Ο Οτσαλάν, σε μια δήλωση που κατέθεσε από μια τουρκική φυλακή στα τέλη Φεβρουαρίου, κάλεσε το PKK να «συγκαλέσει το συνέδριό σας και να λάβει μια απόφαση. Όλες οι ομάδες πρέπει να καταθέσουν τα όπλα τους και το PKK πρέπει να διαλυθεί».
Η ηγεσία του ΡΚΚ – από το μακροχρόνιο κέντρο διοίκησης στα βουνά Καντίλ του Ιράκ – ανταποκρίθηκε στην έκκληση του Οτσαλάν κηρύσσοντας μονομερή κατάπαυση του πυρός με οριστική διάλυση καθώς και αποφάσεις για τον αφοπλισμό και άλλα θέματα που αναβλήθηκαν μέχρι να μπορέσει να πραγματοποιηθεί το συνέδριο σε ένα ή δύο μήνες. Η Τουρκία παραμένει σταθερή στην απαίτησή της ότι όλες οι ομάδες που συνδέονται με το PKK, συμπεριλαμβανομένων των συριακών παραφυάδων του, πρέπει να διαλυθούν άνευ όρων.
Η επί δεκαετίες σύγκρουση του PKK με την Τουρκική Δημοκρατία έχει σκοτώσει περισσότερους από 40.000 ανθρώπους. Ο Οτσαλάν, εκτός του ότι ήταν ο ηγέτης του κινήματος ιδεολογικά, ηγήθηκε επίσης της ένοπλης εξέγερσης της ομάδας μέχρι τη σύλληψή του το 1999. Το PKK θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η διάλυση αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική απομάκρυνση από την ιστορία του PKK και σηματοδοτεί μια στροφή προς την πολιτική συμμετοχή ως το κύριο μέσο υπεράσπισης της κουρδικής υπόθεσης.
Σύμφωνα με το Al Jazeera, το μήνυμα του Οτσαλάν αντανακλά την αλλαγή της δυναμικής τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και στον ευρύτερο κουρδικό αγώνα για δικαιώματα και αναγνώριση.
Από την ένοπλη αντίσταση στην πολιτική εκπροσώπηση
Ιστορικά, η ένοπλη εξέγερση του ΡΚΚ είχε κεντρικό ρόλο στην κουρδική αντίσταση.
Ωστόσο, η άνοδος των κουρδικών πολιτικών κομμάτων, όπως το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), το οποίο απέκτησε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση το 2015, δείχνει ότι η πολιτική δέσμευση υπερισχύει πλέον της ένοπλης σύγκρουσης.
Η έκκληση του Οτσαλάν να διαλύσει το PKK είναι μια στρατηγική κίνηση για τη διεύρυνση του κουρδικού πολιτικού χώρου εντός του δημοκρατικού συστήματος της Τουρκίας, το οποίο έχει κερδίσει έδαφος μέσω των εκλογών και όχι μέσω της βίας.
Ωστόσο, η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να επιβάλλει περιορισμούς στα κουρδικά πολιτικά πρόσωπα, περιπλέκοντας τη διαδικασία πλήρους πολιτικής ενσωμάτωσης.
Η πολιτική εξισορρόπηση της Τουρκίας
Για τον πρόεδρο Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα ΑΚ, η αντιμετώπιση των κουρδικών αιτημάτων με παράλληλη διατήρηση της εθνικιστικής υποστήριξης αποτελεί μια λεπτή ισορροπία.
Η κληρονομιά του PKK και ο χαρακτηρισμός του ως τρομοκρατική ομάδα περιπλέκουν την κατάσταση, αλλά η κυβέρνηση Ερντογάν έχει κάνει προσεκτικές κινήσεις προς τον διάλογο, με την υποστήριξη εθνικιστικών προσωπικοτήτων όπως ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
Αυτή η συνεργασία θεωρείται ως ένας τρόπος να ανακτήσει την υποστήριξη των Κούρδων μετά την κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών του 2015, με τους νεότερους Κούρδους ψηφοφόρους να αναζητούν την ειρήνη και όχι τη βία.
Ωστόσο, η αντίσταση των σκληροπυρηνικών εθνικιστικών ομάδων παραμένει ένα εμπόδιο και οι όποιες παραχωρήσεις είναι πιθανό να συναντήσουν σημαντική αντίσταση.
Η διπλωματική θέση της Τουρκίας
Το κουρδικό ζήτημα έχει από καιρό επιβαρύνει τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση, ιδίως με την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Οι ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι στρατιωτικές ενέργειες της Τουρκίας κατά των κουρδικών δυνάμεων έχουν οδηγήσει σε διπλωματικές τριβές.
Μια επιτυχής επίλυση του κουρδικού ζητήματος θα μπορούσε να αμβλύνει αυτές τις εντάσεις και να ενισχύσει τη θέση της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή.
Εάν η Τουρκική Δημοκρατία μπορέσει να πλαισιώσει τον εαυτό της ως ηγέτη στην κουρδική πολιτική ομαλοποίηση, θα μπορούσε να ενισχύσει τους δεσμούς της με τους δυτικούς συμμάχους και να επιβεβαιωθεί ως σταθεροποιητική δύναμη στην περιοχή.
Η Συρία και το κουρδικό δίλημμα
Ταυτόχρονα, η κατάσταση στη Συρία περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα.
Το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), παρακλάδι του PKK, και η στρατιωτική του πτέρυγα, οι YPG, υπήρξαν κεντρικοί παίκτες στη συριακή σύγκρουση, συμμαχώντας με τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF).
Η Τουρκία θεωρεί ότι οι ομάδες αυτές συνδέονται με το PKK και έχει εξαπολύσει στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον τους. Ωστόσο, μια πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των SDF και της συριακής κυβέρνησης σηματοδοτεί μια πιθανή αλλαγή.
Η έκκληση του Οτσαλάν για διάλυση μπορεί να αντανακλά την επιθυμία να μειωθούν οι εντάσεις μεταξύ της Τουρκίας και των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία, προσφέροντας μια διέξοδο στο PYD να εξασφαλίσει πολιτικό ρόλο στο πλαίσιο ενός αναδιαρθρωμένου συριακού κράτους.
Ο δρόμος προς τη διαρκή ειρήνη;
Αν και η έκκληση του Οτσαλάν για διάλυση αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα, το ταξίδι προς τη βιώσιμη ειρήνη είναι γεμάτο προκλήσεις.
Για να διασφαλίσει τη διαρκή αλλαγή, η Τουρκία πρέπει να θεσπίσει νομικά πλαίσια για τον αφοπλισμό και την επανένταξη των μαχητών του ΡΚΚ, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τα πολιτιστικά και πολιτικά αιτήματα του κουρδικού πληθυσμού.
Το πολιτικό κλίμα παραμένει αβέβαιο, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως το CHP, να είναι επιφυλακτικά ως προς τα κίνητρα του Ερντογάν.
Προς το παρόν, πολλοί υιοθετούν μια στάση αναμονής, χωρίς να είναι σίγουροι για το αν η ειρηνευτική διαδικασία θα οδηγήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις ή απλώς θα εξυπηρετήσει την πολιτική ατζέντα της κυβέρνησης.
Τελικά, η επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας θα εξαρτηθεί από το κατά πόσον μπορούν να εφαρμοστούν οι απαραίτητες πολιτικές, νομικές και κοινωνικές αλλαγές, που θα οδηγήσουν σε διαρκή ειρήνη.
Πηγή: tanea.gr
