«Ο Πρόεδρος είχε μια εξαιρετική συζήτηση με τον Ερντογάν πριν από μερικές ημέρες», δήλωσε ο ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, σε δημοσιογράφο στις 21 Μαρτίου. «Υπάρχουν πολλά καλά, θετικά νέα που έρχονται από την Τουρκία».
Την ώρα που μιλούσε, οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας εδώ και πάνω από μια δεκαετία εξαπλώνονταν σε ολόκληρη τη χώρα.
Ίσως ο κ. Γουίτκοφ αναφερόταν στην προοπτική πώλησης από την Αμερική αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία ή στην προσφορά της χώρας να μεσολαβήσει στην Ουκρανία, λέει σκωπτικά πρόσφατο άρθρο του Economist.
Αλλά το γεγονός ότι δεν είπε τίποτα για τη σύλληψη στις 19 Μαρτίου του κορυφαίου πολιτικού της τουρκικής αντιπολίτευσης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ή τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν, μάλλον δεν πέρασε απαρατήρητο από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο ηγέτης της Τουρκίας αντιλαμβάνεται το κλίμα στις δυτικές πρωτεύουσες και εκμεταλλεύεται τη θέση του στο εξωτερικό για να οργανώσει μια καταστολή στο εσωτερικό.
Η σύλληψη του Ιμάμογλου προκαλεί την Δημοκρατία
Για περισσότερο από μία εβδομάδα, παρά τις απαγορεύσεις για δημόσιες συγκεντρώσεις, οι διαδηλωτές φοιτητές έρχονται αντιμέτωποι με την αστυνομία. Περισσότεροι από 1.800 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον δέκα δημοσιογράφοι, έχουν συλληφθεί.
Δεκάδες έχουν τραυματιστεί. Κάθε βράδυ, δεκάδες χιλιάδες, κυρίως νεαροί, άνθρωποι γεμίζουν την πλατεία έξω από το δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Σχεδόν κάθε βράδυ, αψηφούν τα δακρυγόνα, τα κανόνια νερού και τις σφαίρες από καουτσούκ.
Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, δήμαρχος της πόλης και ντε φάκτο ηγέτης της τουρκικής αντιπολίτευσης, συνελήφθη με κατηγορίες για διαφθορά που θεωρούνται ευρέως ψευδείς. Η οργή δεν δείχνει σημάδια ύφεσης.
Αμφισβήτηση της εξουσίας Ερντογάν
Στις 23 Μαρτίου, καθώς ο Ιμάμογλου μεταφερόταν σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στα περίχωρα της πόλης, το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) διοργάνωσε προκριματικές εκλογές για να τον επιβεβαιώσει ως υποψήφιό του στις επόμενες προεδρικές εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για το 2028.
Ήταν ανοικτή σε όλους τους ψηφοφόρους, όχι μόνο στα μέλη του CHP. Το κόμμα δήλωσε ότι συμμετείχαν 15 εκατομμύρια Τούρκοι.
Αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη αμφισβήτηση της διακυβέρνησής του εδώ και χρόνια, ο Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε αναφορές για αστυνομικούς που τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις με διαδηλωτές για να κατηγορήσει την αντιπολίτευση για υποκίνηση βίας.
«Προσοχή», είπε στις 25 Μαρτίου. «Η χώρα μας δεν θα υποκύψει στην τρομοκρατία του δρόμου». Πρόκειται για μια γνωστή φράση. Πάνω από μια δεκαετία πριν, ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας συνέκρινε ένα κύμα διαδηλώσεων, το οποίο ξεκίνησε με εκκλήσεις για τη διάσωση ενός δημοφιλούς πάρκου της Κωνσταντινούπολης από τους εργολάβους, με πραξικόπημα.
Δεκάδες διαδηλωτές διώχθηκαν ποινικά. Ο Οσμάν Καβάλα, ένας επιχειρηματίας και προστάτης των τεχνών, τον οποίο η κυβέρνηση ενοχοποίησε ως ηγέτη τους, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη το 2022.
