Πόσο μεγάλη θα είναι η ώθηση στην οικονομία από την…

Της Ελευθερίας Κούρταλη

Με αφορμή την παρουσίαση της Λευκής Βίβλου για την άμυνα που θα παρουσιάσει η Κομισιόν την Τέταρτη και η οποία θα αναδείξει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη  για απεξάρτηση από τις ΗΠΑ και για την ανάπτυξη πανευρωπαϊκών αμυντικών έργων και η οποία αναμένεται να συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες στη συνέχεια, στις 20-21 Μαρτίου, η Capital Economics προσπαθεί να υπολογίσει τον πραγματικό αντίκτυπο που έχει αυτή η τεράστια ευρωπαϊκή κινητοποίηση στην οικονομία της περιοχής. Αν και τα σχέδια της Ευρώπης να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες εξακολουθούν να εξελίσσονται, με βάση τα όσα είναι γνωστά μέχρι στιγμής, ο οίκος εκτιμά ότι θα αυξηθούν κατά περίπου 0,5% του ΑΕΠ μεταξύ του 2024 και του 2026 για την ευρωζώνη συνολικά, αυξάνοντας το ΑΕΠ της περιοχής κατά 0,2-0,3% σε δύο χρόνια.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης θα προέλθει από τη Γερμανία. Η μεταρρύθμιση του συνταγματικού φρένου χρέους φαίνεται πιθανό να συμφωνηθεί μέχρι αύριο Τρίτη, ανοίγοντας το δρόμο για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Αν και η μεταρρύθμιση δεν προσδιορίζει την κλίμακα ή το χρονοδιάγραμμα οποιασδήποτε αύξησης, η Capital Economics υποθέτει ότι θα αυξηθεί από 2,1% του ΑΕΠ πέρυσι σε περίπου 3,0% το 2026 και θα χρηματοδοτηθεί από την αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος (το οποίο θα αυξηθεί από 2,5% του ΑΕΠ σε περίπου 4,0% κατά την ίδια περίοδο με την αύξηση των επενδύσεων στις υποδομές).

Ωστόσο, οποιαδήποτε αύξηση στις αμυντικές δαπάνες είναι πιθανό να είναι πολύ μικρότερη στις άλλες τρεις μεγαλύτερες οικονομίες – Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία, εκτιμά ο οίκος.

Η πρωθυπουργός της Ιταλίας είπε ότι σχεδιάζει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες από μόλις 1,5% του ΑΕΠ το 2024 σε 2,5%, αλλά δεν έχει καθορίσει χρονοδιάγραμμα. Δεδομένου ότι δεν θέλει αυτό να γίνει εις βάρος των δημόσιων υπηρεσιών ή της αξιοπιστίας της Ιταλίας στις χρηματοπιστωτικές αγορές, η κλίμακα της αύξησης θα εξαρτηθεί από την ανοχή των αγορών και την έκταση της εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Η υπόθεση της Capital Economics προς το παρόν είναι ότι οι αμυντικές δαπάνες θα αυξηθούν στο 2,0% μέχρι το 2026.

Εντωμεταξύ, η κυβέρνηση της Γαλλίας είναι αναμφισβήτητα ακόμη πιο περιορισμένη δημοσιονομικά, δεδομένου του υψηλότερου ελλείμματος και της πιο εύθραυστης πολιτικής της κατάστασης. Ο πρόεδρος Μακρόν απέκλεισε το ενδεχόμενο υψηλότερων φόρων για τη χρηματοδότηση των αυξημένων αμυντικών δαπανών και η Εθνοσυνέλευση είναι απίθανο να συμφωνήσει σε περικοπές μη αμυντικών δαπανών. H Capital Economics πιστεύει λοιπόν ότι η Γαλλία θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες από 2,1% το 2024 σε μόλις 2,4% περίπου έως το 2026, εν μέρει χρηματοδοτούμενες από υψηλότερο έλλειμμα. 

Και η ισπανική κυβέρνηση δεν έχει δείξει ενθουσιασμό για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, επαναλαμβάνοντας μόνο την προηγούμενη δέσμευσή της να τις αυξήσει στο 2,0% έως το 2029. Επομένως, αναμένεται μια ακόμη μικρότερη ώθηση στις αμυντικές δαπάνες στην Ισπανία από ό,τι αλλού.

Συνολικά, τα παραπάνω υποδηλώνουν ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών για την ευρωζώνη στο σύνολό της μπορεί να είναι της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ μεταξύ 2024 και 2026. Οι περισσότερες, αλλά όχι όλες, από αυτές θα χρηματοδοτηθούν από υψηλότερα ελλείμματα.

Ο αντίκτυπος που θα έχει αυτό στην οικονομική δραστηριότητα θα εξαρτηθεί με τη σειρά του από τον τρόπο κατανομής μεταξύ των εισαγωγών και του εγχώριου εξοπλισμού, καθώς και μεταξύ των τρεχουσών και κεφαλαιουχικών δαπανών, μεταξύ άλλων. Η Capital Economics πιστεύει ότι μια λογική υπόθεση είναι ένας πολλαπλασιαστής για αμυντικές δαπάνες της τάξης του 0,5. Αυτό σημαίνει ότι η ώθηση του επανεξοπλισμού θα αυξήσει το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά περίπου 0,2-0,3% μεταξύ 2024 και 2026. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης θα γίνει στη Γερμανία και κυρίως το επόμενο έτος (αν όχι αργότερα), καθώς οι χώρες θα χρειαστούν χρόνο για να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες.

Μετά το 2026, η πορεία των αμυντικών δαπανών είναι ακόμη πιο αβέβαιη και εξαρτάται από πολιτικές επιλογές, όπως επισημαίνει ο οίκος. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και τον ρυθμό οποιασδήποτε υποχώρησης της στρατιωτικής υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ευρώπη. Είναι πιθανό ότι η αίσθηση του επείγοντος γύρω από την ευρωπαϊκή άμυνα θα εξασθενίσει με την πάροδο του χρόνου εάν οι γεωπολιτικές εντάσεις υποχωρήσουν.

Ωστόσο, θα συνεχίσουν να υπάρχουν ισχυροί γεωπολιτικοί λόγοι για να συνεχίσει η Ευρώπη να κλιμακώνει τις αμυντικές δαπάνες τα επόμενα αρκετά χρόνια. Αυτό θα ήταν πολύ πιο εύκολο να γίνει εάν χρηματοδοτηθεί από πολύ περισσότερο κοινό δανεισμό προκειμένου να ξεπεραστούν οι εθνικοί δημοσιονομικοί περιορισμοί.