Ο Ιμπέρ Βεντρίν ήταν ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας επί των ημερών της κυβέρνησης των Σοσιαλιστών υπό τον Λιονέλ Ζοσπέν από το 1997 έως το 2002, όταν σημειωνόταν η «συγκατοίκηση» με τον πρόεδρο Ζακ Σιράκ. Ο πεπειραμένος διπλωμάτης που υπήρξε εκτός των άλλων σύμβουλος του πρώην προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν και είναι εκείνος που επινόησε τον διάσημο όρο hyperpuissance (hyperpower, υπερδύναμη) για να περιγράψει τις ΗΠΑ, μιλά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».
Κύριε υπουργέ, ων υπερασπιστής της ρεάλπολιτικ, μπορούμε να πούμε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν αυταπατηθεί σχετικά με τη διεθνή κοινότητα, την πολυμέρεια και τις οικουμενικές αξίες μας, με την επάνοδο του προέδρου Τραμπ στις ΗΠΑ;
Δεν υπερασπίζομαι τη ρεάλπολιτικ ως θεωρία, αλλά έχω ζήσει στη γεωπολιτική πραγματικότητα εδώ και δεκαετίες. Και από αυτή την άποψη, ναι, νομίζω ότι οι καλοί Ευρωπαίοι έχουν αυταπατηθεί. Αυτές οι συμπαθείς ελπίδες διαψεύστηκαν τα τελευταία χρόνια από πολλά σοβαρά γεγονότα και πλέον αντικρούονται πλήρως από τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία κι ακόμη περισσότερο από την εγκατάλειψη των αξιών των ΗΠΑ του 20ού αιώνα από τον Τραμπ. Στην Ευρώπη βρισκόμαστε σε μια στιγμή που δεν έχει προηγούμενο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στο «Nouveau dictionnaire amoureux de la géopolitique» (Νέο λεξικό λάτρεων της γεωπολιτικής), που φέρει την υπογραφή σας, μιλάτε για την Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Λέτε ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν το ΝΑΤΟ χωρίς την Τουρκία. Ισχύει ακόμη αυτό σήμερα; Λέτε επίσης ότι πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε για μια Τουρκία μετά τον Ερντογάν. Είστε από τους λίγους που το εξετάζουν. Πιστεύετε ότι ένα από τα ελαττώματα της Δύσης είναι ακριβώς το ότι δεν προβλέπει επαρκώς;
Η Τουρκία είναι ένας δύσκολος γείτονας. Οι Ελληνες το γνωρίζουν αυτό καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Παρ’ όλα αυτά, εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ από τις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της πολιτικής ανάσχεσης σε σχέση με την ΕΣΣΔ. Ακόμη και αν ο Τραμπ δημιουργεί γενική σύγχυση, δεν νομίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αλλάξει γνώμη. Εξάλλου, αν η Ευρώπη άλλαζε το DNA της και άρχιζε να σκέφτεται σαν δύναμη, είναι πολύ πιθανό ότι θα σκεφτόταν με τον ίδιο τρόπο. Η Τουρκία προσκαλείται αυτή την περίοδο σε συναντήσεις για την ασφάλεια στην Ευρώπη. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας. Συνεπώς, δεν νομίζω ότι οι Ελληνες θα πρέπει να περιμένουν ότι η Τουρκία θα μείνει εκτός αυτών των συνόλων. Πρέπει να εργαστούμε ρεαλιστικά και να έχουμε τις δυνατόν καλύτερες σχέσεις γειτνίασης, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου αμυντικού οργανισμού για την Ευρώπη, που βρίσκεται σε διαδικασία επανεφεύρεσης, προς το παρόν σε σύγχυση, αλλά θα καταστεί τελικά σαφής. Και σε αυτό το πλαίσιο, όντως, πρέπει να σκεφτούμε τι θα γίνει η Τουρκία μετά τον Ερντογάν, μετά το 2028. Είναι μακροπρόθεσμο, αλλά αυτό δεν μας εμποδίζει να προετοιμαστούμε σχετικά.
