Το Royal Mile του Εδιμβούργου, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και οι γύρω δρόμοι έχουν αρκετά μνημεία, καθώς σε μια σχετικά μικρή διαδρομή οι επισκέπτες μπορούν να δουν πολλά αγάλματα.
Σύμφωνα με τους ακτιβιστές, όμως, κάτι λείπει: οι γυναίκες. Δεν υπάρχουν αγάλματα γυναικών στο κέντρο της πόλης και ελάχιστα στη γύρω περιοχή. Έτσι, όταν το 2017 ξεκίνησε ένας έρανος για να εξασφαλιστεί ένα άγαλμα στο Royal Mile για την Elsie Inglis, Σκωτσέζα υπέρμαχο των σουφραζετών και πρωτοπόρο στην υγεία των γυναικών που είχαν γίνει μητέρες, απέκτησε γρήγορα δυναμική. Αλλά όταν τα σχέδια αποκαλύφθηκαν τελικά τον περασμένο μήνα, μια πικρή διαμάχη αναζωπυρώθηκε σχετικά με την επιλογή ενός άνδρα γλύπτη και το όραμά του για το άγαλμα.
Πώς ξεκίνησε η διαμάχη για το άγαλμα
Η διαμάχη ξεκίνησε το 2022, όταν η φιλανθρωπική οργάνωση Statue For Elsie Inglis ακύρωσε ξαφνικά μια ανοιχτή πρόσκληση για σχέδια καλλιτεχνών για το μελλοντικό μνημείο και αντ’ αυτού ανακοίνωσε τον διορισμό του Alexander Stoddart, ο οποίος κατέχει τον τίτλο του συνήθους γλύπτη του βασιλιά στη Σκωτία και του οποίου τα υπάρχοντα έργα περιλαμβάνουν πέντε αγάλματα στο κέντρο του Εδιμβούργου, δύο από τα οποία -του David Hume και του Adam Smith- στο Royal Mile. Οι αντιδράσεις ήταν τόσο έντονες που όλοι οι διαχειριστές της φιλανθρωπικής οργάνωσης, εκτός από έναν, παραιτήθηκαν.
Μετά την υποβολή της επίσημης αίτησης σχεδιασμού πριν από λίγες εβδομάδες, οι αντιδράσεις συνέχισαν να αυξάνονται. Μέχρι το πρωί της Παρασκευής, η αίτηση είχε συγκεντρώσει 163 σχόλια από το κοινό. Μεταξύ αυτών που έχουν εκφράσει αντιρρήσεις είναι η Margaret Graham, δημοτική σύμβουλος των Εργατικών για την προτεινόμενη περιοχή, η οποία δήλωσε στον Observer ότι ο σχεδιασμός είναι «κακόγουστος και δεν αντιπροσωπεύει τον χαρακτήρα της Elsie Inglis». Ζήτησε περαιτέρω δημόσια διαβούλευση πριν ληφθεί η τελική απόφαση, αναφέρει ο Guardian.
Η Natasha Phoenix, φεμινίστρια γλύπτρια και ακτιβίστρια που ηγήθηκε της αντιπολίτευσης για τον διορισμό του Stoddart το 2022, δήλωσε ότι η ανάθεση ήταν «πολιτιστική ντροπή» και θα έπρεπε να είχε δοθεί σε γυναίκα. Ο Stoddart, είπε, «δεν έχει καμία σχέση με τον φεμινισμό ή με την Elsie Inglis».
Η Phoenix, η οποία είχε προγραμματίσει να συμμετάσχει στον αρχικό διαγωνισμό πριν αυτός κλείσει, δήλωσε: «Είναι απίστευτα σημαντικό οι ιστορίες των γυναικών να αφηγούνται μέσα από το γυναικείο βλέμμα. Όταν οι άνδρες δημιουργούν γλυπτά γυναικών, συχνά τις απεικονίζουν μέσα από τον πατριαρχικό φακό, είτε σκόπιμα είτε όχι».
