Η αλήθεια είναι πως η συζήτηση άργησε πέντε χρόνια. Γιατί ο Εμανουέλ Μακρόν είχε προτείνει από το 2020 στους ευρωπαίους εταίρους του έναν «διάλογο» για την «ευρωπαϊκή διάσταση» των ζωτικών συμφερόντων της Γαλλίας, τα οποία προστατεύει η πυρηνική αποτρεπτική της δύναμη. Πυρηνική ομπρέλα υπήρχε όμως ήδη στην Ευρώπη, των ΗΠΑ, και καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν εννοούσε να αμφισβητήσει την αμερικανική εγγύηση ασφαλείας. Χρειάστηκε να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο ο Ντόναλντ Τραμπ, και να ευθυγραμμιστεί, κατά πώς δείχνει, με τις θέσεις της Ρωσίας, ώστε να ζητήσει (πρώτος…) ο Φρίντριχ Μερτς, ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, συνομιλίες για το κατά πόσον «η πυρηνική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας θα μπορούσε να ισχύσει και για εμάς»· να ανταποκριθεί κατόπιν ο γάλλος πρόεδρος αποφασίζοντας να ανοίξει «τη στρατηγική συζήτηση σχετικά με την προστασία των συμμάχων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο μέσω της αποτρεπτικής μας δύναμης»· να χαιρετίσει ο πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ την ιδέα λέγοντας μάλιστα ότι η Πολωνία πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποκτήσει δικά της πυρηνικά όπλα· να δηλώσουν επίσης η Λιθουανία και η Λετονία ότι ενδιαφέρονται για τη γαλλική προσφορά. Οπως σημειώνει όμως στους «Financial Times» ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ιμπέρ Βεντρίν, «η συζήτηση που ξεκινάει τώρα μας οδηγεί σε αχαρτογράφητα ύδατα».
Ακόμα και αν η Γαλλία ήθελε να επεκτείνει την πυρηνική της ομπρέλα στην Ευρώπη, λένε ειδικοί, το οπλοστάσιό της περιλαμβάνει μόλις 290 πυρηνικές κεφαλές. Συγκριτικά, οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 5.000 πυρηνικές κεφαλές, ανάμεσά τους και περισσότερες από 100 βόμβες βαρύτητας σταθμευμένες στην Ευρώπη οι οποίες τελούν μεν υπό αμερικανικό έλεγχο, αλλά σύμφωνα με μια συμφωνία «πυρηνικού διαμοιρασμού» στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρονται και να ρίχνονται από βελγικά, γερμανικά, ελληνικά, ιταλικά, ολλανδικά και τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη. Η Ρωσία, από την πλευρά της, έχει 5.580 πυρηνικές κεφαλές, και πρόσφατα μετακίνησε κάποιες στη Λευκορωσία. «Για να φθάσουμε στις 400 πυρηνικές κεφαλές, θα χρειαζόμασταν περίπου δέκα χρόνια», αναγνωρίζει, μιλώντας στη «Le Monde», η Ελοΐζ Φαγιέ, ερευνήτρια στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων. Οπως σημειώνει η ίδια, ωστόσο, «τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων μας μπορούν ήδη να εκτοξεύσουν πυραύλους M51 σε απόσταση 8.000 χιλιομέτρων. Το θέμα είναι η πολιτική αξιοπιστία. Πρέπει να εφευρεθεί ένα νέο μοντέλο».
Ο απλούστερος και ταχύτερος τρόπος για να ενισχύσει η Γαλλία την ευρωπαϊκή αποτροπή θα ήταν, σύμφωνα με τη Μάριον Μέσμερ, αναλύτρια στο βρετανικό Chatham House, να προσχωρήσει στην Ομάδα Πυρηνικού Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ – όπου βρίσκεται ήδη η Βρετανία – ώστε να δεσμεύσει τα πυρηνικά της όπλα στη συλλογική άμυνα. Για τη Ρωσία, μια τέτοια κίνηση «θα έδειχνε ότι το ΝΑΤΟ, ένα ευρωπαϊκό ΝΑΤΟ, θα παραμείνει ισχυρό ακόμη και αν οι ΗΠΑ απεμπλακούν». Ομως αυτό θα ανέτρεπε μια γαλλική παράδοση πυρηνικής ανεξαρτησίας που χρονολογείται από τον στρατηγό Σαρλ ντε Γκωλ, ο οποίος δεν εμπιστευόταν τις υποσχέσεις ασφαλείας των ΗΠΑ. Ο Μακρόν έχει επανειλημμένα τονίσει ότι ο πρόεδρος της Γαλλίας θα έχει πάντα την απόλυτη εξουσία να αποφασίζει αν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα – το ίδιο ισχύει και για τη Βρετανία και τις ΗΠΑ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Υπάρχουν, πάντως, και άλλες εναλλακτικές επιλογές. Η πρώτη, θα ήταν να διευκρινίσει η Γαλλία με μεγαλύτερη σαφήνεια το πυρηνικό της δόγμα. Προηγούμενο υπάρχει: το 1995, Βρετανία και Γαλλία δήλωσαν στη λεγόμενη διακήρυξη του Τσέκερς ότι δεν υπάρχει κατάσταση στην οποία «τα ζωτικά συμφέροντα μιας από τις δύο χώρες μας… θα μπορούσαν να απειληθούν χωρίς να απειληθούν επίσης τα ζωτικά συμφέροντα της άλλης».
Ενα άλλο βήμα θα ήταν περισσότερες κοινές ασκήσεις και εκπαίδευση, που θα στείλουν στη Ρωσία το μήνυμα της ευρωπαϊκής ενότητας. Το 2022, ένα ιταλικό αεροσκάφος ανεφοδιασμού συμμετείχε για πρώτη φορά σε γαλλική πυρηνική άσκηση. Αρχές Μαρτίου, η Γαλλία προσκάλεσε πρεσβευτές του ΝΑΤΟ στην αεροπορική βάση της Ιστρ στη Νότια Γαλλία, ώστε να μάθουν περισσότερα για τη γαλλική πυρηνική αποτροπή.
Ο Μπρουνό Τερτρέ, κορυφαίος ειδικός σε θέματα πυρηνικής αποτροπής, έγραψε πρόσφατα στη «Monde» ότι η Γαλλία θα μπορούσε να στείλει «ένα ισχυρό επιχειρησιακό μήνυμα» αναπτύσσοντας προσωρινά μαχητικά αεροσκάφη Rafale χωρίς πυρηνικές κεφαλές στις βάσεις «των πιο ανήσυχων εταίρων μας, όπως η Πολωνία». Το Παρίσι θα μπορούσε επίσης να επιδιώξει να συμμετάσχει στην Ομάδα Πυρηνικού Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ ως παρατηρητής.
Είναι μόνο η αρχή μιας εξαιρετικά περίπλοκης συζήτησης – πόσω μάλλον αφού οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι η ρήξη με τις ΗΠΑ είναι απλώς ένα κακό όνειρο.
Πηγή: tanea.gr
