατλαντική σχέση. Ενδιαφέρον έχει και η υπενθύμιση ότι μια αντίστοιχη δοκιμασία της είχε υπάρξει στην εποχή Ρέιγκαν. Τότε οι Αμερικανοί ήταν τα «γεράκια» και οι Ευρωπαίοι τα «περιστέρια», αν και στο τέλος συντάχθηκαν εν πολλοίς με τη γραμμή της Ουάσινγκτον. Σήμερα ο Τραμπ μοιάζει να θέλει να αντιστρέψει αυτούς τους ρόλους, εμφανιζόμενος υπέρ της ειρήνης. Ακριβώς επειδή θεωρεί ότι το μεγάλο πρόβλημά του δεν είναι οι αυταρχικές φαντασιώσεις του Πούτιν, αλλά η χρόνο με το χρόνο αυξανόμενη ισχύς της Κίνας, που απαιτεί τη «θυσία» της Ουκρανίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι υποχρεωμένοι να κινηθούν τελικά και οι Ευρωπαίοι. Για τον συντηρητικό αρθρογράφο θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο εξισορρόπησης των συμφερόντων τους με τις ΗΠΑ. Ουσιαστικά θα πρέπει να αποφύγουν τον πειρασμό να πιστέψουν ότι μπορούν να γίνουν μια τέταρτη μεγάλη δύναμη, που θα κοιτά στα μάτια τις τρεις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις. Κάτι τέτοιο ονειρεύονται μάλλον οι Γάλλοι, ενώ οι Γερμανοί είναι σαφώς πιο επιφυλακτικοί. Το ερώτημα βεβαίως είναι αν όλοι συνειδητοποιούν το ρίσκο μιας τέτοιας «μεγαλομανίας». Αλλά φυσικά το ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα είναι αν ο Τραμπ θεωρεί ότι τους χρειάζεται δίπλα του, σε αυτό το τραπέζι, που δεν έχει και απεριόριστες καρέκλες για παίκτες και αν οι Ευρωπαίοι έχουν σκεφτεί πώς να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες μιας πιθανής «τιτανομαχίας» ΗΠΑ-Κίνας. Ευτυχώς για αυτούς η «Ρεαλπολιτίκ» δεν είναι υπόθεση θάρρους.
Πηγή: in.gr