Τι ρόλο παίζει η Ουκρανία;
Ο Ερντογάν δεν χρειάζεται να φοβάται την πίεση από τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία είναι ένα «καλό μέρος» και ο πρόεδρός της ένας «καλός ηγέτης», δήλωσε ο Τραμπ στις 25 Μαρτίου.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, οι οποίοι ελπίζουν ότι η Τουρκία θα συμμετάσχει σε έναν «συνασπισμό των προθύμων» για την παροχή ειρηνευτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, έχουν μείνει με το στόμα ανοιχτό.
Η Βρετανία έχει παραμείνει σιωπηλή.
Ο φόβος των ευρωπαϊκών χωρών για ανεξέλεγκτη μετανάστευση μέσω της Τουρκίας υπαγόρευε την πολιτική απέναντι στον Ερντογάν στο παρελθόν, λέει ο Σενέμ Αϊντίν-Ντουζγκίτ του Πανεπιστημίου Sabanci στην Κωνσταντινούπολη- ο φόβος για τη Ρωσία παίζει τώρα τον ίδιο ρόλο.
Η οικονομία ως διαπραγματευτικό όπλο
Η οικονομία της Τουρκίας δέχθηκε σοβαρό πλήγμα μετά τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις, αν και η κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει τις συνέπειες.
Μέσα σε τρεις ημέρες αβεβαιότητας, το χρηματιστήριο της χώρας υποχώρησε κατά 16% και η τουρκική λίρα σημείωσε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου.
Για να σταθεροποιήσει την κατάσταση, η κυβέρνηση έλαβε έκτακτα μέτρα: η ρυθμιστική αρχή του χρηματιστηρίου απαγόρευσε τις ανοικτές πωλήσεις μετοχών, ενώ η κεντρική τράπεζα χρησιμοποίησε περίπου 26 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά της αποθέματα και αύξησε προσωρινά το επιτόκιο δανεισμού.
Παρόλο που η τράπεζα έχει ακόμα διαθέσιμα κεφάλαια για να στηρίξει τη λίρα, οι ξένοι επενδυτές έχουν αρχίσει να αποσύρουν κεφάλαια, κάτι που αυξάνει την αβεβαιότητα. Η κατάσταση αυτή αποτελεί πλήγμα για τις προσπάθειες της τουρκικής οικονομικής ομάδας, η οποία από το 2023 επιχειρεί να διορθώσει τα προβλήματα που δημιούργησαν προηγούμενες πολιτικές του προέδρου Ερντογάν, οι οποίες στόχευαν στην ταχεία ανάπτυξη χωρίς έλεγχο.
Μέχρι πρόσφατα, η οικονομική πολιτική είχε αρχίσει να αποδίδει: η κεντρική τράπεζα αύξησε τα επιτόκια, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στο νόμισμα, και ο πληθωρισμός μειώθηκε από σχεδόν 100% στο 39%. Ωστόσο, η νέα κρίση έχει ανησυχήσει τους ξένους επενδυτές, καθώς φοβούνται επιστροφή σε παλαιότερες ασταθείς πολιτικές.
Το δικαίωμα ψήφου σε κίνδυνο
Την ίδια στιγμή, στην Κωνσταντινούπολη επικρατεί ένταση. Πολίτες διαδηλώνουν, υποστηρίζοντας ότι η κρίση δεν αφορά μόνο την πολιτική κατάσταση, αλλά και το δικαίωμα των πολιτών να εκλέγουν τους ηγέτες τους.
«Όσο περισσότερο σιωπούμε, τόσο περισσότερο μας επιτίθενται. Φτάνει πια», λέει η Σιλάν, μια νεαρή γυναίκα που φοράει χειρουργική μάσκα για να προστατευτεί από τα δακρυγόνα και τις κάμερες κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης.
Η Μεράλ, νοικοκυρά, συμμετείχε στις διαμαρτυρίες μαζί με την κόρη της, φοιτήτρια πανεπιστημίου.
«Αυτό δεν έχει να κάνει με τον Ιμάμογλου ή το CHP», λέει. «Αυτό συμβαίνει επειδή μας αφαιρείται το δικαίωμα της ψήφου και της εκλογής».
Η διακυβέρνηση του Ερντογάν, που διανύει το 23ο έτος της, δεν διατρέχει μεγάλο κίνδυνο. Η ταλαιπωρημένη δημοκρατία της Τουρκίας όμως, ναι.
Πηγή: tanea.gr
