Ένα ακόμη επιχειρησιακό «χτύπημα» κατά των πολυανθεκτικών μικροβίων που κυριαρχούν εντός κι εκτός νοσοκομείων, προκαλώντας περίπου 110.000 λοιμώξεις και 2.500 θανάτους ετησίως, υλοποιούν το υπουργείο Υγείας και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Τον Μάιο 92 ειδικοί αναλαμβάνουν καθήκοντα Επιτηρητή Λοιμώξεων σε νοσοκομεία όλης της χώρας για να καταγράφουν τα επιδημιολογικά δεδομένα, να ελέγχουν την τήρηση των οδηγιών και να εκπαιδεύουν το υγειονομικό προσωπικό, με στόχο τη συρρίκνωση των επικίνδυνων και θανατηφόρων παθογόνων.
Η τελευταία αξιολόγηση του European Center Disease Control (ECDC) για τα ελληνικά νοσοκομεία σήμανε πολύ δυνατά τον κώδωνα του κινδύνου. «Unsafe place for patients», δηλαδή «Μη ασφαλές μέρος για τους ασθενείς» είναι η διάγνωση που έκανε το κλιμάκιο του ECDC μετά την αυτοψία του σε νοσηλευτικά ιδρύματα τον περασμένο Απρίλιο.
Mάλιστα, το ECDC εξέδωσε οδηγία προς τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης με 66 συστάσεις για την καταπολέμηση του προβλήματος στο πλαίσιο της προσέγγισης της Ενιαίας Υγείας. Μεταξύ άλλων, συνέστησε την προληπτική απομόνωση ασθενών που επιστρέφουν από νοσηλεία στην Ελλάδα εξαιτίας του κινδύνου μετάδοσης πολυανθεκτικών παθογόνων.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τη μελανή εικόνα επιβεβαιώνουν μελέτες του ΕΟΔΥ. Τουλάχιστον 12 στους 100 νοσηλευόμενους προσβάλλονται από νοσοκομειακά μικρόβια κάθε χρόνο στη χώρα μας όταν στην Ευρώπη η αντίστοιχη αναλογία είναι 7 στους 100. Η αρνητική επίδοση στις νοσοκομειακές λοιμώξεις συσχετίζεται άμεσα με την ευρωπαϊκή «πρωτιά» tτης χώρας στην κατανάλωση αντιβιοτικών. Σύμφωνα με τα στοιχεία για την κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), στην Ελλάδα αναλογούν 28,5 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους ημερησίως, έναντι 15,9 δόσεων που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος.
Νοσοκομεία και κοινότητα είναι «συγκοινωνούντα δοχεία» σε ό,τι αφορά τα ανθεκτικά μικρόβια, γεγονός που απαιτεί και πολυεπίπεδες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής.
Συγκεκριμένα, μελέτη επιπολασμού για τις λοιμώξεις που έγινε το 2022-2023 δείχνει πως 1 στους 3 ασθενείς είχε λοίμωξη σχετιζόμενη με φροντίδα υγείας κατά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο. Επίσης, το 55,3% των ασθενών λάμβανε τουλάχιστον ένα αντιβιοτικό την περίοδο της μελέτης. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι το 10% των ασθενών που μπαίνουν για νοσηλεία στο νοσοκομείο βρίσκονται αποικισμένοι με ανθεκτικά παθογόνα από την κοινότητα.
Η επίπτωση της μικροβιακής αντοχής είναι μεγάλη. Ανθεκτικά παθογόνα όπως είναι τα Acinetobacter spp, klebsiella spp και pseudomonas aeruginosa κυριαρχούν στα νοσοκομεία, από τα Επείγοντα ως τις ΜΕΘ και από τα χειρουργεία ως τους θαλάμους, με τα όπλα των γιατρών, δηλαδή τα αντιβιοτικά να έχουν αχρηστευτεί.
«Αντιβιοτικά που ήταν αποτελεσματικά, όπως οι καρβαπενέμες, οι τρίτης γενιάς κεφαλοσπορίνες και οι φθοριοκινολόνες, παρουσιάζουν σήμερα ισχνή αντίσταση απέναντι στα πανίσχυρα μικρόβια» υπογράμμισε ο Καθηγητής Παθολογίας Λοιμωξιολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Λοιμώξεων, κ. Νικόλαος Σύψας, στο πλαίσιο ενημερωτικής εκδήλωσης το περασμένο Σάββατο με θέμα την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής και την αξία των νέων αλλά και των παλαιών αντιβιοτικών.