Θα πρέπει, όπως κάνουν οι Ευρωπαίοι αυτή τη στιγμή, να εμπλέξουμε την Τουρκία σε όλες τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία;
Ναι, δεν έχουμε επιλογή. Προς το παρόν η έξοδος από τον πόλεμο στην Ουκρανία γίνεται χωρίς τους Ευρωπαίους, μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας και λίγο της Ουκρανίας. Επειγόντως, οι Ευρωπαίοι συνεδριάζουν καθημερινά για να εξετάσουν ποιες αξιόπιστες εγγυήσεις θα μπορούσαν να παράσχουν για την εφαρμογή μιας κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία (αν υπάρξει συμφωνία Τραμπ – Πούτιν σε αυτό το σημείο) και, επιπλέον, για να καταστήσουν την Ευρώπη απρόσβλητη από τη Ρωσία ή οποιαδήποτε άλλη δύναμη αύριο. Δεν ξέρω ποια στάση θα τηρήσει η Τουρκία εκείνη τη στιγμή, αλλά σε ό,τι αφορά το άμεσο μέλλον συνδέεται, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, με τη διαχείριση της περιόδου μετά την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, έστω και μόνο λόγω της Μαύρης Θάλασσας.
Η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία θα «περάσει» αναγκαστικά μέσω των ΗΠΑ; Μπορεί η Ευρώπη να εκπλήξει και να μπορέσει να συνομιλήσει επί ίσοις όροις με τη Ρωσία;
Ο πρόεδρος Τραμπ θέλει τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Θα καταφέρει να κάνει τον Πούτιν να σεβαστεί την κατάπαυση του πυρός απειλώντας τον ή με την προοπτική τερματισμού των κυρώσεων; Αυτή είναι η μάχη των εγγυήσεων. Θα το μάθουμε μέσα στις επόμενες εβδομάδες ή μήνες. Ακολούθως, το περίπλοκο ζήτημα για τους Ευρωπαίους θα είναι να μην αφήσουν τον Τραμπ να διαπραγματευτεί μόνος του με τον Πούτιν το μέλλον της ασφάλειας στην Ευρώπη.
Από την άλλη, θα πρέπει να φοβόμαστε έναν πόλεμο, όπως αφήνουν να εννοηθεί οι επικεφαλής των γερμανικών και δανέζικων μυστικών υπηρεσιών ή δεδομένων των πολεμικών τόνων του γάλλου προέδρου;
Υπάρχει ήδη ένας πόλεμος στην Ουκρανία που πρόκειται να τερματιστεί. Προφανώς υπάρχει ένας κίνδυνος με τη Ρωσία, που είναι πάντα απειλητική και πολλά δυτικά λάθη στη 15ετία μετά το τέλος της ΕΣΣΔ συνέβαλαν στο να μετατραπεί σε λυσσασμένο ζώο. Ομως τίποτα δεν είναι μοιραίο. Και δεν βλέπω τους μηχανισμούς που θα οδηγούσαν σε έναν γενικευμένο πόλεμο.
Η τρέχουσα κατάσταση κάνει την Κίνα να θέλει να ενεργεί κατά το δοκούν; Ή τη Ρωσία να συνεχίσει την επέκτασή της;
Καμία δύναμη στον κόσμο, ακόμη και η αμερικανική υπερδύναμη, δεν μπορεί να κάνει εντελώς ό,τι θέλει, και αυτό θα το δούμε αρκετά σύντομα με τον Τραμπ. Μένει να φανεί αν η Ευρώπη του αύριο θα γίνει αρκετά απρόσβλητη, ώστε να αποθαρρύνει τον Πούτιν ή οποιονδήποτε άλλο ρώσο ηγέτη. Οσον αφορά την Κίνα, είναι σαφές ότι θα εκμεταλλευτεί την πολιτική του Τραμπ για να αναπτύξει την επιρροή της σε όλους τους πολυμερείς φορείς και να προσπαθήσει να ηγηθεί της οικολογικής μετάβασης, η οποία πρέπει απαραιτήτως να συνεχιστεί.
Πηγή: tanea.gr
