Του Τάσου Δασόπουλου
Εντός των ορίων που θέτει το αναθεωρημένο σύμφωνο σταθερότητας για χρέος και έλλειμμα θα λειτουργήσει η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες για την περίοδο 2025 -2028 σύμφωνα με την “Λευκή Βίβλο” για την κοινή ευρωπαϊκή Άμυνα που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Ευρώπη (RearmEU), όπως περιγράφεται στο κείμενο της Επιτροπής, θα έχει ως στρατηγικούς στόχους την αναβάθμιση της αμυντικής ετοιμότητας όλων των χωρών της Ε.Ε. και την χρηματοδότηση για την παραγωγή και την έρευνα στην Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία. Η προσπάθεια θα χρηματοδοτηθεί με ένα σύνολο πόρων ύψους 800 δισ. ευρώ. Εκτός από τα 150 δισ. ευρώ που θα είναι το πρώτο κεφάλαιο για το νέο Ευρωπαίο Ταμείο Άμυνας, τα υπόλοιπα 650 δισ. ευρώ θα προκύψουν από την αύξηση των αμυντικών δαπανών στην οποία θα προχωρήσουν τα κράτη μέλη τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ενώ παράλληλα θα ενεργοποιηθεί και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε ό,τι αφορά τη δανειοδότηση για επενδύσεις άμυνας.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ευελιξία στον υπολογισμό των αμυντικών δαπανών, το κείμενο της Επιτροπής διευκρινίζει ότι αυτή θα υπάρξει μέσα από τις ρήτρες διαφυγής που θα πρέπει να ζητήσουν τα κράτη-μέλη μέχρι και το τέλος Απριλίου. Η ισχύς της ρήτρας θα είναι τετραετής για τα έτη 2025-2028 και μπορεί να παραταθεί αν μετά από εισήγηση της Επιτροπής κριθεί ότι θα πρέπει να γίνουν περισσότερα πράγματα στο τομέα της κοινής άμυνας. Διευκρινίζεται επίσης ότι βάση για τον υπολογισμό της αύξησης των δαπανών οι οποίες θα εξαιρούνται από το έλλειμμα, θα είναι οι αμυντικές δαπάνες που είχαν κάνει τα κράτη μέλη το 2021, δηλαδή τον χρόνο πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το όριο αύξησης των αμυντικών δαπανών το οποίο δεν θα υπολογίζεται στο έλλειμμα θα είναι το 1,5% του ΑΕΠ για κάθε κράτος μέλος. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών πάνω αυτό το όριο δεν θα υπόκειται στην ρήτρα διαφυγής και θα υπακούει στους υφιστάμενους δημοσιονομικούς κανόνες. Διευκρινίζεται μάλιστα ότι λόγω της ειδικής φύσης των αμυντικών δαπανών στη ρήτρα διαφυγής, οι αμυντικές δαπάνες θα υπολογίζονται κατά την υπογραφή ενός συμβολαίου προμήθειας αμυντικού υλικού και όχι κατά την μεταγενέστερη παραλαβή και πληρωμή του υλικού από το κράτος μέλος.
Οι κανόνες που θέλουν το κάθε κράτος μέλος με χρέος πάνω από 60% να μειώνει το χρέος κατά τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ και το έλλειμμα του κατ’ ανώτερο στο 3% του ΑΕΠ συνεχίζουν να ισχύουν. Αυτό σημαίνει ότι τα πέντε κράτη μέλη που έχουν μπει στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα πρέπει να συνεχίσουν να μειώνουν τις υπόλοιπες δαπάνες, πλην των αμυντικών για να πετύχουν τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3%. Μάλιστα τονίζεται ότι κάθε κράτος μέλος το οποίο προχωρά σε αύξηση των αμυντικών του δαπανών θα πρέπει παράλληλα να διασφαλίσει με αλλαγές στον προϋπολογισμό του ότι δεν θα ξεπερνά τους όρους που θέτουν οι δημοσιονομικοί κανόνες οι οποίοι συμφωνήθηκαν στο τέλος τους 2023.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιφορτιστεί με το καθήκον να παρακολουθεί την εξέλιξη των αμυντικών δαπανών σε συνεχή βάση για να μην υπάρξει δημοσιονομικός εκτροχιασμός κάποιου ή κάποιων από τα κράτη μέλη.
Πηγή: capital.gr