«Τα μικρόβια είναι έξυπνα και βρίσκουν τρόπους – συνήθως μέσω ενζύμων – ώστε να αχρηστεύσουν το αντιβιοτικό» είπε ο καθηγητής, υπενθυμίζοντας τον φόβο του Alexander Fleming, που ανακάλυψε την πενικιλίνη, πως «αν δεν χρησιμοποιούμε τα αντιβιοτικά σωστά, δυστυχώς θα τα χάσουμε».
Η μη ορθή χρήση των αντιβιοτικών αποτυπώνεται δραματικά στα ελληνικά νοσοκομεία, με τις 110.000 λοιμώξεις και τους 2.500 θανάτους σε ετήσια βάση.
Οι στόχοι της Ελλάδας
«Είμαστε σε κρίσιμη καμπή. Η μικροβιακή αντοχή δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους. Ξεκινά από τα φυτά και τα ζώα και αφορά συνολικά το περιβάλλον. Η klebsiella spp από τις φάρμες βρίσκεται στις ΜΕΘ. Η προσέγγιση είναι συνολική, μιλάμε για την Ενιαία Υγεία» λέει στο ΘΕΜΑ ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΕΟΔΥ, λοιμωξιολόγος, πτέραρχος εν αποστρατεία, κ. Δημήτρης Χατζηγεωργίου.
Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί έναντι της ΕΕ να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους μέχρι το 2030 για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, με τον ΕΟΔΥ να υλοποιεί το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης για τον έλεγχο και την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων.
Οι Επιτηρητές Λοιμώξεων θα καταγράφουν, θα επιτηρούν και θα εκπαιδεύουν στα νοσοκομεία που θα τοποθετηθούν. Σε πρώτη φάση με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης το έργο τους θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2027. Στην επόμενη φάση θα αναλάβει το έργο ο ΕΟΔΥ.
«Οι 92 Επιτηρητές Λοιμώξεων είναι μέρος του Σχεδίου και θα τοποθετηθούν στα νοσηλευτικά ιδρύματα κατά τρόπο ώστε να λαμβάνουμε εικόνα από νοσοκομεία της επικράτειας που δεν είχαν ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα, όπως το Προκρούστης, το Greek Infection Prevention Programme (GRIPP-SNF) που χρηματοδοτεί το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η μελέτη REVERSE-Horizon που τρέχει σε έξι νοσοκομεία. Πάντως, ό,τι υλοποιείται, δείχνει πως αφήνει αποτέλεσμα. Το προσωπικό εκπαιδεύεται, ακολουθεί τις οδηγίες, οι νοσοκομειακές λοιμώξεις μειώνονται» λέει ο κ. Χατζηγεωργίου.
Στο πλαίσιο της ΕΕ ο πρώτος στόχος της χώρας μας είναι να μειώσει κατά 27% την κατανάλωση αντιβιοτικών – ο ευρωπαϊκός στόχος είναι 20%. Ο επόμενος στόχος αφορά την κατανάλωση στοχευμένων αντιβιοτικών. «Τουλάχιστον το 60% των αντιβιοτικών που καταναλώνονται πρέπει να ανήκουν στην κατηγορία Access, δηλαδή να έχουν ταξινομηθεί ως αντιβιοτικά 1ης και 2ης γραμμής που έχουν θεραπευτική δράση, αλλά μειώνουν το ενδεχόμενο μικροβιακής αντοχής. Στην Ελλάδα η κατανάλωσή τους ήταν μόλις 42%» λέει ο κ. Χατζηγεωργίου.
Ο ΕΟΔΥ αξιοποιεί επίσης τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ για να αποκτήσει εικόνα πιο ευκρινή για την κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα. Γενικοί γιατροί, παθολόγοι, παιδίατροι και ουρολόγοι είναι οι πρωταθλητές στη συνταγογράφηση. Ωστόσο, οι νεότεροι ηλικιακά γιατροί φαίνεται να λαμβάνουν τα μηνύματα για τη μικροβιακή αντοχή και να συνταγογραφούν αισθητά λιγότερο σε σχέση με τους πιο ηλικιωμένους συναδέλφους τους.
Διαβάστε επίσης
Αντιβιοτικά: Πότε είναι χρήσιμα και πότε όχι – Τι καθορίζει τη χορήγησή τους
Λοιμώξεις: Χωρίς «όπλα» τα νοσοκομεία κατά των ανθεκτικών μικροβίων – Γιατί είναι σε έλλειψη 10 απαραίτητα αντιβιοτικά
Λοιμώξεις – ΕΣΥ: Τα 10 νοσοκομεία που μείωσαν τα ανθεκτικά μικρόβια
Πηγή: ygeiamou.gr
