Περισσότερα από 30 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν σήμερα από τη νόσο Αλτσχάιμερ παγκοσμίως. Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, ειδικοί εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός θα μπορούσε ακόμη και να πενταπλασιαστεί μέχρι το 2050. Μέχρι σήμερα τουλάχιστον, θεραπεία δεν υπάρχει.
Για δεκαετίες, η επιστημονική έρευνα για τη νευροεκφυλιστική νόσο έχει επικεντρωθεί σε πρωτεΐνες, γνωστές ως βήτα-αμυλοειδές και tau, οι οποίες συσσωρεύονται στον εγκέφαλο των ασθενών με Αλτσχάιμερ και εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία των νευρώνων. Οι υφιστάμενες θεραπείες ωστόσο δεν μπορούν να ανακόψουν ή να αντιστρέψουν την εξέλιξη της νόσου.
Σε αυτό το φόντο, ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημόνων στρέφεται σε μια ριζοσπαστική εναλλακτική θεωρία: μήπως είναι τελικά ιοί που πυροδοτούν το Αλτσχάιμερ; Θα μπορούσε να είναι ιογενείς λοιμώξεις που προκαλούν τη συσσώρευση αυτών των πρωτεϊνών; Το ερώτημα δεν τίθεται τυχαία.
Το καλοκαίρι του 2024, εξηγεί το περιοδικό «The Economist», ομάδες επιστημόνων δημοσίευσαν διάφορες μελέτες με ένα κοινό εύρημα. Οι άνθρωποι που εμβολιάστηκαν κατά του έρπητα ζωστήρα ήταν λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν άνοια (πιο συχνή αιτία για την οποία είναι η νόσος Αλτσχάιμερ), συγκριτικά με μη εμβολιασμένους συνομηλίκους τους.
Δύο εξ αυτών των μελετών έγιναν από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ στις ΗΠΑ. Αναλύοντας ιατρικά αρχεία από τη Βρετανία και την Αυστραλία, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι περίπου το ένα πέμπτο των περιπτώσεων άνοιας θα μπορούσε να αποφευχθεί μέσω του εμβολιασμού για έρπητα ζωστήρα. Δύο έτερες μελέτες από τη φαρμακευτική εταιρεία GSK και μια ομάδα ακαδημαϊκών στη Βρετανία ανέφεραν ότι ένα νεότερο «ανασυνδυασμένο» εμβόλιο για τον ίδιο ιό δείχνει να παρέχει ακόμη μεγαλύτερη προστασία έναντι της άνοιας.
Οι εν λόγω μελέτες, μαζί με μια σειρά από νέες έρευνες, παρέχουν νέα βάση στη θεωρία ότι είναι πιθανόν ιοί που προκαλούν τη νόσο Αλτσχάιμερ. Δεν διατυπώνεται καν πρώτη φορά. Την υποστηρίζει εδώ και 40 χρόνια η Ρουθ Ιτζάκι, επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της έρευνάς της στον ιό του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV1).
Γνωστός ως επιχείλιος έρπητας, μολύνει περίπου το 70% των ανθρώπων, στις περισσότερες των περιπτώσεων με τον ιό να παραμείνει αδρανής για χρόνια. Είναι εξάρσεις του που μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων. Σπανίως μπορεί να οδηγήσει σε μαζική φλεγμονή στις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται περισσότερο από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, όπως κατέδειξαν πειράματα που διεξήγαγε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η Ρουθ Ιτζάκι. Στο μεσοδιάστημα, η σύνδεση παθογόνων με άλλες νευρολογικές ασθένειες – όπως μεταξύ του ερπητοϊού Επσταϊν Μπαρ (EBV) και της σκλήρυνσης κατά πλάκας – έδωσαν νέα ώθηση στην έρευνά της. Πλέον ομάδα 25 επιστημόνων και επιχειρηματιών από όλο τον κόσμο έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας AlzPI, εστιάζοντας στην παροχή επίσημων αποδείξεων ότι οι ιογενείς λοιμώξεις διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην εμφάνιση του Αλτσχάιμερ.
Πλήθος σχετικών μελετών έχει δημοσιευτεί σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά, περιγράφοντας λεπτομερώς πώς ιοί προκαλούν συσσώρευση στον εγκέφαλο των πρωτεϊνών που συνδέονται με τη νευροεκφυλιστική νόσο.
Μια νέα υποθεωρία, σύμφωνα με τον «Economist», είναι ότι το βήτα-αμυλοειδές και οι tau μπορεί στην πραγματικότητα να αποτελούν μια πρώτη γραμμή άμυνας του εγκεφάλου ενάντια στα παθογόνα, αλλά τα επίπεδά τους πιθανόν διαταράσσονται από υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος από τα παθογόνα.
Εάν λοιπόν αιτία για την εκδήλωση Αλτσχάιμερ είναι πράγματι ιοί, τότε ο εμβολιασμός ή αντιικά φάρμακα θα μπορούσαν να αποτρέψουν στο μέλλον κρούσματα ή ακόμη να επιβραδύνουν ή και να σταματήσουν την εξέλιξη της νόσου σε ήδη πάσχοντες. Ομάδα ερευνητών, κυρίως στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια διεξάγουν σχετικές κλινικές δοκιμές και αναμένεται να δημοσιεύσουν τα ευρήματά τους αργότερα φέτος. Ο αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι τεράστιος, αναλόγως των συμπερασμάτων.
Πηγή: tanea.gr
