«Εκατό τοις εκατό», εκτιμά ο Ντόναλντ Τραμπ τις πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Τουλάχιστον, αυτό δήλωσε υποδεχόμενος την Ιταλίδα πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι.
«Θέλουν να κάνουν μια συμφωνία πάρα πολύ, πάρα πολύ – και θα κάνουμε μία εμπορική συμφωνία, το περιμένω απόλυτα. Αλλά θα είναι μια δίκαιη συμφωνία», σημείωσε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Η ανάγκη για μια συμφωνία έχει καταστεί υψηλή προτεραιότητα και για τις δύο πλευρές, αν και για διαφορετικούς λόγους. Για την ΕΕ, είναι ένα μέσο για να αποφευχθεί ο βασανιστικός πόνος του δασμού 20% που ανακοίνωσε ο Τραμπ νωρίτερα αυτό τον μήνα και αργότερα ανέστειλε. Για τις ΗΠΑ, είναι ένας τρόπος για να ηρεμήσουν οι αγορές, να καθησυχάσουν τους ανήσυχους επενδυτές και να σημειώσουν μια νίκη δημοσίων σχέσεων.
Ο Λευκός Οίκος έχει διαμορφώσει την αναστολή των 90 ημερών ως ένα παράθυρο ευκαιρίας για να κάνουν ή να «σπάσουν» οι άλλες χώρες ένα «προσκύνημα» στην Ουάσινγκτον, να αναζητήσουν ακρόαση με τον Αμερικανό πρόεδρο και να βρουν έναν συμβιβασμό. Το αν ο συμβιβασμός αυτός θα πρέπει να είναι αμοιβαία ή μονομερώς επωφελής δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί.
«Δεν μπορώ να διαπραγματευτώ στο όνομα της ΕΕ», παραδέχθηκε η Μελόνι
Το ταξίδι της Μελόνι, το πρώτο από Ευρωπαίο ηγέτη μετά την παρουσίαση των λεγόμενων «αμοιβαίων δασμών», σηματοδότησε ένα ακόμη κεφάλαιο σε αυτό τον καταιγισμό διπλωματικών δεσμεύσεων. Την προηγούμενη ημέρα, ο Τραμπ είχε συναντηθεί με μια εμπορική αντιπροσωπεία από την Ιαπωνία. «Όλοι είναι στη λίστα των προτεραιοτήτων μου», όπως είπε.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός, η οποία έχει αξιοποιήσει τα δεξιά της διαπιστευτήρια για να τοποθετηθεί ως γεφυροποιός μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, επανέλαβε την αισιοδοξία στην αίθουσα και προσκάλεσε τον πρόεδρο σε επίσημη επίσκεψη στην Ιταλία.
«Είμαι σίγουρη ότι μπορούμε να κάνουμε μια συμφωνία και είμαι εδώ για να βοηθήσω σε αυτό», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Στη συνέχεια, ωστόσο, προέβη σε μια αιχμηρή παραδοχή που, άθελά της ή με άλλο τρόπο, εξέθεσε τους περιορισμούς τής εξουσίας της: «Δεν μπορώ να διαπραγματευτώ στο όνομα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε.
Μόνο με την φον ντερ Λάιεν μπορεί να διαπραγματευθεί ο Τραμπ
Ως κράτος μέλος της ΕΕ, η Ιταλία αποτελεί μέρος μιας μεγάλης τελωνειακής ένωσης και μιας ενιαίας αγοράς που μοιράζονται 26 άλλα κράτη. Οι ίδιοι δασμοί, ποσοστώσεις, προτιμήσεις και κυρώσεις ισχύουν σε όλα τα κοινά σύνορα, καθιστώντας το μπλοκ μια ενιαία οντότητα έναντι των εμπορικών εταίρων.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία δεν μπορεί να επιβάλει εισαγωγικό δασμό 10% σε ένα SUV Chevrolet, ενώ η Ιταλία χρεώνει το μισό ποσοστό για το ίδιο προϊόν. Σημαίνει επίσης ότι η Γερμανία δεν μπορεί να συμφωνήσει με την Ιαπωνία να καταργήσει δασμούς στα αυτοκίνητα της άλλης, ενώ η Ιταλία κάνει το ίδιο με τις ΗΠΑ. Και τα 27 κράτη μέλη δεσμεύονται από τους ίδιους κανόνες και τις ίδιες συμφωνίες.
Ακόμα και αν η φον ντερ Λάιεν εξασφαλίσει το πολυπόθητο τηλεφώνημα – ή μια συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο – ο ασταθής χαρακτήρας του Τραμπ κινδυνεύει να αποτελέσει ανυπέρβλητο εμπόδιο για την έμπειρη διαχειρίστρια διαδοχικών κρίσεων
Ο μόνος που μπορεί να αποφασίσει πόσο υψηλοί και πόσο χαμηλοί θα είναι οι δασμοί είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία έχουν δοθεί αποκλειστικές αρμοδιότητες για τη διαχείριση της εμπορικής και τελωνειακής πολιτικής του μπλοκ από τις ιδρυτικές συνθήκες.
