του Τάσου Δασόπουλου
Οι ριζικές αλλαγές στις σχέσεις των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φέρνει το “Τραμπ 2” βάζουν την Ε.Ε. και την Ελλάδα σε νέες σημαντικές προκλήσεις για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, οι οποίες μάλιστα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.
Η επιβολή δασμών 25% από τις ΗΠΑ στα εισαγόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα και η βούληση της νέας ηγεσίας του Λευκού Οίκου να αποσύρει την αμυντική ασπίδα που παρείχε επί δεκαετίες στην Ευρώπη, πιέζουν την Ε.Ε. για μεγαλύτερη ομοσπονδοποίηση. Το πρώτο βήμα είναι μέσω της “αμοιβαιοποίησης” του χρέους, με συνέχισή της για να υποστηριχτούν νέες αναπτυξιακές επενδύσεις 200 δισ. ευρώ στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και άλλα 800 δισ. ευρώ για την αμυντικές δαπάνες.
Την ίδια ώρα η Ελλάδα έχει αποκαταστήσει από το 2019 ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από τον μέσο όρο της Ε.Ε. συγκλίνοντας τα εισοδήματα με τον μέσο όρο της Ευρώπης. Με την αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ προς την Ευρώπη, η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει επτά βασικές προκλήσεις, για να συντηρήσει τις οικονομικές της κατακτήσεις και να συνεχίσει την σύγκλιση των εισοδημάτων με την Ευρώπη σε ένα δυσμενές διεθνές περιβάλλον.
Οι κοινοτικοί πόροι
Οι δασμοί 25% στα ευρωπαϊκά προϊόντα τα οποία εισάγονται στις ΗΠΑ θα οδηγήσουν σε μείωση των εξαγωγών Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ισπανίας αλλά και των μικρότερων χωρών της Ε.Ε., επίσης θα έχουν συνέπειες και για την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι ο κύριος οδηγός της ανάπτυξης και για το 2025 θα είναι οι επενδύσεις. Εκτός από τη μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ στο 2% μέχρι τα μέσα του χρόνου, ειδικά για την Ελλάδα, ευκαιρία και πρόκληση θα είναι η απορρόφηση 9,8 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι το τέλος του χρόνου και συνολικά 15,3 δισ. ευρώ στους επόμενους 18 μήνες.
Όπως διευκρίνισαν πρόσφατα κοινοτικοί αξιωματούχοι, η προθεσμία για την ολοκλήρωση του ΤΑΑ είναι μέχρι και τον Αύγουστο του 2026 και δεν θα πάρει παράταση. Κάθε αστοχία ή καθυστέρηση θα σημάνει απώλεια πόρων, επενδύσεων και τελικά μείωση της ανάπτυξης.
Οι μεταρρυθμίσεις
Αποφασιστικής σημασίας για την Ελλάδα, τόσο για το 2025 όσο και για τα επόμενα χρόνια, θα είναι η ολοκλήρωση ενός ευρύτατου πακέτου μεταρρυθμίσεων, οι οποίες υλοποιούνται με χρήματα ταυ ΤΑΑ (οι 77 από αυτές), αλλά και άλλες, οι οποίες υλοποιούνται ως εθνική προτεραιότητα.
Ενδεικτικά, φέτος θα πρέπει να ολοκληρωθούν βασικές μεταρρυθμίσεις όπως είναι το κτηματολόγιο, η σύσταση πολεοδομικών σχεδίων σε όλη την Ελλάδα, αλλά και η ηλεκτρονική κάρτα ασθενούς για το εθνικό σύστημα υγείας. Μέσα στο 2026 θα πρέπει να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση για επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης και το πρόγραμμα “ΑΙΓΙΣ” των 2,5 δισ. ευρώ για τη συμπλήρωση μέσων και προσωπικού για την πολιτική προστασία.
Η φοροδιαφυγή
Μία από τις βασικές μεταρρυθμίσεις που γίνονται με χρηματοδότηση του ΤΑΑ, η οποία έχει αυτονομηθεί, καθώς αποτελεί πλέον “εργαλείο” οικονομικής πολιτικής, είναι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Τα έσοδα από φοροδιαφυγή προσέγγισαν για το 2024 τα 2 δισ. ευρώ και φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τα 3 δισ. ευρώ.
Με τα επιπλέον αυτά έσοδα, η κυβέρνηση αναμένεται να χρηματοδοτήσει νέες μειώσεις φόρων για τα εισοδήματα του 2025, τις οποίες αναμένεται να ανακοινώσει ο πρωθυπουργός τον Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ. Προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου είναι να διευρυνθεί η ηλεκτρονική διασταύρωση στοιχείων και να υπάρχει εποπτεία στην αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Η αύξηση των εισοδημάτων
Βασικό ζητούμενο της κυβερνητικής πολιτικής για την τρέχουσα τετραετία είναι η αύξηση του κατώτερου μισθού στα 950 ευρώ και του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ. Στον Προϋπολογισμό του 2025 περιλαμβάνονται μειώσεις φόρων και εισοδηματικές ενισχύσεις ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Από τον επόμενο μήνα θα αυξηθεί ο κατώτερος μισθός και παράλληλα θα γίνει μια διόρθωση του μισθού των δημόσιων υπαλλήλων, ο οποίος θα ξεκινά με εισαγωγικό μισθό που δεν θα πρέπει να είναι μικρότερος από τον κατώτερο μισθό του ιδιωτικού τομέα.
Ο έλεγχος του πληθωρισμού
Η ΕΚΤ έχει αναθεωρήσει τον φετινό πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στο 2,3% από 2% στην αρχή του χρόνου λόγω των ανατιμήσεων των τιμών της ενέργειας. Ο ελληνικός πληθωρισμός, σε όρους εναρμονισμού δείκτη τιμών καταναλωτή, έφτασε τον Φεβρουάριο στο 3%, έναντι πληθωρισμού 2,4% για τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Η πρόκληση για το οικονομικό επιτελείο θα είναι ο έλεγχος του πληθωρισμού όταν και όσο εκδηλωθεί, με την εμπειρία που αποκτήθηκε τα τρία προηγούμενα χρόνια.
Το πρωτογενές πλεόνασμα
Μία από τις πάγιες υποχρεώσεις της χώρας είναι να παράγει πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο διασφαλίζει την εκτέλεση του Προϋπολογισμού και τη μείωση του χρέους. Το 2024 ο επίσημος στόχος ήταν το πρωτογενές πλεόνασμα να φτάσει στο 2,5% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με όσα είπε ο πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας και νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κ. Χατζηδάκης κατά την τελετή παράδοσης παραλαβής χτες, τα επίσημα στοιχεία τον επόμενο μήνα, θα δείξουν ότι το πλεόνασμα έφτασε στο 3,5% του ΑΕΠ. Το 2025 ο στόχος είναι το πρωτογενές πλεόνασμα να φτάσει στο 2,4% του ΑΕΠ και όλοι πλέον θα περιμένουν ένα καλύτερο τελικό αποτέλεσμα.
Η μείωση του χρέους
Το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε το 2024 κατά 9,9%, στο 154% από 163,9% το 2023. Η πρόκληση για φέτος θα είναι το χρέος να συνεχίσει να μειώνεται και να φτάσει στο τέλος του χρόνου το 147,6% του ΑΕΠ και ίσως λίγο χαμηλότερα. Τούτο, παρά τις αποφάσεις για την αύξηση των αμυντικών δαπανών και τις όποιες επισφάλειες υπάρξουν από το πρόγραμμα “Ηρακλής” και τα δάνεια του ΤΑΑ.
Πηγή: capital.gr