Η Inglis, μία από τις πρώτες γυναίκες που αποφοίτησαν από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ίδρυσε ένα δωρεάν νοσοκομείο και μια τράπεζα γάλακτος για τις φτωχότερες γυναίκες και τα παιδιά του Εδιμβούργου και δραστηριοποιήθηκε στο κίνημα για το δικαίωμα ψήφου. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1914, δημιούργησε έναν στόλο γυναικείων νοσοκομείων πεδίου και υπηρέτησε ως γιατρός για τρία χρόνια.
«Διαγράφει την ιστορία των γυναικών»
Το άγαλμα της Inglis πρόκειται να τοποθετηθεί στο χώρο του μαιευτηρίου της, αλλά το προτεινόμενο σχέδιο του Stoddart, που αποκαλύφθηκε τον περασμένο μήνα, την απεικονίζει με στρατιωτική στολή, όρθια και μόνη της σε ένα ψηλό βάθρο.
Η Phoenix δήλωσε ότι το σχέδιο «διαγράφει την ιστορία των γυναικών και στερείται των ιδιοτήτων που αποδίδονται στην Elsie – ζεστασιά, συμπόνια και πνεύμα. Υπήρξε ανάμεσα σε καθημερινούς ανθρώπους και, μεταφορικά, δεν θα έβαζε ποτέ τον εαυτό της σε βάθρο ή πάνω από άλλους». Αντ’ αυτού, πρότεινε η Phoenix, το άγαλμα θα έπρεπε να απεικονίζει την Inglis σε στάση φροντίδας δίπλα σε μια νέα, θηλάζουσα μητέρα.
Η δρ Lynn McNair, λέκτορας στην πρώιμη εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, δήλωσε ότι είχε επίσης αντιρρήσεις και ζήτησε ένα σχέδιο φιλικό προς τα παιδιά αντί για ένα «απρόσιτο, σωματικά και στην αναπαράσταση».
«Ως γονέας και εκπαιδευτικός, έχω περπατήσει αμέτρητες φορές πάνω και κάτω από την High Street με ένα μικρό χεράκι χωμένο στο δικό μου, και έχω δει πώς η δημόσια τέχνη εξάπτει τη φαντασία των παιδιών, πυροδοτεί ερωτήματα και εμβαθύνει την κατανόησή τους για τον κόσμο», είπε.
«Είχαμε την ευκαιρία να τιμήσουμε την Elsie Inglis με τρόπο που να αντικατοπτρίζει τον αγώνα της για να ακουστεί η φωνή των γυναικών. Αντ’ αυτού, κινδυνεύουμε να πούμε μια άλλη ιστορία όπου αυτές οι φωνές παραμένουν απούσες».
Ζήτημα διαφάνειας
Η Gemma Bone, μέλος μιας ομάδας στο Facebook που δημιουργήθηκε για την εκστρατεία κατά των προτάσεων, δήλωσε ότι αισθάνεται ότι ο Stoddart είναι «ένας κατεστημένος άνδρας γλύπτης … του οποίου η ατζέντα είναι να τοποθετήσει ένα γλυπτό κλασικού τύπου σε περίοπτη θέση», και ότι «[η] στρατιωτική θητεία της Inglis, υπηρετώντας άνδρες, ήταν μικρή σε σύγκριση με το πρωτοποριακό ιατρικό έργο της για τις γυναίκες και τα μωρά».
Για άλλους, το ζήτημα είναι θέμα διαφάνειας. Η Jenny Lester, πρόεδρος της πορείας για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο Εδιμβούργο, δήλωσε ότι η επιλογή του Stoddart ήταν «κακόπιστη».
«Για μένα, το πρόβλημα δεν είναι ότι είναι άνδρας, αλλά ότι επιλέχθηκε από τους υπεύθυνους αφού είπαν ότι θα ήταν μια ανταγωνιστική διαδικασία», πρόσθεσε.
