Της Ελευθερίας Κούρταλη
Όταν οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος και απειλεί με ακόμη περισσότερους δασμούς, η ΕΕ είναι λογικό να βιώνει ένα σοκ. Ο Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει περισσότερους δασμούς σε πολλές χώρες στις 2 Απριλίου – την έχει αποκαλέσει “ημέρα απελευθέρωσης” για την Αμερική – έστω και αν σύμφωνα με αναφορές τις τελευταίες ημέρες μπορεί τελικά οι τελικές του ανακοινώσεις να είναι πιο ήπιες από τις απειλές του. Η ING εκτιμά ότι ένας δασμός 25% των ΗΠΑ στην Ευρώπη θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της ΕΕ κατά 0,33% βραχυπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τον άμεσο αντίκτυπο στις εξαγωγές.
Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται οριακό, όταν οι οικονομίες παραμένουν στάσιμες για μήνες, αν όχι χρόνια, αυτό σημαίνει ότι το κόστος θα είναι σημαντικό. Και θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμη περισσότερο με την πάροδο του χρόνου, όπως τονίζει ο ολλανδικός οίκος. Στην πραγματικότητα, οι έμμεσες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την οικονομία είναι τεράστιες.
Όλα εξαρτώνται από το επίπεδο έκθεσης. Οι δασμοί αυξάνουν την τιμή ενός προϊόντος και ο βαθμός στον οποίο η ζήτηση μειώνεται ως αποτέλεσμα αυτής της αύξησης της τιμής, βοηθά στον προσδιορισμό του άμεσου αντίκτυπου στο ΑΕΠ.
Βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος (1-2 χρόνια):
-Οι Αμερικανοί καταναλωτές μπορεί να δυσκολευτούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις ή να μην έχουν ακόμη καθιερωθεί νέοι εμπορικοί δρόμοι.
-Ένας επιπλέον δασμός 25% στις εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα μειώσει τις εξαγωγές κατά 19%.
-Λαμβάνοντας υπόψη το ΑΕΠ που περιλαμβάνεται σε αυτή τη μείωση των εξαγωγών (1,93% για την ΕΕ), αυτό οδηγεί σε μείωση του ΑΕΠ κατά 0,33%.
-Οι έμμεσες επιπτώσεις, όπως η απώλεια εμπιστοσύνης και οι αρνητικές συνέπειες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, μπορούν να επιδεινώσουν περαιτέρω τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ.
Μακροπρόθεσμος αντίκτυπος:
-Με την πάροδο του χρόνου, οι Αμερικανοί καταναλωτές και παραγωγοί ενδέχεται να βρουν υποκατάστατα για τις επηρεαζόμενες εισαγωγές.
-Ο άμεσος αντίκτυπος στο ΑΕΠ της ΕΕ μπορεί να αυξηθεί στο 0,87% με δασμό 25%.
-Το αρνητικό σοκ των αμερικανικών δασμών μπορεί να κλιμακωθεί με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, όπως:
-Η απώλεια παραγωγής οδηγεί σε απώλεια θέσεων εργασίας, επηρεάζοντας αρνητικά την κατανάλωση.
-Μείωση επενδύσεων
Αυτοί οι συνδυασμένοι παράγοντες ενισχύουν την άμεση μακροπρόθεσμη επίδραση στο ΑΕΠ, με τους δασμούς των ΗΠΑ να έχουν ουσιαστικά αρνητικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ
Όσον αφορά τις εξαγωγές αγαθών, οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, με εξαγωγές συνολικά 504 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2023, που αντιπροσωπεύουν το 20% του συνόλου των εξαγωγών εκτός ΕΕ, όπως σημειώνει η ING. Από αυτά, τα 158 δισ. ευρώ, ή το 31%, προέρχονται από τη Γερμανία, καθιστώντας τη, τη χώρα με τη μεγαλύτερη έκθεση στην αγορά των ΗΠΑ με μεγάλη διαφορά από τις υπόλοιπες.
Ωστόσο, λόγω του ισχυρού γενικού εξαγωγικού προσανατολισμού της Γερμανίας, οι εμπορικές ροές των ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μόνο το 22% του εμπορίου της εκτός ΕΕ, το οποίο ευθυγραμμίζεται με την Ιταλία και τον μέσο όρο της ΕΕ. Χώρες όπως η Γαλλία (16,3%), η Ολλανδία (15,5%) και η Ισπανία (13,1%) πέφτουν κάτω από αυτόν τον μέσο όρο, γεγονός που τις καθιστά σχετικά λιγότερο εκτεθειμένες στην αγορά των ΗΠΑ.
Αντίθετα, η Ιρλανδία στέλνει το 46% του εμπορίου της εκτός ΕΕ στις ΗΠΑ. Όπως επισημαίνει ο ολλανδικός οίκος, αυτή η υψηλή έκθεση οφείλεται εν μέρει στην ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των πολυεθνικών των ΗΠΑ και στην εγκατάσταση της αμερικανικής φαρμακευτικής παραγωγής στην Ιρλανδία. Εκτός από τα φαρμακευτικά προϊόντα, το εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ αποτελείται κυρίως από αυτοκίνητα, μηχανήματα και εξοπλισμό, και χημικά.
Η περιπλοκή σύγκριση των εξαγωγικών αξιών με το ΑΕΠ
Οι συνολικές εξαγωγές παρέχουν μια καλή αρχική ένδειξη της οικονομικής έκθεσης στο διεθνές εμπόριο, αλλά η σύγκριση των αξιών των εξαγωγών με το ΑΕΠ περιπλέκεται από δύο παράγοντες, όπως σημειώνει η ING.
