Μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο, ο κορυφαίος σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου και πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ο Έλον Μασκ, χαιρέτησε δύο φορές σε φασιστικό στυλ.
Τον ναζιστικό αυτό χαιρετισμό μιμούνται πολλά παιδιά στα σχολεία του Värmland στη δυτική Σουηδία, γεγονός που προβληματίζει.
«Δεν το κάνουν ως ένα είδος φόρου τιμής στον Χίτλερ – το κάνουν επειδή το έκανε ο Μασκ», λέει ο κοινωνιολόγος Lars Stiernelöf, στον Guardian, ο οποίος εργάζεται για την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού στην κομητεία όπου ιδρύθηκε το σουηδικό ναζιστικό κόμμα πριν από 100 χρόνια.
Υπάρχει, προσθέτει, «μεγάλη προσοχή γύρω από τον χαιρετισμό του Μασκ», τον οποίο ορισμένα αγόρια θεωρούν «λίγο κουλ».
Αν και λέει ότι ο αριθμός των παιδιών που επιδίδονται σε αυτή τη συμπεριφορά είναι μικρός και σε καμία περίπτωση κυρίαρχος, αποτελεί απόδειξη της ανάγκης για έγκαιρη παρέμβαση όσον αφορά τη στρατολόγηση νεαρών αγοριών σε ακροδεξιές ομάδες.
«Είναι ένα βίαιο μήνυμα και μπορεί επίσης να είναι πολύ σοβαρό αν παρασυρθούν. Πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί σοβαρά υπόψη».
Ανησυχητική έκθεση για τις ακροδεξιές ομάδες
Ο ακροδεξιός εξτρεμισμός υπάρχει εδώ και καιρό στη Σουηδία, αλλά – όπως και σε άλλα μέρη της Ευρώπης και των ΗΠΑ – τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε μια δραματική αλλαγή στις κυρίαρχες ομάδες, στη δομή, τις δραστηριότητες και τη στρατολόγηση.
Ο αριθμός των ενεργών ομάδων της σουηδικής ακροδεξιάς βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008, σύμφωνα με νέα έκθεση του Expo, ενός σουηδικού ινστιτούτου κατά του ρατσισμού. Μετά από αρκετά χρόνια μείωσης, πέρυσι παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των ομάδων που «προσελκύουν μια νέα γενιά νέων ανδρών που έχουν χάσει την πίστη τους στη δημοκρατία».
Μεγάλη μερίδια παιδιών στην δυτική Σουηδία θεωρούν «κουλ» τον ναζιστικό χαιρετισμό του Έλον Μασ
Η βία, αναφέρει η έκθεση, παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο – «τόσο ρητορικά όσο και με πραγματικές πράξεις βίας».
Η μεγαλύτερη νεοναζιστική ομάδα της Σουηδίας, το Κίνημα Σκανδιναβικής Αντίστασης (γνωστό στη Σουηδία ως Nordiska motståndsrörelsen ή NMR), δεν είναι η δύναμη που ήταν κάποτε. Οι δραστηριότητές της επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τον χαρακτηρισμό της ως τρομοκρατικής ομάδας από τις ΗΠΑ πέρυσι, πράγμα που σημαίνει ότι δεσμεύτηκαν όλα τα περιουσιακά στοιχεία της με έδρα τις ΗΠΑ και αποκλείστηκε από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Επηρεάστηκε επίσης από τις αλλαγές στην ηγεσία και αγωνίστηκε να στρατολογήσει νεότερους άνδρες μέσα από ένα γηρασμένο μέλος.
Αλλά στη σκιά της έχει εμφανιστεί μια πληθώρα νέων, μικρότερων, πιο ευέλικτων και, για πολλούς, πιο αόρατων ομάδων, που χρησιμοποιούν ρατσιστικά μιμίδια και βίαια βίντεο για να ψαρέψουν νέα μέλη σε πλατφόρμες όπως το TikTok πριν η συζήτηση μεταφερθεί σε άλλες, ιδιωτικές πλατφόρμες.
Στο στόχαστρο τον εξτρεμιστών ευάλωτα παιδιά
Μεταξύ των πιο επιτυχημένων είναι η Aktivklubb Sverige, η οποία λειτουργεί ως οργάνωση-ομπρέλα στη Σουηδία για πέντε μικρότερες ομάδες σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των White Boys Stockholm.
Το εγχώριο Gym XIV, το οποίο επικεντρώνεται στη σωματική εξάσκηση και την προετοιμασία για τη βία, έχει επίσης διαδραματίσει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη του κινήματος των ενεργών λέσχων της Σουηδίας.
Τόσο η Aktivklubb όσο και η Gym XIV έχουν αναπτύξει εκτεταμένους διεθνείς δεσμούς σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ – η Aktivklubb είναι μέρος του διεθνούς δικτύου Active Club που ιδρύθηκε το 2020 από τον Αμερικανό ακροδεξιό εξτρεμιστή Robert Rundo.