Οι διαχειριστές του Statue For Elsie Inglis ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους ότι η υποβολή της αίτησης σχεδιασμού ήταν «ένα σημαντικό ορόσημο στο έργο για την υλοποίηση ενός μόνιμου αφιερώματος στο Royal Mile».
«Οι διαχειριστές συνεχίζουν να είναι αφοσιωμένοι στην υλοποίηση αυτού του έργου και ελπίζουμε ότι όλοι όσοι αναγνωρίζουν τη ζωή και το έργο της Dr Elsie Inglis θα είναι υποστηρικτικοί», ανέφεραν.
Αλλά για τους αντιπάλους τους, οι διαφορές θα είναι δύσκολο να συμφιλιωθούν. «Υπάρχουν ήδη δεκάδες βαρετά, πατριαρχικά αγάλματα στο Royal Mile, τα οποία όλοι προσπερνούν κατευθείαν», δήλωσε ένας από αυτούς.
«Είναι προσβολή για την Elsie και για όλους μας να την κάνουμε άλλο ένα».
Αντίστοιχες περιπτώσεις που έργα επικρίθηκαν
Το 2020, το γλυπτό της Maggi Hambling που απεικόνιζε τη φεμινίστρια φιλόσοφο Mary Wollstonecraft δέχτηκε επικρίσεις όταν την απεικόνιζε γυμνή και ως μια αγνώριστη φιγούρα «κάθε γυναίκας». Τα αποκαλυπτήριά του ακολούθησαν μια δεκαετή προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων από την εκστρατεία Mary on the Green, οι εκπρόσωποι της οποίας υπερασπίστηκαν το σχέδιο ως μια σύγχρονη και προκλητική απεικόνιση – αλλά η φεμινίστρια ακτιβίστρια Caroline Criado-Perez το χαρακτήρισε «προσβλητικό» και «ένα γυμνό, τέλεια διαμορφωμένο, υγρό όνειρο μιας γυναίκας».
Ένα άγαλμα της φεμινίστριας Millicent Fawcett, από τη βραβευμένη με το βραβείο Turner καλλιτέχνιδα Gillian Wearing, στήθηκε στην πλατεία Parliament Square μετά από εκστρατεία. Αλλά λίγα χρόνια μετά τα αποκαλυπτήριά του, το 2018, ένα βιβλίο της καθηγήτριας Melissa Terras υποστήριξε ότι οι λέξεις που απεικονίζονται στο άγαλμα, «το θάρρος καλεί σε θάρρος παντού», είχαν αφαιρεθεί από το πλαίσιο. Ευρέως αναφερόμενη ως φόρος τιμής στη σουφραζέτα Emily Davison, η Terras δήλωσε ότι η Fawcett δεν είχε γράψει στην πραγματικότητα τη φράση μέχρι χρόνια μετά τον θάνατο της Davison, και μόνο τότε για να εξηγήσει γιατί ο θάνατός της είχε προσελκύσει ευρεία προσοχή, παρά για να την τιμήσει.
Πέρυσι, μια προτομή της συγγραφέως Virginia Woolf στο Μπλούμσμπερι αποτέλεσε αντικείμενο διαμάχης αφού το συμβούλιο του Κάμντεν την επισήμανε με έναν κωδικό QR που οδηγούσε τους θεατές σε μια επεξήγηση των «ιμπεριαλιστικών απόψεων» της Γουλφ. Η κίνηση ήταν μέρος ενός σχεδίου που δημιουργήθηκε μετά τις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter για να «δημιουργηθούν ουσιαστικές συνδέσεις μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων μας και του δημόσιου χώρου του Κάμντεν», δήλωσε το συμβούλιο. Η δισέγγονη της Woolf, Emma Woolf, κατήγγειλε την απόφαση.
Πηγή: tanea.gr