Η διάταξη αυτή μειώνει γρήγορα τον αριθμό των ανθρώπων που μπορεί να καλέσει ο Τραμπ για να διαπραγματευτεί και να εξασφαλίσει την εμπορική συμφωνία που επιθυμεί σε ένα μόνο όνομα: την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Και όμως, δεν έχει συναντηθεί ή μιλήσει με την πρόεδρο της Κομισιόν από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο.
Σύγκρουση αφηγημάτων και συμφερόντων
Η αντιπάθεια του Τραμπ για την ΕΕ είναι καλά τεκμηριωμένη. Ο Ρεπουμπλικανός έχει επανειλημμένα καταγγείλει το μπλοκ ως μονοπωλιακή δύναμη που, κατά την άποψή του, δημιουργήθηκε για να βλάψει τις ΗΠΑ και αρνείται να αγοράσει προϊόντα αμερικανικής κατασκευής. Η επιμονή του ότι αγαπά τις ευρωπαϊκές χώρες, ως ξεχωριστά έθνη, υπογραμμίζει απλώς την αποστροφή του προς την ΕΕ ως σχέδιο πολιτικής και οικονομικής ολοκλήρωσης.
«Σκέφτεστε την Ευρωπαϊκή Ένωση ως πολύ φιλική. Μας κλέβουν. Είναι τόσο λυπηρό να το βλέπεις. Είναι τόσο θλιβερό», δήλωσε όταν αποκάλυψε τους δασμούς του.
Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες προσπάθησαν να καταρρίψουν αυτό το αφήγημα, επισημαίνοντας την ευρύτερη εικόνα: ενώ η ΕΕ έχει παραδοσιακό πλεόνασμα αγαθών με τις ΗΠΑ, αξίας 156,6 δισ. ευρώ το 2023, έχει σημαντικό έλλειμμα υπηρεσιών, αξίας 108,6 δισ. ευρώ. Αυτό αντανακλά μια πιο ισορροπημένη σχέση από αυτήν που απεικονίζει η Ουάσινγκτον για να δικαιολογήσει τους τιμωρητικούς δασμούς της.
Ανησυχητική η απουσία επικοινωνίας μεταξύ Τραμπ και φον ντερ Λάιεν
Παρά τα δισεκατομμύρια που διακυβεύονται, και οι δύο πλευρές έχουν σημειώσει ελάχιστη έως καμία πρόοδο για να αποτρέψουν αυτό που θα μπορούσε σύντομα να εξελιχθεί σε έναν ολοκληρωτικό, καταστροφικό εμπορικό πόλεμο.
Η απουσία επικοινωνίας μεταξύ του Τραμπ και της φον ντερ Λάιεν γίνεται όλο και πιο εμφανής και ανησυχητική κάθε μέρα που περνάει.
Πριν από την ορκωμοσία του, τον Ιανουάριο, η ομάδα της προέδρου της Κομισιόν προσπάθησε να προγραμματίσει μια συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών, αλλά οι προσπάθειες δεν απέδωσαν ποτέ αποτελέσματα. Οι διατλαντικές εντάσεις άρχισαν να αυξάνονται αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ και τις ευρείες επιθέσεις του κατά της κυριαρχίας της Γροιλανδίας και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προκαλώντας απογοήτευση σε όλο το μπλοκ και ορθώνοντας νέα εμπόδια σε κάθε διπλωματική προσέγγιση.
Αν και η φον ντερ Λάιεν εξακολουθεί να αυτοπροσδιορίζεται ως «μεγάλη φίλη» της Αμερικής και «πεπεισμένη ατλαντιστής», έχει σκληρύνει σημαντικά τον τόνο της δημοσίως. «Η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι ένα σχέδιο ειρήνης. Δεν έχουμε αδελφούς ή ολιγάρχες που θέτουν τους κανόνες. Δεν εισβάλλουμε στους γείτονές μας και δεν τους τιμωρούμε», ανέφερε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα Zeit.
Η σιωπή Τραμπ – φον ντερ Λάιεν δημιούργησε ένα βαθύ κενό στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο, αφήνοντας εξαιρετικά ευαίσθητα θέματα στα χέρια βουλευτών, που δεν έχουν την εντολή να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις.
Δύσκολο έργο για τον «απεσταλμένο» της επικεφαλής της Κομισιόν
Η επικεφαλής της ΕΕ βασίζεται πλέον στον Μάρος Σέφτσοβιτς, τον Ευρωπαίο Επίτροπο Εμπορίου, ο οποίος μερικές φορές συνοδεύεται από τον προσωπάρχη της, τον Μπιόρν Σάιμπερτ.
Τους τελευταίους μήνες, ο Σέφτσοβιτς είχε αρκετές κλήσεις και συναντήσεις με τους Αμερικανούς ομολόγους του – τον Χάουαρντ Λούτνικ, υπουργό Εμπορίου, και τον Τζέιμισον Γκριρ, εμπορικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ. Η τελευταία τους κοινή συνάντηση πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον λίγες ημέρες αφότου ο Τραμπ ανακοίνωσε την παύση των 90 ημερών και η φον ντερ Λάιεν απάντησε με τον ίδιο τρόπο.