Ο Stiernelöf, ο οποίος εργάζεται για την Agera Värmland, μια ομάδα που βοηθά ανθρώπους να εγκαταλείψουν τον βίαιο εξτρεμισμό, λέει ότι μια από τις πιο αξιοσημείωτες αλλαγές είναι το πώς η ηλικία αυτών που προσελκύονται έχει πέσει κατακόρυφα. Μερικά από τα αγόρια που στρατολογούνται, λέει, είναι τώρα μόλις 10 ετών.
Η άλλη αξιοσημείωτη αλλαγή είναι το προφίλ των τύπων ανθρώπων που προσελκύονται. «Πριν από δέκα με 15 χρόνια, επρόκειτο για δυνατούς, εκφραστικούς τύπους που ήθελαν να φαίνονται», λέει. «Σήμερα, πρόκειται για νέους, ευάλωτους τύπους που συχνά περνούν τον χρόνο τους στο διαδίκτυο και ίσως χάνουν την κοινωνική επαφή. Αυτή είναι μια πολύ μεγάλη διαφορά».
Αυτή η αλλαγή, προσθέτει, είναι επίσης εμφανής στους τύπους των ανδρών «μοναχικών δραστών» που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές ενέργειες και μαζική βία. Τον Φεβρουάριο, ένας ένοπλος σκότωσε 10 ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν μεταναστευτικό υπόβαθρο, σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο στο Örebro προτού αυτοκτονήσει. Αν και το κίνητρο του δράστη δεν είναι γνωστό, ήταν ένας «κλασικός μοναχικός δράστης», λέει ο Stiernelöf.
Στην πολιτική σκηνή της χώρας
Η αύξηση των μελών βίαιων ακροδεξιών ομάδων δεν συμβαίνει στο κενό. Οι ακροδεξιοί Σουηδοί Δημοκράτες κέρδισαν τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό εδρών στις γενικές εκλογές του 2022, αφού κατηγόρησαν τη μετανάστευση για την αύξηση της εγκληματικότητας των συμμοριών. Ο ηγέτης τους, Jimmie Åkesson, έχει επίσης μιλήσει υπέρ της folkutbyte, της ακροδεξιάς θεωρίας συνωμοσίας της «μεγάλης αντικατάστασης».
Το Deje είναι μια σχετικά μικρή κοινότητα λίγων χιλιάδων κατοίκων στο Värmland, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει γίνει κέντρο ακροδεξιάς δραστηριότητας. Με θέα σε ένα ποτάμι, ανάμεσα σε ξύλινα σπίτια βαμμένα με παραδοσιακά χρώματα και πάνω από ένα συνεργείο αυτοκινήτων, βρίσκεται το σουηδικό αρχηγείο των λευκών υπεροπτικών Hammerskins. Η αμερικανική ναζιστική ομάδα έχει απαγορευτεί στη Γερμανία, αλλά στο Deje αντιμετωπίστηκε με μια «τεταμένη αποδοχή» από την κοινότητα, λέει ο Stiernelöf.
«Θεωρώ πως (η επιτυχία μας) οφείλεται στο ότι ο κόσμος δεν πιστεύει πως τα άλλα κόμματα παίρνουν την κατάστασή του στα σοβαρά», έχει πει ο ηγέτης της ακροδεξιάς στη Σουηδία Τζίμι Ακεσον
Αν και τα μέλη της είναι σχετικά μικρά – υπολογίζονται σε οκτώ με δέκα άτομα, κυρίως άνδρες ηλικίας 40 και 50 ετών – ο χώρος έχει γίνει τόπος συνάντησης για άλλες ακροδεξιές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της NMR, και διεθνής τόπος προσκυνήματος για ομάδες όπως τα Proud Boys, που επισκέφθηκαν το περασμένο καλοκαίρι.
Στο κέντρο του Deje, κοντά στο παντοπωλείο και στο γήπεδο ποδοσφαίρου της κοινότητας που χρησιμοποιείται από τα παιδιά της περιοχής, βρίσκεται ο χώρος που μέχρι πρόσφατα ήταν η λέσχη του Gym XIV. Μέχρι να κατεδαφιστεί από τις τοπικές αρχές, χρησιμοποιούνταν για περίπου ενάμιση χρόνο, λέει ο Stiernelöf, με ένα κλουβί πάλης να είναι ορατό απ’ έξω.
Το πού εδρεύει τώρα η ομάδα δεν είναι γνωστό, αλλά πιστεύεται ότι βρίσκεται σχετικά κοντά. Αυτές οι λέσχες επικεντρώνονται στη βία – εκπαίδευση για αυτό που ισχυρίζονται ότι είναι ένας επερχόμενος φυλετικός πόλεμος.
Με σημαία την… «γενοκτονία των λευκών»
«Είναι λευκοί νέοι άνδρες. Μιλούν πολύ για τη «γενοκτονία των λευκών», για το «white lives matter». Βλέπουν μια απειλή για τη δύναμη του λευκού άνδρα», λέει. Τα πρότυπα περιλαμβάνουν φιγούρες από τη μανόσφαιρα, όπως ο Andrew Tate και ο Marcus Follin, ένας Σουηδός λευκός εθνικιστής YouTuber γνωστός ως «ο χρυσός», του οποίου το Instagram είναι γεμάτο από φωτογραφίες bodybuilding.
