Η Συρία διέρχεται από μια περίοδο κλιμακούμενης έντασης. Η ανάληψη της εξουσίας από την οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) με επικεφαλής τον Αχμέντ Χουσεΐν αλ-Σάρα (γνωστό με το πολεμικό ψευδώνυμο Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι) όχι μόνο δεν έχει επιφέρει σταθερότητα, αλλά αντίθετα έχει δημιουργήσει ένα κλίμα φόβου και καχυποψίας στο μεγαλύτερο μέρος του λαού. Την ίδια στιγμή, εξτρεμιστικά στοιχεία που πρόσκεινται στο καθεστώς επιδίδονται ανεξέλεγκτα σε ένα πογκρόμ κατά των μειονοτήτων, προκαλώντας αποτροπιασμό για το μέγεθος της αιματοχυσίας.
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή μας στη Δαμασκό στις 8 και 9 Μαρτίου είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι την εικόνα της καταστροφής. Οι ομάδες των «επαναστατών» αποτελούνται από αντάρτικα σώματα του HTS και συμμορίες φονταμενταλιστών που έρχονται από άλλες χώρες, όπως η Τουρκία, το Τουρκμενιστάν και το Τατζικιστάν, με σκοπό το πλιάτσικο ή την εθνικιστική εκδίκηση.
Στόχοι των επιθέσεων
Βασικός στόχος των παραστρατιωτικών είναι οι Αλαουίτες, που αποτελούν μια μυστικιστική σέχτα του Ισλάμ και αποτελούν το 10% πληθυσμού. Συναντώνται σε συμπαγείς πληθυσμούς στα δυτικά και ιδιαίτερα στις παράκτιες πόλεις, όπως η Λαοδίκεια, η Ταρσός και λίγο πιο μακριά η Χάμα (Επιφάνεια). Ο λόγος που οι ισλαμιστές του HTS και οι σύντροφοί τους τρέφουν τόσο μίσος εναντίον των Αλαουιτών δεν είναι μόνο οι θρησκευτικές διαφορές, αλλά κυρίως ότι οι δεύτεροι θεωρούνται υποστηρικτές του έκπτωτου ηγέτη Μπασάρ αλ-Ασαντ. Αλαουίτης και ο ίδιος, φρόντιζε να κρατά τις επαρχίες αυτές στη φτώχεια για να έχουν ως μόνη τους διέξοδο την ένταξη στον στρατό κι έτσι να γίνονται «πραιτωριανοί» του καθεστώτος. Ο Γκολάνι όμως τους έχει απολύσει όλους, όπως και το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων υπαλλήλων, επομένως τώρα η νέα τάξη πραγμάτων οδηγείται σε μια εθνοκάθαρση, επιθυμώντας να ξεριζώσει οριστικά τη θεωρούμενη «ραχοκοκαλιά» της παλιάς διοίκησης.
Οι ελληνορθόδοξοι της Συρίας
Πέρα από τους Αλαουίτες, θύματα της τυφλής βίας είναι πολλοί χριστιανοί των περιοχών αυτών, με καταγεγραμμένες δολοφονίες, βασανισμούς και βεβηλωμένες εκκλησίες. Οι πληθυσμοί αυτοί είναι κατά βάση ελληνορθόδοξοι, αραβόφωνοι ή ελληνόφωνοι και συσπειρώνονται γύρω από το πρεσβυγενές Πατριαρχείο Αντιοχείας, που επιτελεί ανεκτίμητο πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο.
Ο Πατριάρχης Ιωάννης Ι’ μας υποδέχτηκε στο γραφείο του και μας διαφώτισε για τη συμβολή των συσσιτίων στην επιβίωση χιλιάδων ανθρώπων που δεν έχουν τα προς το ζην σε μια κατεστραμμένη οικονομία. Γι’ αυτό απηύθυνε έκκληση προς τη διεθνή κοινότητα και την Ελλάδα να αποστείλουν ανθρωπιστική βοήθεια. Παράλληλα, στο κήρυγμά του, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, απευθύνθηκε στον Γκολάνι ζητώντας του να θέσει άμεσα τέρμα σε αυτές τις σφαγές και να αποκαταστήσει την αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας για όλους τους Σύρους, ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις τους.
