Οι παρεμβάσεις που έρχονται για να ξεκλειδώσει η κοινωνική αντιπαροχή

Του Κώστα Κατίκου

Στην τελική ευθεία βρίσκεται το νομοσχέδιο του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας που εισάγει το θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής για τα ακίνητα του Δημοσίου.

Με το μοντέλο της  κοινωνικής αντιπαροχής θα χτιστούν σύγχρονες κατοικίες με συνεργασία Δημοσίου-ΔΥΠΑ και κατασκευαστικών εταιριών και οι κατοικίες αυτές θα διατεθούν αρχικά με χαμηλό ενοίκιο σε νέους και ζευγάρια ηλικίας  ως 39 ετών. Με την πάροδο του χρόνου οι ενοικιαστές θα μπορούν να τα αγοράσουν σε χαμηλή τιμή που θα ενσωματώνει τα ενοίκια που κατέβαλαν.

Τα οικόπεδα που θα χτιστούν οι σύγχρονες κατοικίες ανήκουν στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης  και προέρχονται από τα αδόμητα ακίνητα του πρώην Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας.

Οι δυο αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο σε σχέση με την ψηφισμένη από το 2022 διάταξη για την διάθεση ακινήτων του δημοσίου μέσω κοινωνικής αντιπαροχής είναι:

1. Η πρόβλεψη ότι θα παραχωρηθούν ακίνητα στους κατασκευαστές-εργολάβους έναντι του κόστους κατασκευής. Στην αρχική διάταξη προβλεπόταν μόνον ότι θα διαχειρίζονταν ένα ποσοστό από τα ακίνητα που θα κατασκευάσουν χωρίς  να τους παραχωρηθεί η πλήρης κυριότητα από το κράτος.  Οι εργολάβοι θα μπορούν να αξιοποιήσουν τα ακίνητα που θα αποκτήσουν με την κοινωνική αντιπαροχή είτε για πώληση είτε για ενοικίαση, χωρίς καμία εμπλοκή του κράτους.

2. Θεσπίζεται ελάχιστο ποσοστό  ενοικίασης των ακινήτων σε ποσοστό 30% σε εργαζόμενους με εισοδηματικά κριτήρια και με χαμηλό μίσθωμα και με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους από τους ίδιους Τους δικαιούχους (rent-to-own).Το ποσοστό θα προσαρμόζεται στα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής και στο συνολικό κόστος κατασκευής. Η διαχείριση των σπιτιών αυτών θα γίνεται από το κράτος (ΔΥΠΑ και υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής). Αν σε μια περιοχή χτιστούν για παράδειγμα 200 διαμερίσματα και το κόστος κατασκευής καλύπτεται με την παραχώρηση 40 διαμερισμάτων στους εργολάβους , τότε θα μπορούν να διατεθούν για ενοικίαση πάνω από 120 ακίνητα σε χαμηλόμισθους εργαζόμενους.

Το πρόγραμμα ανέγερσης σπιτιών με κοινωνική αντιπαροχή θα τεθεί σε εφαρμογή εντός του 2025 και η εκτίμηση κυβερνητικών στελεχών είναι ότι τα πρώτα σπίτια θα διατεθούν στα μέσα του 2026.

Στόχος του προγράμματος είναι η ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 ωφελούμενους νέους έως 39 ετών.

Ήδη έχουν χαρτογραφηθεί 15 οικόπεδα της ΔΥΠΑ συνολικής έκτασης 158 στρεμμάτων για τα οποία εκπονείται σχετική μελέτη αξιοποίησής τους. Τα οικόπεδα βρίσκονται σε περιοχές – φιλέτα όπως 11 στρέμματα στην Κηφισιά, 1,5 στρέμμα στο Μαρούσι, και 20 στρέμματα στην Παιανία. Εκτάσεις για ανέγερση κοινωνικών κατοικιών υπάρχουν επίσης στη Λάρισα (12 στρέμματα) στην Ξάνθη (28 στρέμματα), στη Χαλκιδική (42 στρέμματα) και σε άλλες πόλεις.

Με το νομοσχέδιο επεκτείνεται η κοινωνική αντιπαροχή, ώστε να καλύπτει όχι μόνο την ανέγερση νέων κτιρίων σε αδόμητα ακίνητα, αλλά και την ανακαίνιση ή επισκευή ήδη δομημένων χώρων.

Στην πρόσκληση για την επιλογή του αναδόχου περιγράφονται τουλάχιστον τα εξής:

α) το αδόμητο ακίνητο, τυχόν υφιστάμενα κτίσματα που ευρίσκονται εντός αυτού, και τα χαρακτηριστικά του κτιρίου που πρόκειται να ανεγερθεί επ’ αυτού, το οποίο με τον περιβάλλοντα χώρο του, πληροί τις προϋποθέσεις πρόσβασης ατόμων με αναπηρία,

β) οι οριζόντιες ιδιοκτησίες που θα συσταθούν και οι επιτρεπόμενες χρήσεις τους,

γ) τα κριτήρια συμμετοχής και επιλογής του αναδόχου,

δ) οι βασικοί όροι των συμβάσεων μίσθωσης μεταξύ του αναδόχου και των δικαιούχων, πλην του μισθώματος.

Στην πρόσκληση μπορεί να περιγράφεται και ο τρόπος καθορισμού του μισθώματος για τις κατοικίες που εκμισθώνονται υποχρεωτικά προς δικαιούχους.

Στα κριτήρια επιλογής του αναδόχου μπορεί να περιλαμβάνονται:

α) ο βραχύτερος χρόνος εκμετάλλευσης του ακινήτου,

β) η εκμίσθωση περισσότερων κατοικιών προς δικαιούχους,

γ) το ύψος του μισθώματος για τις κατοικίες που εκμισθώνονται προς δικαιούχους