Εκτός από τον ρατσισμό, το μίσος σε αυτές τις ακροδεξιές ομάδες στρέφεται επίσης κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και των γυναικών
Η οικογενειακή ζωή όσων στρατολογούνται είναι «πολύ ανάμεικτη», λέει ο ίδιος. Αλλά το σήμα κατατεθέν προειδοποιητικό σημάδι για την ευπάθεια είναι όσοι είναι παρείσακτοι και δεν αισθάνονται ότι ανήκουν.
Η επανεκλογή του Τραμπ ενίσχυσε την ακροδεξιά στη Σουηδία, λέει ο Stiernelöf, ακόμη και μεταξύ εκείνων που δεν είναι ανοιχτοί υποστηρικτές του Τραμπ, επειδή υπάρχει η αίσθηση ότι «έχουμε έναν ηγέτη στον Λευκό Οίκο που υποστηρίζει το θέμα μας».
Στο γραφείο του Expo στη Στοκχόλμη, ο ερευνητής Τζόναθαν Λέμαν λέει ότι οι ακροδεξιές ομάδες «αισθάνονται τώρα πιο κοντά στο mainstream» – εν μέρει λόγω του Τραμπ.
«Η προηγούμενη κυβέρνηση έβλεπε την παγκόσμια κίνηση του ακροδεξιού εξτρεμισμού ως απειλή.
« Η διοίκηση Τραμπ, λέει, «στέλνει τα αντίθετα μηνύματα» με τη δημόσια υποστήριξη του Μασκ σε ακροδεξιές ομάδες και «την έκφραση υποστήριξης για τον πυρήνα της ακροδεξιάς ιδεολογίας».
Το NMR, λέει, έχει εκφράσει ακόμη και την ελπίδα ότι ο χαρακτηρισμός του ως τρομοκρατικού οργανισμού στις ΗΠΑ θα μπορούσε να ανακληθεί.
Στην πιο πρόσφατη ετήσια έκθεσή της, η Säpo, η σουηδική υπηρεσία ασφαλείας, σκιαγραφεί μια ανησυχητική εικόνα για το πώς η αλληλοεπικάλυψη των ενεργών συλλόγων και της διαδικτυακής ριζοσπαστικοποίησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της βίας στο μέλλον.
Αυξανόμενο φαινόμενο στην Ευρώπη
Προειδοποίησε ότι οι τρομοκρατικές ομάδες χρησιμοποιούν ψηφιακές πλατφόρμες και περιβάλλον παιχνιδιών για να προσεγγίσουν νεότερες ομάδες-στόχους προκειμένου να τις ριζοσπαστικοποιήσουν και να τις κινητοποιήσουν με επιταχυνόμενο ρυθμό. «Η υπηρεσία ασφαλείας χειρίζεται υποθέσεις που αφορούν παιδιά που δεν έχουν καν φτάσει στην εφηβεία», αναφέρει η έκθεση, με τους νέους “συχνά να έλκονται από τη βία ως ιδεολογία”.
Προσθέτει: «Εκτός από το διαδικτυακό πρόβλημα, οι ενεργές λέσχες στο πλαίσιο του δεξιού εξτρεμισμού είναι επίσης ένα αυξανόμενο φαινόμενο στην Ευρώπη που προσελκύει κυρίως νεαρά άτομα».
Ο βίαιος εξτρεμισμός, τα αντικαθεστωτικά κινήματα και οι θεωρίες συνωμοσίας επικαλύπτονται με τρόπο που κινδυνεύει να κάνει πιο συχνή τη βία με ιδεολογικά κίνητρα, προειδοποιεί. «Η αυξημένη πόλωση στη Σουηδία θα μπορούσε να σημαίνει αυξημένη αποδοχή των απειλών, του μίσους και της βίας, ενώ παράλληλα θα δημιουργούσε πρόσφορο έδαφος για βίαιο εξτρεμισμό».
Ένα πρώην μέλος ακροδεξιών ομάδων στη Σουηδία επί 10 χρόνια, το οποίο μίλησε στον Observer υπό τον όρο της ανωνυμίας, ενεπλάκη πριν κλείσει τα 13 του χρόνια. Εγκατέλειψε εντελώς το κίνημα πριν από μερικά χρόνια, αλλά αρχικά τον προσέλκυσε η «στενή κοινότητα. Ήταν ωραία».
Το κίνημα έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια, είπε, από το να είναι σχετικά δημόσιο, έχει περισσότερη μυστικότητα. «Σήμερα το κίνημα είναι πολύ ρευστό, όχι τόσο ανοιχτό, αλλά με πολλή προπαγάνδα προς τα έξω στο διαδίκτυο. Είναι πολύ οργανωμένο, πολύ σφιχτό και δεμένο μεταξύ του. Αλλά οι έξω έχουν πολύ λιγότερη εικόνα για το πώς λειτουργεί, πώς αντιδρά και ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές».
Πηγή: tanea.gr