Στις συναντήσεις που ακολούθησαν με την ελληνική κοινότητα της Δαμασκού, που ανάγει την παρουσία της στη Μικρασιατική Καταστροφή, καθώς και με άλλες ελληνορθόδοξες και χριστιανικές κοινότητες, διαπιστώσαμε την αγωνία και την αβεβαιότητα για την ίδια τους την επιβίωση.
Ο σκοπός του Γκολάνι
Ο Γκολάνι οικοδομεί ένα ισλαμικό καθεστώς απολυταρχικής εξουσίας στηριζόμενος στον στενό κύκλο συνεργατών και συγγενών του. Η ανακοίνωση εφαρμογής ενός «μεταβατικού» Συντάγματος, με ορίζοντα πενταετίας, βασισμένο στη Σαρία θεωρεί τους σουνίτες μουσουλμάνους κυρίαρχη ομάδα, ενώ οι υπόλοιπες θρησκευτικές και εθνοτικές κοινότητες αντιμετωπίζονται ως πολίτες «β’ κατηγορίας». Οι Κούρδοι αντέδρασαν αυτοστιγμεί, απορρίπτοντας αυτή την πράξη ως «δικτατορία υπό το πρόσχημα της μεταβατικής φάσης», παρά το γεγονός ότι λίγες μέρες νωρίτερα είχαν καταλήξει σε συμφωνία για την πολιτική και στρατιωτική τους ενσωμάτωση.
Το αδιέξοδο αυτό μας μεταφέρθηκε και από τα στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών που έχουν παραμείνει στη θέση τους. Η Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Υποθέσεων αναλαμβάνει τη συνεννόηση με τα στελέχη του νέου καθεστώτος, ενόψει των κρίσιμων συναντήσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση, όμως στην πράξη η ισλαμική ηγεσία αποκόπτεται από τη μακρά εμπειρία του κρατικού μηχανισμού.
Η αντίδραση της Ευρώπης και η Ελλάδα
Ενα χρήσιμο συμπέρασμα που μένει από αυτή την αποστολή είναι ότι για μια μεγάλη μερίδα της Συρίας, η Ευρώπη και ιδιαίτερα η Ελλάδα αποτελούν ιστορικό φάρο για την οικοδόμηση ενός αντιπροσωπευτικού και δημοκρατικού κράτους. Από την άλλη, οι ευρωπαϊκές χώρες και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διά της Υπατης Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική, δεν έχουν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Η προοπτική σύναψης αποικιακών συμβολαίων για την ανοικοδόμηση της Συρίας κάνουν αρκετούς, όπως οι Γερμανοί και οι Ιταλοί, να «λοξοκοιτούν» στις οργανωμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ούτε η Ελλάδα όμως ανταποκρίνεται στο ιστορικό της καθήκον, παρά τις εκκλήσεις των ελληνορθοδόξων για βοήθεια. Η Αθήνα παραμένει παρακολούθημα των αποφάσεων κρατών-μελών με άλλες προτεραιότητες, άλλα συμφέροντα και άλλη στρατηγική.
Εν μέσω απρόβλεπτων ανακατατάξεων, ίσως ήρθε η ώρα για μια νέα, χειραφετημένη εξωτερική πολιτική.
Ο δρ Αθανάσιος Γραμμένος είναι εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων και διδάσκων στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Θρησκεία, Γεωπολιτική και Διεθνής Ασφάλεια» στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Στη Δαμασκό συνόδεψε τον ευρωβουλευτή Νικόλα Φαραντούρη ως εμπειρογνώμων-επιστημονικός συνεργάτης
Πηγή: tanea.gr