Η ανάγνωση του ταξιδιού του Σέφτσοβιτς επανέλαβε την προσφορά της ΕΕ για μια συμφωνία «μηδέν προς μηδέν» δασμών για όλα τα βιομηχανικά αγαθά, την οποία ο Τραμπ απέρριψε προηγουμένως, και αναφέρθηκε σε θέματα όπως οι ημιαγωγοί, τα φαρμακευτικά προϊόντα και η παγκόσμια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στον χάλυβα και το αλουμίνιο.
Οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν σε τεχνικό επίπεδο, για να «διερευνηθεί περαιτέρω το έδαφος για μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής.
Μακρινό το ενδεχόμενο μιας εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ
Αυτή η ζώνη… προσγείωσης φαίνεται, ωστόσο, προς το παρόν απομακρυσμένη. Μια πηγή που γνωρίζει τις συνομιλίες δήλωσε στο Euronews ότι η παρασκηνιακή προσπάθεια δεν αποδίδει τα επιθυμητά αποτελέσματα και η Κομισιόν φοβάται ακόμη και ότι ο Λευκός Οίκος θα μπορούσε να αθετήσει το παράθυρο ευκαιρίας των 90 ημερών, που άνοιξε η αναστολή του Τραμπ.
Το φάντασμα των νέων δασμών στον φαρμακευτικό τομέα, τους οποίους ο Αμερικανός πρόεδρος έχει υποσχεθεί να επιβάλει, ρίχνει μια σκοτεινή σκιά πάνω από την αποστολή που διεξάγεται κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου.
«Νομίζω ότι οι ΗΠΑ τρόμαξαν λίγο από τον αντίκτυπο των δασμών στο φάρμακο αρχικά, καθώς δεν είχαν αξιολογήσει τα ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, αλλά μπορεί να μην περιμένουν το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων», τόνισε ο αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Όσον αφορά την τεχνολογία, η ΕΕ φοβάται πως το τελικό παιχνίδι της Αμερικής είναι να «διαλύσει ολόκληρο το ψηφιακό εγχειρίδιο κανόνων» που εισήχθη με την προηγούμενη εντολή, ιδίως τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA) και τον νόμο για τις ψηφιακές αγορές (Digital Markets Act – DMA). Στο πλαίσιο αυτών των νόμων, η εκτελεστική εξουσία έχει ανοίξει μια σειρά ερευνών στις εταιρείες Meta, Google, X και Apple, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε βαριά πρόστιμα, εάν διαπιστωθεί ότι δεν συμμορφώνονται.
Κυνικός Τραμπ: Δεν βιαζόμαστε – Οι δασμοί μάς κάνουν πλούσιους
Ενώ οι Βρυξέλλες επιμένουν ότι οι έρευνες είναι εντελώς ανεξάρτητες από το ζήτημα των δασμών, ο Λευκός Οίκος φαίνεται να πιστεύει το αντίθετο. Ο Πίτερ Ναβάρο, ένας πιστός στον Τραμπ, ο οποίος υπηρετεί ως ανώτερος σύμβουλος για το εμπόριο και τη μεταποίηση, έχει συνδέσει άμεσα τις εμπορικές ροές με τους ψηφιακούς κανονισμούς, εξισώνοντας τους τελευταίους με «νομικό πόλεμο».
Οι διαφωνίες είναι τόσο μεγάλες – και οι αφηγήσεις τόσο φαινομενικά ασύμβατες – που υπάρχει η πιθανότητα οι Σέφτσοβιτς, Λούτνικ και Γκριρ να καταλήξουν σε μια προσωρινή συμφωνία, η οποία όμως, στη συνέχεια, «δεν θα αντέξει και θα περάσει τη γραμμή», επειδή ο Τραμπ και άλλοι στον στενό του κύκλο θα αλλάξουν απότομα γνώμη, προειδοποίησε ο αξιωματούχος.
Ακόμα και αν η φον ντερ Λάιεν εξασφαλίσει το πολυπόθητο τηλεφώνημα – ή μια συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο – ο ασταθής χαρακτήρας του Τραμπ κινδυνεύει να αποτελέσει ανυπέρβλητο εμπόδιο για την έμπειρη διαχειρίστρια διαδοχικών κρίσεων.
«Δεν βιαζόμαστε», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Μελόνι στον Λευκό Οίκο, μειώνοντας τις «100%» πιθανότητες που είχε προβλέψει νωρίτερα.
Όταν ρωτήθηκε αν θα συναντηθεί με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Τραμπ είπε απλώς ότι η ομάδα του είχε «πολλές συνομιλίες» με «άλλες χώρες», χωρίς να αναφερθεί στην επικεφαλής της Κομισιόν. Υπερασπίστηκε, άλλωστε, τις διασπαστικές πολιτικές του, δηλώνοντας κυνικά πως «οι δασμοί μάς κάνουν πλούσιους».
Πηγή: in.gr