Πρώτον, το ΑΕΠ μετρά την εγχώρια προστιθέμενη αξία, ενώ οι εξαγωγές συνδυάζουν την εγχώρια και την ξένη αξία.
Δεύτερον, η έκθεση στις ΗΠΑ μπορεί επίσης να συμβεί έμμεσα μέσω εξαγωγών από άλλες χώρες. Αυτό μπορεί να καταδειχθεί από τη διαδικασία παραγωγής ανταλλακτικών αυτοκινήτων. Για παράδειγμα, εάν μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισάγει φύλλα αλουμινίου, τα μεταποιεί σε ανταλλακτικά αυτοκινήτων και στη συνέχεια τα εξάγει στις ΗΠΑ, η καταγεγραμμένη αξία εξαγωγής αυτών των εξαρτημάτων περιλαμβάνει τόσο το κόστος των φύλλων αλουμινίου (ξένη προστιθέμενη αξία) όσο και την εγχώρια προστιθέμενη αξία που δημιουργείται κατά την επεξεργασία.
Αυτή η δυναμική δεν ισχύει μόνο για ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Κατά μέσο όρο, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αποτελούνται από περίπου 77% εγχώρια προστιθέμενη αξία και 22% προστιθέμενη αξία εξωτερικού. Για περίπου το 1% της αξίας εξαγωγής, η προέλευση είναι ασαφής. Μπορούν επίσης να παρατηρηθούν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών. Σχετικά μικρότερες χώρες, όπως το Βέλγιο και η Αυστρία, ή χώρες με σημαντικά θαλάσσια λιμάνια, όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, παράγουν λιγότερη εγχώρια προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με μεγαλύτερες αντίστοιχες χώρες όπως η Γερμανία.
Έκθεση σε επίπεδο χώρας στην αμερικανική αγορά
Κατά την ING, η εγχώρια προστιθέμενη αξία παρέχει μια σαφέστερη εικόνα για το μερίδιο του ΑΕΠ που εκτίθεται άμεσα στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, μπορεί να υπολογιστεί ότι η προστιθέμενη αξία —ή έκθεση του ΑΕΠ— των συνολικών άμεσων εξαγωγών από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ ανέρχεται σε 1,9%.
Ωστόσο, αυτό είναι μόνο η αρχή. Το εγχώριο περιεχόμενο προστιθέμενης αξίας των εξαγωγών από μεμονωμένες χώρες της ΕΕ είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό ολόκληρης της ΕΕ λόγω των εκτεταμένων αλυσίδων εφοδιασμού στην εσωτερική αγορά της ΕΕ, επισημαίνει ο οίκος. Για παράδειγμα, εάν ανταλλακτικά αυτοκινήτων παράγονται σε μια χώρα της ΕΕ και στη συνέχεια εξάγονται στη Γερμανία για συναρμολόγηση σε πλήρη αυτοκίνητα πριν αποσταλούν στις ΗΠΑ, η εγχώρια προστιθέμενη αξία που περιέχεται σε αυτά τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων εκτίθεται έμμεσα στην αμερικανική αγορά.
Για το Βέλγιο, για παράδειγμα, αυτές οι έμμεσες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μέσω άλλων χωρών της ΕΕ αυξάνουν την έκθεσή του στο ΑΕΠ από περίπου 0,9% σε 1,54%. Αυτή είναι και η σχετική έκθεση για την αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων των αμερικανικών δασμών. Σε σύγκριση με τη συνολική έκθεση της ΕΕ στο 1,9% του ΑΕΠ της, χώρες όπως η Ισπανία και η Γαλλία είναι σημαντικά λιγότερο εκτεθειμένες, στο 1,1% του ΑΕΠ τους. Η Γερμανία και η Ιταλία, από την άλλη πλευρά, είναι σημαντικά εκτεθειμένες στο 2,1% και 2% του ΑΕΠ τους, αντίστοιχα.
Αυτά τα ανοίγματα οφείλονται σε μεγάλο βαθμό από την άμεση έκθεση —και οι δύο στο 1,7%— που προκύπτουν από τις σημαντικές εξαγωγές τους στις ΗΠΑ και το σχετικά υψηλό περιεχόμενο εγχώριας προστιθέμενης αξίας στις εξαγωγές των ΗΠΑ, εξηγεί η ING. Η Ιρλανδία πρόκειται να χάσει τα περισσότερα από τους δασμούς των ΗΠΑ, με έκθεση ισοδύναμη με το 9,7% του ΑΕΠ της.
Επιπλέον, η έμμεση έκθεση στην αγορά των ΗΠΑ μέσω άλλων χωρών που επηρεάζονται από τους δασμούς των ΗΠΑ, όπως η Κίνα, ο Καναδάς και το Μεξικό, είναι μάλλον περιορισμένη. Ως εκ τούτου, ο άμεσος αντίκτυπος των δασμών στο ΑΕΠ της ΕΕ έναντι αυτών των χωρών αναμένεται να είναι περιορισμένος.
Συνεπώς, με τις ΗΠΑ να απειλούν με περισσότερους δασμούς, η ΕΕ αντιμετωπίζει σημαντικό οικονομικό άγχος, τονίζει η ING. Ένας δασμός 25% των ΗΠΑ θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της ΕΕ κατά 0,33% βραχυπρόθεσμα, με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις να εκτοξεύονται στο 0,87%. Αυτό το ποσοστό ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο προβλεφθεί με βεβαιότητα, δεδομένου του απρόβλεπτου της γεωπολιτικής κατάστασης. Ένα πράγμα είναι σίγουρο, ωστόσο, τονίζει ο οίκος: Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Σίγουρα θα μάθουμε περισσότερα στις 2 Απριλίου, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ θα αποκαλύψει τα τελευταία του σχέδια.
Πηγή: capital.gr
