Στη διαδικασία της τελικής αναθεώρησης το πρόγραμμα…

Του Τάσου Δασόπουλου

Έναν νέο αγώνα δρόμου για την τελική αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος “Ελλάδα 2.0”, που θα εξασφαλίσει την απορρόφηση των 36 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έχει ξεκινήσει από την αρχή του χρόνου το ΥΠΕΘΟ. 

Μέχρι και τις 11 Απριλίου η Ελλάδα θα πρέπει να παρουσιάσει στις Βρυξέλλες τις αλλαγές που θέλει να κάνει στις 105 επενδύσεις και τις 77 μεταρρυθμίσεις του προγράμματος, ώστε να μην έχει αστοχίες ή καθυστερήσεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε απώλειες κοινοτικών πόρων από το πρόγραμμα, το οποίο –τελεσίδικα πια– θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2026.

Το πλαίσιο των αλλαγών για το οποίο έχει δεσμευτεί η Ελλάδα στις Βρυξέλλες είναι το αναθεωρημένο πρόγραμμα να διατηρήσει τις αρχικές ποσοστώσεις στην κατανομή των πόρων, τουλάχιστον για τους δύο βασικούς πυλώνες του: την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Με άλλα λόγια, στο τελικό κείμενο η Ελλάδα θα πρέπει να κατανέμει το 38,1% των πόρων για την πράσινη και το 22,1% για την ψηφιακή μετάβαση. 

Επίσης, θα μπορεί να αλλάξει εν μέρει ή στο σύνολό τους όσα από τα 240 ορόσημα που θα πρέπει να εκπληρώσει μέχρι τα μέσα του επόμενου χρόνου δεν προλαβαίνουν να ολοκληρωθούν ή εμπεριέχουν τον κίνδυνο καθυστερήσεων.

Οι αλλαγές

Η εργασία της αναθεώρησης έχει ξεκινήσει από την αρχή του χρόνου και έχουν οριστικοποιηθεί ήδη οι πρώτες αλλαγές. Ένα πρώτο πακέτο επενδύσεων, συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ, αναμένεται να αντικατασταθεί και να περάσει στο STEP: Δηλαδή να αναζητήσουν χρηματοδότηση από την τεχνολογική πλατφόρμα της Ευρώπης που χρηματοδοτεί κονδύλια έξω από το ΤΑΑ και το ΕΣΠΑ έργα ψηφιακής μετάβασης. 

Επίσης, τμήματα από κλασικές υποδομές (μέρη της ΠΑΘΕ, σιδηροδρομικά έργα), τα οποία δεν έχουν ακόμη προκηρυχθεί, είναι δύσκολο να ολοκληρωθούν στην ώρα τους. Τα χρήματα που είναι ήδη δεσμευμένα για τις επενδύσεις αυτές θα μεταφερθούν σε άλλα έργα υποδομών, τα οποία προχωρούν κανονικά και τα οποία έχουν δεσμεύσει πόρους πάνω από τον αρχικό τους προϋπολογισμό (δηλαδή υλοποιούνται με υπερδέσμευση πόρων). 

Έργα που δεν “τρέχουν”

Επίσης, έχουν καταγραφεί προγράμματα, αρμοδιότητας κυρίως του υπουργείου Μεταφορών, τα οποία δεν συνάντησαν το ενδιαφέρον του κοινού και μάλλον θα αναθεωρηθούν μέσα στο επόμενο διάστημα.

Ενδεικτικά, σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται το πρόγραμμα για την επιδότηση αγοράς “πράσινων” ταξί. Οι ιδιοκτήτες δεν είδαν με καλό μάτι το πρόγραμμα, αφού εμφανίστηκαν διστακτικοί απέναντι στα κίνητρα αντικατάστασης των οχημάτων τους με νέα ηλεκτρικά. 

Ένα δεύτερο πρόγραμμα που εμφανίζεται να χωλαίνει στην υλοποίησή του αφορά τη ζήτηση για την ανάπτυξη δικτύου φορτιστών. Το γεγονός αυτό οδήγησε το υπουργείο σε ανακατεύθυνση του διαθέσιμου ποσού και στην αγορά επιπλέον 125 νέων λεωφορείων.

Ένα δεύτερο ζητούμενο σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση του δανειακού κομματιού του Ταμείου είναι η απορρόφηση των δανείων που αφορούν την ψηφιακή μετάβαση. Σε αυτό το κομμάτι, το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι η αγορά δεν μπορεί να εμφανίσει βιώσιμα έργα για να πάρει τα δάνεια του ΤΑΑ.

Οι στόχοι για τα κονδύλια

Με τα δάνεια ύψους 17,7 δισ. ευρώ ο στόχος είναι να απορροφηθούν στην ώρα τους και με την ποσόστωση που έχει δοθεί από την αρχή από το “Ελλάδα 2.0”, ώστε μέσα στα επόμενα χρόνια να έχουν πετύχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την οικονομία.

Το μεγάλο ζητούμενο για το επόμενο διάστημα είναι να διασφαλιστεί η πλήρης απορρόφηση και η αξιοποίηση των 9,6 δισ. ευρώ των επιχορηγήσεων που περιμένει να πάρει η Ελλάδα μέχρι και τα μέσα του επόμενου χρόνου. Για τον λόγο αυτό, η αναθεώρηση του “Ελλάδα 2.0” θα επικεντρωθεί στις επενδύσεις που έχουν ήδη προβλήματα και σε αυτές για τις οποίες δεν υπάρχει χρόνος για να ολοκληρωθούν στο αρχικό χρονοδιάγραμμα.

Συνολικά, η Ελλάδα αναμένει για τους επόμενους 18 μήνες να εισπράξει από το ΤΑΑ άλλα 15,3 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια. Μόνο για φέτος η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει πόρους ύψους 9,4 δισ. μέσα από την 6η και την 7η δόση του προγράμματος, εκπληρώνοντας 74 ορόσημα και στόχους. Θα πρέπει όμως όλοι να εργαστούν σκληρά από τώρα, και για το πρώτο εξάμηνο του 2026, στο οποίο θα χρειαστεί να εκπληρώσουν άλλα 164 ορόσημα και στόχους. Τούτο διότι, όσο λιγότερα ορόσημα μείνουν για το τέλος, τόσο πιο εύκολα θα εκπληρωθούν και η Ελλάδα θα καταφέρει να αξιοποιήσει το σύνολο των 36 δισ. ευρώ που δικαιούται από το πρόγραμμα.